Zebranie wiejskie jest organem uchwałodawczym sołectwa. W statutach niektórych sołectw zastosowano zapisy, zgodnie z którymi sołectwu przypisuje się rolę organu stanowiącego lub organu stanowiąco – kontrolnego. Jest to praktyka nieuprawniona i niezgodna z zasadami prawidłowej legislacji, gdyż w Ustawie o samorządzie gminnym wyraźnie określona została rola zebrania wiejskiego jako organu uchwałodawczego.
Zebranie wiejskie uchwala m.in. normy i zasady. Stanowią one wytyczne, które są wiążące dla organu wykonawczego jednostki pomocniczej (sołtysa). Nie tworzą one natomiast norm powszechnie obowiązujących. Jeśli więc sołtys naruszy te zasady może to skutkować odpowiedzialnością organizacyjną i odszkodowawczą, ale nie wpłynie na ważność czynności prawnej dokonanej przez sołtysa.
Przepisy nie określają, jak często ma być zwoływane zebranie wiejskie. Konieczne jest jednak odbycie zebrania wiejskiego w celu rozpoznania corocznego sprawozdania z wykonania planu finansowego sołectwa oraz w związku z uchwalaniem planu wydatków.
Prawo w praktyce
Poniżej proponowane zapisy w statucie sołectwa, dotyczące roli i uprawnień zebrania wiejskiego.
Do zakresu działania zebrania wiejskiego należy:
· uchwalanie rocznego planu wydatków sołectwa
· rozpatrywanie sprawozdania sołtysa z wykonania rocznego planu wydatków sołectwa
· wybór i odwoływanie sołtysa i członków rady sołeckiej oraz stwierdzanie wygaśnięcia ich mandatu
· uchwalanie zasad zarządu mieniem gminnym
· uchwalanie zasad zarządu mieniem komunalnym oraz rozporządzania dochodami z tego źródła
· opiniowanie, na wniosek Rady, projektów jej uchwał
· podejmowanie inicjatyw społecznych i gospodarczych przedstawianych organom gminy
· podejmowanie uchwał w innych sprawach na wniosek sołtysa, przewodniczącego rady sołeckiej, rady sołeckiej lub 1/10 członków zebrania wiejskiego.
***