Badanie zostało zrealizowane w ramach projektu „OSP – Potencjał Młodych” realizowanego przez Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Klon/Jawor.
Autorki: Beata Charycka i Marta Gumkowska, Stowarzyszenie Klon/Jawor
Badanie zostało zrealizowane w ramach projektu „OSP – Potencjał Młodych” realizowanego przez Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Klon/Jawor. Projekt realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.
Wstęp
W Polsce funkcjonuje ponad 16 tys. jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych (OSP), które zrzeszają ok. 650 tys. osób. Głównym terenem ich działania są wsie (dwie trzecie jednostek działa w gminach wiejskich), dlatego OSP stanowią ważny element krajobrazu wiejskiego sektora społecznego.
Poza swoją główną funkcją, czyli prowadzeniem działalności ratowniczej, OSP podejmują działania kulturalne, realizują projekty dla mieszkańców swojej okolicy, animują życie społeczne, stwarzają możliwość do społecznego zaangażowania. OSP pełnią funkcję lokalnych centrów kultury, których działaniom Stowarzyszenie Klon/Jawor przyjrzało się w swoim badaniu w 2016 roku (sprawdź raport ”OSP – lokalne centra kultury”).
We wspomnianym badaniu, poza prezentacją społecznej roli OSP w lokalnych społecznościach, zdiagnozowano szereg wyzwań, z jakimi OSP się mierzą. Ważne wyzwanie, przed którym stoi wiele jednostek OSP, dotyczy kapitału ludzkiego. Więcej niż co trzecia jednostka OSP boryka się z brakiem następców dla członków zarządów, w co piątej jednostce członek zarządu pełni funkcję przez minimum 25 lat. Wymiana pokoleniowa następuje zatem bardzo powoli, co z kolei stanowi zagrożenie dla ciągłości działań organizacji.
Animacja młodzieży stanowi ważny element dbania o ciągłość działania OSP. Jednocześnie ponad połowa jednostek nie ma struktur dedykowanych młodzieży. Przy części OSP działają Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze (MDP), których członkami są dzieci i młodzież do 16 r. ż. Z danych z rocznych sprawozdań OSP wynika, że MDP funkcjonuje w 42% jednostek OSP – oznacza to, że w całej Polsce działa ok. 6700 Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych. Niemal 87 tys. młodzieży jest członkami MDP.
Projekt “OSP – potencjał młodych”, prowadzony przez Związek Ochotniczych Straży Pożarnych oraz Stowarzyszenie Klon/Jawor, skupia się na animacji młodzieży jako szansie na wymianę pokoleniową w OSP, a tym samym zapewnienie ciągłości jej działań. Aby lepiej zrozumieć sytuację młodzieży w OSP przeprowadzono badania poświęcone temu zagadnieniu. W badaniach skupiono się na perspektywie zarówno zarządów OSP, jak i samej młodzieży. Na warsztat wzięto m.in. zagadnienia związane z zarządzaniem w OSP, funkcjonowaniem władz oraz działaniem i rolą MDP w strukturach OSP.
Zagadnienia dotyczące młodzieży (definiowanej tu jako osoby do 25 r. ż.) w OSP stanowią główny przedmiot niniejszego raportu. Przyglądamy się zarówno młodzieży działającej w strukturach MDP, jak i poza nimi, np. młodym osobom będącym członkami OSP. Aby lepiej zrozumieć główny temat badania, przedstawimy też podstawowe dane o działalności jednostek, ich kapitale ludzkim, sytuacji finansowej, kluczowych wyzwaniach, a także kondycji OSP w kontekście pandemii Covid–19.
Mamy nadzieję, że przedstawiona diagnoza posłuży wypracowaniu działań, które zwiększą udział osób młodych w strukturach OSP, wpłyną na wzrost aktywności młodzieży we władzach OSP i będą sprzyjać włączaniu się młodych ludzi w zarządzanie oraz procesy decyzyjne w OSP.
Pobierz raport
Źródło: https://www.ngo.pl
