4 lutego -Europejski Dzień Walki z Rakiem. Odżywianie w profilaktyce nowotworowej

Monika Stromkie-Złomaniec dietetyk kliniczny i ekspert Core Team
2 lutego 2023

Choroby nowotworowe są w naszym kraju drugą przyczyną zgonów, zaraz po chorobach układu krążenia. Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla, że profilaktyka jest tutaj kluczowa. Zarówno profilaktyka chorób układu krążenia, jak i chorób nowotworowych, w dużej mierze opiera się na naszym stylu życia, w tym sposobie odżywiania. Bardzo dużo możemy tutaj zrobić. O tym jak powinniśmy się odżywiać, żeby uczestniczyć czynnie w profilaktyce nowotworowej opowiada Monika Stromkie-Złomaniec, dietetyk kliniczny, ekspert Core Team i wielu projektów kreujących nawyki żywieniowe Polaków.

Bardzo często spotykamy się z przekonaniem, że choroby nowotworowe mają podłoże genetyczne. Jeśli nasi rodzice czy dziadkowie, chorują na nowotwór, to my jakoby jesteśmy na niego skazani. Nic bardziej mylnego. Okazuje się, że czynnik spustowy, który spowoduje, że zachorujemy na chorobę nowotworową, uruchamiają najczęściej tzw. czynniki pro nowotworowe. Palenie papierosów, alkohol czy nasz zły styl życia, jeśli prowadzi do nadwagi, a z biegiem czasu także do otyłości.

Na czym polega odżywianie, które jest profilaktyką w zachorowaniu na nowotwory?

Wśród zaleceń dotyczących profilaktyki chorób nowotworowych wymienia dbanie o prawidłową masę ciała i stosowanie prawidłowych zasad zdrowego odżywiania. Przede wszystkim powinniśmy dobrze budować nasz talerz żywieniowy. Przypominamy, że połowę talerza powinny stanowić warzywa i owoce, a druga połowa powinna się składać z produktów zbożowych i źródeł białka.

Warto skupić się na produktach roślinnych, czyli warzywach i owocach. Jest w nich dużo związków, które mają udowodnione działanie przeciwnowotworowe. To najprostsza profilaktyka. Są to owoce jagodowe, takie jak truskawki, maliny, borówki czy też porzeczka. To są owoce, które zawierają dużo przeciwutleniaczy, antocyjanów, niektóre z nich także beta-karotenu. Wszystkie są dobrym źródłem witaminy C. Są to Wszystko związki przeciwutleniające, które redukują stres oksydacyjny w naszym organizmie, który to jest jednym z czynników przyczyniających się do rozwoju nowotworu. Dlatego bardzo ważne jest, byśmy zwracali uwagę na to, co ląduje na naszym talerzu – przypomina dietetyk Monika Stromkie-Złomaniec.

Owoce jagodowe i warzywa kapustne

Chodzi o warzywa, na pewno kluczowa jest ich różnorodność. Szczególnie jednak warto zwrócić uwagę na ciemno zabarwione warzywa kapustne, takie jak kapusta, brukselka, kalafior, brokuł czy też jarmuż. Są to warzywa, które zawierają sulforafan. Ten związek może być czynnikiem chemoprewencyjnym, wspomagającym usuwanie z ciała toksyn i substancji kancerogennych. On również ma udowodnione działanie przeciwnowotworowe.

Warzywa i owoce to także doskonałe źródło błonnika. Źródłem błonnika są także pełnoziarniste produkty zbożowe, ale jeśli warzyw i owoców brakuje na naszym talerzu, to też brakuje błonnika. Wtedy często mierzymy się z problemami związanymi z pracą przewodu pokarmowego. Jakieś zaparcia, wzdęcia, to także może być jednym z czynników przyczyniających się do chorób nowotworowych przewodu pokarmowego, szczególnie jelita grubego. To kolejny argument ku temu, by warzywa i owoce były obecne w naszej diecie. Właśnie ze względu na włókno pokarmowe.

Warto zwrócić uwagę na to, co jest na „drugiej” połówce talerza. Warto wybierać chude mięso, takie jak indyk czy kurczak, szczególnie bez skóry. Ważne jest, żeby nie było mięsa przetworzonego. Co mam tutaj na myśli? Przede wszystkim wędliny, kiełbasy, parówki. Jest coraz więcej dowodów na to, że one są czynnikami pro nowotworowymi. Kolejna ważna rzecz, na tej drugiej połówce talerza, to obecność nasion roślin strączkowych. Obecność ryb, które dostarczają kwasów omega-3, ale także obecność naturalnego nabiału. Szczególnie takiego nie dosładzanego, o obniżonej zawartości tłuszczu. Absolutnie nie 0%, bo tłuszcz też nam jest potrzebny. Ale zwracajmy uwagę także na skład tych produktów – radzi Monika Stromkie-Złomaniec, dietetyk kliniczna.

4 lutego obchodzimy Europejski Dzień Walki z Rakiem. Zachęcamy Państwa do zapoznania się z rekomendacjami, które zostały wystosowane przez WHO, w formie tzw. Kodeksu Walki z Rakiem. Liczy on 12 punktów, w tym te które dotyczą sposobu odżywiania. Profilaktyka nowotworowa wymaga dobrze zbilansowanego odżywiania, w tym spożycia dużej ilości warzyw i owoców. Są ważnym elementem profilaktyki chorób nowotworowych.

Na koniec 5 najważniejszych zasad profilaktyki nowotworowej

Świeże, sezonowe warzywa i owoce obecne w każdym posiłku. Niech stanowią połowę tego co jesz!
Ogranicz spożycie mięsa, zastępuj go nasionami roślin strączkowych, rybami i jajami.
Nie dosalaj posiłków, korzystaj ze świeżych i suszonych ziół.
Codziennie spaceruj, tyle na ile pozwala Ci zdrowie.
Unikaj alkoholu i tytoniu.

Monika Stromkie-Złomaniec
dietetyk kliniczny i ekspert Core Team
Z kaloriami na pieńku

***
Monika Stromkie-Złomaniec, dietetyk kliniczny, ekspert Core Team i wielu projektów kreujących nawyki żywieniowe Polaków. Autorka wielu artykułów z zakresu zdrowego odżywiania, współautorka książek. Prowadzi poradnię dietetyczną „Z kaloriami na pieńku”. Uczy jak jeść zdrowo, sezonowo, smacznie i jak docenić rolę warzyw i owoców.

Opracowanie w ramach projektu „CORE TEAM – promocja konsumpcji owoców i warzyw i forum współpracy sektora, II edycja”. Projekt jest realizowany przez Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw we współpracy z agencją strategiczną INSPIRE smarter branding.

Zadanie finansowane ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. Projekt realizowany pod honorowym patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Źródło: Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw