Świetlica to budynek lub pomieszczenie przeznaczone do spędzania czasu wolnego, rekreacji, rozwijania zainteresowań i integracji lokalnych społeczności. Świetlica, to także miejsce spotkań, działań na rzecz rozwoju kultury i edukacji.
W Polsce, obok świetlic środowiskowych, świetlic szkolnych, świetlic socjoterapeutycznych, funkcjonują świetlice wiejskie.
Mimo wieloletniej już tradycji funkcjonowania świetlic wiejskich nie ma oficjalnej definicji tej instytucji.
Według GUS świetlice – to placówki kulturalne posiadające z reguły jedno pomieszczenie, niezbędny sprzęt i obejmujące swoim zasięgiem działania małe grupy środowiska lokalnego. Działalność w nich prowadzona jest zasadniczo przez działaczy społecznych przy pomocy kierownika świetlicy. Nie uważa się za świetlice jednostek, zwyczajowo określanych „świetlicami”, które nie prowadzą działalności kulturalnej, a których pomieszczenia służą do innych celów, np. do organizowania narad i konferencji, kursów zawodowych itp. GUS posługuje się także definicjami ośrodków kultury i klubów, w które na pewno wpisuje się część świetlic wiejskich[1].
Świetlica wiejska, jako centrum kultury, może być miejscem organizacji czasu wolnego dla dzieci i młodzieży oraz miejscem spotkań i zebrań starszych mieszkańców wsi. To, jaka jest jej misja, wizja, cele, program oraz sposoby prowadzenia działalności finansowej i gospodarczej, zależy od organu założycielskiego i prowadzącego.
| Zgodnie z aktualnie obowiązującym orzecznictwem świetlice wiejskie stanowią obiekty użyteczności publicznej. Są to pomieszczenia przeznaczone do spędzania czasu wolnego, rekreacji i edukacji, rozwijania zainteresowań i integracji lokalnych społeczności. Samorządy gminne zakładające świetlice wiejskie realizują w ten sposób zadania służące zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty mieszkańców[2]. |
Nie ma szczegółowych przepisów regulujących wprost kwestie powoływania i prowadzenia świetlic wiejskich. W związku z tym świetlice wiejskie funkcjonują według różnych modeli: jako filie samorządowych instytucji kultury (np. gminnych ośrodków kultury), czy też sale – miejsca spotkań (np. dla potrzeb zebrań sołeckich, spotkań kół gospodyń wiejskich). Z praktyki wynika, że najczęściej organami prowadzącymi świetlice są gminy oraz organizacje pozarządowe – stowarzyszenia i fundacje.
***
W poradniku przedstawiono aspekty formalno – prawne związane z powoływaniem i prowadzeniem świetlic, w tym możliwe źródła finansowania, zarówno działalności bieżącej, jak i programowej.
[1]https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/526,pojecie.html, dostęp: 02.11.2022 r.
[2] https://www.eporady24.pl/wynajem-swietlicy-wiejskiej-i-pobieranie-oplat,pytania,8,216,28117.html, dostęp: 02.11.2022 r.
