Obecnie uważa się, że uzależnienie jest chorobą. Z problemem tym spotykamy się ciągle. Najczęstsze to: alkoholizm, nikotynizm (palenie papierosów), narkomania, hazard, lekomania, uzależnienie od komputera, pracoholizm, przymus robienia zakupów i wiele innych.
Młodzież w okresie dojrzewania wykazuje wiele zainteresowań (sport, turystyka, taniec, koła naukowe), jest również podatna na wpływy grupy rówieśników, co na ogół jest zjawiskiem pozytywnym, ale może również doprowadzać do postępowania destrukcyjnego, jak zażywanie narkotyków.
Narkotyki
Narkomania (gr. narko – odurzenie, mania – szaleństwo) jest coraz powszechniejszym rodzajem uzależnienia, dotyczy coraz młodszych osób, nawet dzieci. Obecnie wiadomo, że uzależnieniom sprzyja brak wsparcia i dobrych relacji w rodzinie.
Powody sięgania po narkotyki mogą być bardzo różne – chęć poznania niezwykłych wrażeń, zapomnienia o codzienności, ucieczki od problemów, ale także dużą rolę odgrywa, zwłaszcza wśród młodzieży- presja środowiska.
Zaczyna się niby niewinnie, poznaje się stan odurzenia na imprezach, czy przyjęciach, często pod naciskiem kolegów. W następnym etapie stan odurzenia powtarza się dla przyjemności, zwiększa się tolerancja narkotyku, zwiększają się również jego dawki („działki”).
Po pewnym czasie zażywanie staje się przymusem, pojawia się zły nastrój, często gorsze wyniki w nauce, agresja, kłamstwa, pożyczanie pieniędzy, pierwsze kradzieże. Na tym etapie już większość prób zaprzestania zażywania nie udaje się, ponieważ prowadzi do ciężkiego zespołu abstynencyjnego.
W następnej fazie odurzanie się narkotykami staje się celem nadrzędnym, utrzymuje się w sposób ciągły, bierze się codziennie, często w samotności. Zdarzają się przedawkowania. Kradzieże nasilają się, pojawia się handel narkotykami, interwencje policji, porzucanie szkoły. Pogarsza się stan zdrowia, częste są zakażenia AIDS, wirusowe zapalenia wątroby. Następna faza to stałe branie coraz większych dawek, coraz częstsze przedawkowania i utraty przytomności. Chory jest wyniszczony fizycznie, staje się wrakiem. Pojawiają się napady agresji, depresja, myśli samobójcze. W tym stanie, gdy nie ma pomocy osób trzecich, umiera z powodu celowego lub przypadkowego przedawkowania narkotyków.
Dopalacze
Pozostaje jeszcze do omówienia sprawa dopalaczy, które trudno jednoznacznie określić. Czy są to do niedawna legalnie sprzedawane narkotyki, a może mieszanki leków o działaniu psychotropowym lub wszystko razem? Według sprzedawców są to produkty kolekcjonerskie (nie wiadomo, jak to należy rozumieć?). Młodzież kupuje, bo szuka nowych wrażeń, chce zapomnieć o codzienności, a preparaty są tanie i łatwo dostępne. Po zażyciu dopalaczy świat może wydawać się wspaniały, wszystko jest piękne i łatwo osiągalne, ale żeby to utrzymać, trzeba powtarzać i zwiększać dawki. W pewnym momencie dochodzi do przedawkowania, mogą pojawiać się halucynacje, podwójne widzenie, dezorientacja, bezsenność, euforia i napady śmiechu, albo niepokój, lęk i panika, często utrata przytomności. Pacjenci trafiają do szpitali, zdarzają się przypadki śmiertelne. Leczenie jest utrudnione, nikt nie wie jakie substancje wchodzą w skład „produktu kolekcjonerskiego”, jakie jest ich działanie, ani jaka jest dozwolona dawka.
Leczenie uzależnienia od narkotyków
Leczenie narkomanii jest bardzo trudne i niestety często kończy się niepowodzeniem. Jest wiele ośrodków i oddziałów szpitalnych, gdzie przeprowadza się detoksykację (odtrucie), a potem długotrwałe wychodzenie z uzależnienia. Nie istnieją żadne cudowne środki, które pozwalają wyleczyć się. To osoba uzależniona musi podjąć trudną decyzję i konsekwentnie poddać się rygorom leczenia.
Dr Irena Dziewońska
Ważne strony internetowe:
Stowarzyszenie MONAR: www.monar.pl
Anonimowi Narkomani: http://www.anonimowinarkomani.org/
Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii: https://www.kbpn.gov.pl/portal
