Koniec rosyjskiego węgla i gazu w polskich domach

27 lipca 2022

Jak gospodarstwa domowe mogą zmniejszyć zużycie gazu i węgla z Rosji, zyskując na tym finansowo? Raport Instrat.

Kuchenka indukcyjna zamiast gazowej, klimatyzator zamiast kopciucha? Takie zmiany w polskich domach uniezależnią nas od rosyjskiego węgla i gazu i pomogą odciąć główny strumień finansowania wojennej machinie Putina. Gospodarstwa domowe zaoszczędzą na ogrzewaniu przez rok 2078 złotych, jeśli wcześniej paliły węglem i 994 zł, jeśli gazem.

Podsumowanie

Gospodarstwa domowe mają do odegrania wielką rolę w zmniejszeniu zależności od rosyjskich surowców.

● Jedną piątą gazu ziemnego oraz większość importowanego z Rosji węgla zużywają w Polsce gospodarstwa domowe, zatem przejście na krajowe nośniki energii istotnie pomoże uniezależnić się od Rosji.

● Surowce energetyczne odpowiadają za cztery piąte polskiego importu z Rosji. Sama ropa naftowa i jej produkty pochodne to 69%1 polskiej wymiany handlowej z agresorem. Bardzo wysoki udział mają również gaz i węgiel.

● Gospodarstwa domowe są w stanie wprowadzać zmiany w sposobie korzystania z energii szybciej niż przedsiębiorstwa przemysłowe czy energetyka zawodowa.

● Najbardziej pomóc mogą ci, którzy dziś ogrzewają węglem i gazem swoje domy. Gospodarstwa domowe korzystające z gazu do podgrzewania wody oraz gotowania zużywają mniej błękitnego paliwa, ale oni z kolei łatwiej mogą całkowicie zrezygnować z rosyjskich surowców.

● Zastąpienie węgla i gazu prądem (zwłaszcza z wykorzystaniem pomp ciepła, w tym klimatyzatorów) przynosi w większości przypadków istotne obniżenie kosztów energii, sięgające nawet 2 000 zł rocznie na gospodarstwo domowe. Przede wszystkim jednak pozwala zastąpić paliwa z Rosji krajowymi zasobami energii, w tym odnawialnej.

● Zmniejszenie zużycia gazu i węgla w domach Polek i Polaków powinno być wspierane przez rząd jako część programu zwiększającego nie tylko komfort i dobrobyt, ale też bezpieczeństwo energetyczne kraju.

● Oszczędności związane z elektryfikacją energii cieplnej w gospodarstwach domowych bezpośrednio przyczynią się do istotnego ograniczenia zjawiska ubóstwa energetycznego.

● Rekomendowane działania pozwolą nie tylko na istotne ograniczenie importu rosyjskich surowców energetycznych na przestrzeni najbliższych miesięcy, lecz są także całkowicie zgodne z potrzebami dekarbonizacji polskiej gospodarki.

Jak zastąpić węgiel w ogrzewaniu domów?

● Polskie kopalnie produkują głównie niskokaloryczny miał węglowy dla elektrowni, zaś importowany ze wschodu surowiec, zwykle wyższej jakości, jest wykorzystywany przede wszystkim w małych, domowych kotłach.

● Z węgla kamiennego do ogrzewania pomieszczeń korzysta 37% gospodarstw domowych, w tym 20% w miastach i ponad 70% na wsi.

● Nawet najprostsza powietrzna pompa ciepła (np. klimatyzator) może być głównym źródłem ciepła przy dodatniej temperaturze na zewnątrz, czyli przez większość sezonu grzewczego. Dzięki temu zużycie węgla ograniczone zostanie tylko na okres mrozów, co w przeciętnym domu w środkowej Polsce pozwoli zmniejszyć zużycie węgla w ciągu roku o 75% opału i przyniesie 2 078 zł oszczędności. 22% gospodarstw domowych korzysta z węgla do ogrzania ciepłej wody użytkowej (CWU).

● Zastosowanie małych pomp ciepła dedykowanych do CWU, które działają całorocznie, pozwoli na kilkukrotne zmniejszenie zużycia energii w porównaniu z typowym bojlerem na prąd i całkowicie wyeliminuje potrzebę zakupu rosyjskiego węgla.

Jak zmniejszyć zużycie rosyjskiego gazu w gospodarstwach domowych?

● Indywidualni odbiorcy odpowiadają za ok. 20% zużycia błękitnego paliwa, jednak szybciej niż przemysł mają możliwość zmiany paliwa na inne, co ma znaczenie, bo nawet po zakończeniu wszystkich planowanych inwestycji w system gazowniczy, w dalszym ciągu pozostaniemy w dużym stopniu uzależnieni od importu gazu.

● Ogrzewanie gazem ziemnym jest drogie i podobnie jak w odniesieniu do węgla, przez większość sezonu grzewczego można je opłacalnie zastąpić powietrznymi pompami ciepła. Dla typowego polskiego domu oszczędność wyniesie tysiąc złotych rocznie.

● Aż 22% gospodarstw domowych podłączonych do sieci ciepłowniczej nie ma doprowadzenia ciepłej wody i musi korzystać z piecyków na gaz lub bojlerów – w takich przypadkach priorytetem powinno być doprowadzenie ciepłej wody ogrzewanej z sieci miejskiej.

● Zastąpienie piecyka gazowego bojlerem elektrycznym zwiększa koszt podgrzania CWU o 1 010 zł rocznie. Wykorzystanie zamiast bojlera małej, dedykowanej pompy ciepła przynosi jednak oszczędność 233 zł rocznie względem gazu. Nowy bojler kosztuje ok. 500 zł, mała pompa ciepła z zasobnikiem i montażem od 7 000 zł w górę.

● Kuchenki na gaz są stopniowo zastępowane w polskich domach elektrycznymi płytami grzewczymi oraz kuchenkami indukcyjnymi. Gotowanie tylko z użyciem prądu przy pomocy płyty indukcyjnej i mikrofalówki kosztuje podobnie, jak wykorzystanie gazu ziemnego, a pozwala na całkowite odcięcie się od błękitnego paliwa.