Z dniem 1 lipca 2023 r. weszła w życie ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa (Dz. U. z 2023 r. poz. 1073), która wprowadziła możliwość przyznania świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa osobom, które ze względu na okres pełnienia tej funkcji, w ramach społecznego zaangażowania na rzecz społeczności lokalnej pełniły funkcję sołtysa.
Sołtys – w ramach swojego zaangażowania najczęściej organizuje zebrania wiejskie, wykonuje ich uchwały, zarządza mieniem komunalnym i gminnym, inkasuje podatki lokalne czy dostarcza nakazy podatkowe. Sołtys organizuje również życie społeczno-kulturalne na wsi. Wszystkie te zadania wykonuje społecznie, poza swoją aktywnością zawodową. Dlatego celem tego świadczenia jest uhonorowanie sołtysów za wysiłek włożony w na rzecz społeczności lokalnej.
Komu przysługuje świadczenie z tytułu pełnienia funkcji sołtysa?
Świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa przysługuje osobie, która spełnia łącznie następujące warunki:
- pełniła funkcję sołtysa na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r., o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2023 r., poz. 40 i 572) przez okres co najmniej dwóch kadencji, nie mniej niż co najmniej osiem lat;
- osiągnęła wiek:
a) w przypadku kobiety – 60 lat,
b) w przypadku mężczyzny – 65 lat.
Przy ustalaniu prawa do świadczenia wlicza się również okres pełnienia funkcji sołtysa na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, jeżeli osoba ta następnie pełniła funkcję sołtysa na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.
W jakiej wysokości przysługuje świadczenie z tytułu pełnienia funkcji sołtysa?
Świadczenie przysługuje w wysokości 300 zł miesięcznie i jest przyznawane na wniosek osoby zainteresowanej.
Kwota świadczenia podlega corocznej waloryzacji od dnia 1 marca.
Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ogłasza w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, co najmniej na 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji, należną od terminu waloryzacji kwotę świadczenia.
Od kiedy przysługuje świadczenie z tytułu pełnienia funkcji sołtysa?
Prawo do świadczenia przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym zostały spełnione warunki wymagane do jego przyznania, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o to świadczenie.
W jaki sposób można ubiegać się o przyznanie świadczenia z tytułu pełnienia funkcji sołtysa?
Postępowanie w sprawie przyznania i wypłaty świadczenia wszczyna się na wniosek osoby uprawnionej (wzór wniosku określi w rozporządzeniu minister właściwy do spraw rozwoju wsi w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej), który należy złożyć:
- osobiście,
- za pośrednictwem przedsiębiorcy uprawnionego do wykonywania działalności pocztowej w obrocie krajowym lub zagranicznym,
- przez elektroniczną skrzynkę podawczą KRUS-ePUAP,
- w formie dokumentu elektronicznego podpisanego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, czy też podpisem zaufanym,
– w Oddziale Regionalnym lub w Placówce Terenowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego właściwych ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy.
Co należy dołączyć do wniosku?
Do wniosku o przyznanie świadczenia należy dołączyć:
- oświadczenie wnioskodawcy o niekaralności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione w związku z pełnieniem funkcji sołtysa.
- zaświadczenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego dla sołectwa, w którym wnioskodawca pełnił funkcję sołtysa, potwierdzające okres pełnienia tej funkcji lub postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia wraz z oświadczeniem wnioskodawcy o pełnieniu funkcji sołtysa i pisemnymi oświadczeniami złożonymi przez co najmniej 5 osób zamieszkujących w sołectwie potwierdzających okres, w którym wnioskodawca pełnił funkcję sołtysa;
W przypadku nieprzedstawienia wymaganych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych wnioskodawca zostanie wezwany do uzupełnienia braków w terminie nie krótszym niż 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie wniosku bez odpowiedzi.
Kto wypłaca świadczenie?
Świadczenie przyznaje i wypłaca Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Decyzje i zasady wypłaty świadczenia
Przyznanie prawa do świadczenia lub odmowa przyznania prawa do świadczenia następuje w drodze decyzji administracyjnych.
Decyzja w sprawie o przyznanie świadczenia jest wydawana w terminie 60 dni od złożenia wniosku o jego przyznanie.
Środki odwoławcze od decyzji Prezesa KRUS
Od decyzji przyznającej prawo do świadczenia oraz od decyzji odmawiającej przyznania prawa do świadczenia stronie przysługuje prawo do wniesienia:
- wniosku do jednostki, która wydała decyzję, o ponowne rozpatrzenie sprawy, na zasadach określonych w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego lub
- do wniesienia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego na zasadach określonych w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy osoba odwołująca się może złożyć w terminie 14 dni od otrzymania decyzji, a skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego – w terminie 30 dni od otrzymania decyzji.
Komu nie przysługuje świadczenie?
Świadczenie nie przysługuje:
- osobie, która pełniła funkcje sołtysa wyłącznie przed rokiem 1990,
- osobie, która pełniła funkcję sołtysa przez krócej niż dwie kadencje i krócej niż 8 lat,
- osobie, która nie osiągnęła wieku: kobieta – 60 lat, mężczyzna 65 lat,
- osobie skazanej prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione w związku z pełnieniem funkcji sołtysa.
Nienależnie pobrane świadczenie
Osoba, która pobrała nienależnie świadczenie, jest obowiązana do jego zwrotu łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na rachunek bankowy wskazany przez organ rentowy. Odsetki są naliczane od dnia następującego po dniu wypłaty nienależnego świadczenia.
Za nienależnie pobrane świadczenie uważa się świadczenie:
- wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczenia, jeżeli osoba pobierająca to świadczenie była pouczona o braku prawa do jego pobierania;
- przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd KRUS przez osobę pobierającą to świadczenie.
Należności z tytułu nienależnie pobranego świadczenia ulegają przedawnieniu z upływem 10 lat, licząc od dnia, w którym decyzja o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranego świadczenia stała się prawomocna.
Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranego świadczenia za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenie zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczenia albo wstrzymanie jego wypłaty, a mimo to świadczenie było jej nadal wypłacane, w pozostałych przypadkach – za okres dłuższy niż 3 lata.
Nienależnie pobrane świadczenie podlega egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Więcej informacji na temat świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa można uzyskać w każdej jednostce organizacyjnej KRUS.
Wniosek o przyznanie świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa (WYDRUKUJ I WYPEŁNIJ)
Wniosek o przyznanie świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa (WYPEŁNIJ W FORMIE ELEKTRONICZNEJ I WYDRUKUJ)
Oświadczenie wnioskodawcy o niekaralności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione w związku z pełnieniem funkcji sołtysa (WYDRUKUJ I WYPEŁNIJ)
Oświadczenie wnioskodawcy o niekaralności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione w związku z pełnieniem funkcji sołtysa (WYPEŁNIJ W FORMIE ELEKTRONICZNEJ I WYDRUKUJ)
Oświadczenie wnioskodawcy i oświadczenia świadków do świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa (WYDRUKUJ I WYPEŁNIJ)
Oświadczenie wnioskodawcy i oświadczenia świadków do świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa (WYPEŁNIJ W FORMIE ELEKTRONICZNEJ I WYDRUKUJ)
Podstawa prawna:
ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa (Dz. U. z 2023 r., poz. 1073).
Źródło: Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
