Kiedy obywatele podejmują większość ważnych decyzji w państwie poprzez np. referenda, mówimy wówczas o demokracji bezpośredniej. To trudny i kosztowny sposób demokratycznego rządzenia w wielomilionowych społeczeństwach państw współczesnego świata, dlatego zdarza się nader rzadko. W Europie może pochwalić się nim np. Szwajcaria, która niemal każdą ustawę na szczeblu zarówno krajowym (federalnym), jak i lokalnym poddaje pod referendum. Z jednej strony, demokracja bezpośrednia jest ideałem władzy w rękach ludu. Wymaga jednak ogromnej roztropności, szerokiej wiedzy i dojrzałości politycznej. Niesie bowiem poważne ryzyko podejmowania nieroztropnych decyzji, bo opartych na subiektywnych doświadczeniach i przekonaniach, bez przygotowania merytorycznego.
Fundacja Stocznia z Warszawy przeprowadziła eksperyment społeczny, który pokazał, że Polacy, choć tak bardzo się różnią, potrafią ze sobą rozmawiać, dyskutować i znajdować wspólne rozwiązania problemu. Stocznia zorganizowała ogólnopolski panel obywatelski na temat ubóstwa energetycznego. Wzięła w nim udział reprezentatywna grupa niemal 100 Polek i Polaków. To niezwykłe grono wypracowało rekomendacje dotyczące rozwiązania problemu ubóstwa energetycznego w Polsce. Zanim jednak uczestnicy wspólnie uzgodnili rozwiązania, uczestniczyli w wielu naradach, spotkaniach z ekspertami, dyskusjach.
Jak piszą realizatorzy: „Grupę panelistów i panelistek określamy jako „Polskę w pigułce”, ponieważ jest ona reprezentacją dorosłych Polaków i Polek (powyżej 18 r.ż.), wśród których rozkład płci, wykształcenia, miejsca zamieszkania i wysokości dochodów jest zbliżony do rozkładu w całej populacji naszego kraju. Wiemy, że wśród Panelistów i Panelistek znalazły się osoby o odmiennych poglądach politycznych”.
Ogólnopolski panel obywatelski o kosztach energii – zobacz jak wyglądał.
Jak powiedziała Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi:
Stocznia zrobiła rzecz niebywałą i precedensową – dała głos i wiedzę wybranym losowo obywatelkom i obywatelom, czyli mitycznemu Suwerenowi. Po konsultacjach i debatach Suweren przemówił. Wyniki panelu pokazują, że tak zwani „zwykli ludzie” prześcigają rządzących, jeśli chodzi o wizję zielonej Polski i determinację do wprowadzania zmian. Panel odbył się w trudnym momencie, w czasie najpoważniejszego od dekad kryzysu energetycznego. Ogromna popularność postulatów dotyczących rozwoju odnawialnych źródeł energii dowodzi, że to właśnie w OZE Polki i Polacy widzą fundament naszego bezpieczeństwa energetycznego oraz sposób na ograniczanie kosztów energii. I chcą konkretów – wieloletniej zielonej strategii energetycznej, rozwiniętej infrastruktury sieciowej oraz przejrzystego zarządzania finansami poprzez utworzenie Funduszu Transformacji Energetyki”.
Wyniki raportu „Podsumowanie Ogólnopolskiego panelu obywatelskiego o kosztach energii”:
Narada Obywatelska o Energii (naradaoenergii.pl)
Prezentacja wyników – zobacz wideo
Eksperci i strony o wynikach pierwszego ogólnopolskiego panelu obywatelskiego – zobacz wideo
Politycy i polityczki o wynikach pierwszego ogólnopolskiego panelu obywatelskiego – zobacz wideo
Główny organizator: Fundacja Stocznia
Partnerzy projektu: Centrum Nauki Kopernik, Polska Akademia
Nauk i Orange Polska.
