Magdalena Gromek-Kowalczyk: Moniko, wystawa fotograficzna przedstawiająca portrety uczestniczek projektu „Krąg Kobiet. Powrót do źródeł”, czyli mieszkanek gminy Jeleśnia zapiera dech w piersiach.
Monika Wróbel: Jesteśmy z tej wystawy, tych zdjęć naprawę dumne. Od października do 6 grudnia wystawę można obejrzeć w Budapeszcie w Instytucie Polskim w Galerii Platan. Przygotowujemy się już na nowe wernisaże w następnym roku, które odbędą się zarówno w kraju jak i za granicą. Może uda nam się wyjechać z wystawą na Expo do Japonii w 2025 roku – zobaczymy😊. Z małej Jeleśni w wielki świat. Uważam, że wieś i my, czyli jej mieszkańcy, zasługujemy na takie ciekawe i piękne projekty.
Monika Wróbel i Beata Bojda podczas wernisażu wystawy w Starej Karczmie w Jeleśni (30 września 2022r.). Fot.: Adrian Spula, źródło: https://www.facebook.com/fundacja9sil
MGK: Wystawa była zwieńczeniem projektu „Krąg Kobiet”. Opowiedz proszę o nim więcej.
MW: Głównym celem projektu było zawiązanie Kręgu Kobiet Młodych i Starszych oraz wspólne działania z kołami gospodyń wiejskich: dzielenie się doświadczeniami, inspiracjami, zwyczajami. Jak dawniej kobiety spotykały się tworzyły ozdoby z kwiatów, z bibuły, których używały do dekoracji weselnych. Bukietów ślubnych i wianków na głowę dla młodej pani. Wykonywały wianki dla drużek, bukieciki, czyli woniącka dla młodego, drużbów i gości weselnych. Do chochołów, czyli dekoracji koni w orszaku weselnym. Do dekoracji domu weselnego. Tym razem kwiaty z bibuły posłużyły do wykonania wianków i ozdób na głowę (koron) uczestniczek projektu. To nasze dziedzictwo kulturowe.
Kwiaty wykonane przez członkinie Koła Bibułkarskiego podziwiać można obecnie na wystawie w Budapeszcie. Fot.: Dawid Wojtyła DW FILM. Źródło: https://www.facebook.com/fundacja9sil
W czasie trzech weekendów spotykałyśmy się w kobiecym gronie, odkrywałyśmy to dziedzictwo na nowo, wykonywałyśmy wianki i ozdoby na głowy. Rękodzielniczki z naszego z Koła Bibułkarskiego działającego od lat przy Gminnym Ośrodku Kultury wykonały dla nas tradycyjne „obłąki”. To panie Maria Wąs, Maria Łącz, Helena Widz. Kwiaty wykonały Zofia Ważka i Maria Grzegorek. Obłąki i kwiaty zostały przez artystkę – Beatę Bojdę – i połączone z charakterystycznymi koronami z krepiny. Beata Bojda, oprócz całej koncepcji, stworzyła te wszystkie niesamowite stylizacje, wykonywała makijaże. Ewa Wolf sfotografowała nas i przygotowała portrety. Łącznie 43 kobiety z naszego regionu, od dziewczynek po dojrzałe panie ma swoje zdjęcia.
Fragment wirtualnej wystawy porterów kobiet w ramach projektu: „Krąg Kobiet- Powrót do Źródeł”. Część wystawy dostępna jest TUTAJ.
To był nasz wspólny projekt. Połączyłyśmy różne energie i doświadczenia. Rozmawiałyśmy o wzajemnym wspieraniu się, o tym co nas łączy, umacnia i zbliża do siebie. Na pewno naszym wspólnym dobrem, tym co nas łączy jest nasze dziedzictwo kulturowe. Warto to podkreślać i umacniać.
Uczestniczki projektu „Krąg Kobiet- Powrót do Źródeł” Etno by Beata Bojda wystawa fotografii Ewa Wolf. Wystawa w Instytucie Polskim w Budapeszcie w ramach Budapest Design Week 2022. Fot.: Dawid Wojtyła DW FILM. Źródło: https://www.facebook.com/fundacja9sil
MGK: Najpierw te portrety znalazły się Galerii Płot w Jeleśni, a we wrześniu zorganizowaliście cykl wykładów i warsztatów.
MW: Tak, Galeria Płot to prawdziwy płot znajdujący się naprzeciwko Urzędu Gminy Jeleśnia. Mieszkańcy mogą nadal do końca marca 2023 roku oglądać wystawę na płocie oraz w Starej Karczmie i w hotelu Vesta w Jeleśni. Między 9 a 11 września zorganizowaliśmy wykłady, warsztaty, kiermasz rękodzieła w Starej Plebanii w Jeleśni. Odbyły się prelekcje na temat tradycyjnych ubiorów, miejsca kobiety w góralskiej tradycji kulturowej, rozmawialiśmy o funkcjonowaniu kół gospodyń wiejskich. Odbyły się warsztaty zdobnictwa bibułkowego, które od lat z powodzeniem prowadzi pani Grażyna Patera, a o nowoczesnym spojrzeniu na sztukę ludową mówiła sama Beata Bojda. Nie zabrakło lokalnych gawędziarek i naszych ludowych artystek.
30 września w Starej Karczmie w Jeleśni odbył się uroczysty wernisaż wystawy wraz z koncertem zespołu Sutari.
Wernisaż wystawy i koncert zespołu Sutari, 30 września 2022r. Fot.: Adrian Spula, źródło: https://www.facebook.com/fundacja9sil.
Wernisaż wystawy i koncert zespołu Sutari, 30 września 2022r. Fot.: Adrian Spula, źródło: https://www.facebook.com/fundacja9sil.
MKG: Jak zdobyliście środki na te działania?
MW: Projekt współfinansowany był przez firmę Żywiec Zdrój w ramach programu grantowego Lokalne Inicjatywy Społeczne Żywiec Zdrój, dotowany był także z Urzędu Gminy Jeleśnia. Oczywiście to także ogrom naszej osobistej pracy, naszego wolontariatu.
Plakat promujący wydarzenia „Krąg Kobiet. Powrót do źródeł”. Źródło: https://www.facebook.com/fundacja9sil.
MGK: Kobiety z Jeleśni chętnie wzięły udział w sesji fotograficznej? Jak zareagowały na informację, że ich twarze będą widnieć w Galerii Płot?
MW: Galeria Płot funkcjonuje już od kilku lat, mieszkańcy są już przyzwyczajeni do takich inicjatyw. To także efekt dziewięciu lat naszego działania tutaj, innowacyjnego spojrzenia na sztukę ludową. W listopadzie otworzyliśmy wystawę „Twarze Niezapomnianych Przodków” w ramach projektu „Powrót do źródeł: na Szlaku Wołochów”. To ekspozycja w oknach starych drewnianych i zabytkowych domów wzdłuż głównej ulicy Jeleśnia-Krzyżowa-Korbielów. Również w listopadzie odsłonięty został piąty już mural w naszej gminie „Beskidzka Natura”. Zależy nam na estetyce, na pięknie w wiejskiej przestrzeni publicznej. Wkładamy w to wiele uwagi i serca, bo jak wspomniałam na początku – wieś i mieszkańcy wsi na to zasługują.
MGK: Bardzo dziękuję za rozmowę!
MW: Ja również!
Monika Wróbel – managerka kultury, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz PSB w Krakowie. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Działaczka społeczna, współpracuje z licznymi organizacjami kulturalnymi w kraju i za granicą.
Zapraszamy do obejrzenia wirtualnej wystawy „Krąg Kobiet. Powrót do źródeł”. Wszelkie informacje o działalności Fundacji 9sił dostępne są na https://www.facebook.com/fundacja9sil.
***
Poniższe fotografie pochodzą z wystawy „Powrót do źródeł”. Wystawę oglądać można do 6 grudnia br. w Galerii Platan Instytutu Polskiego w Budapeszcie.
***
Budapeszt. O wystawie „Powrót do Źródeł”
Jeszcze do 6 grudnia w Galerii Platan Instytutu Polskiego (Budapest VI., Andrássy út 32.) możemy podziwiać piękną i niezwykle ekspresyjną wystawę portretów polskich kobiet, która została zaprezentowana pod tytułem: Kwietne Inspiracje – Powrót do Źródeł – Etno by Beata Bojda, przygotowaną przez Fundację 9sił.
Wystawa w innowacyjny i atrakcyjny sposób ukazuje sztukę ludową, łącząc elementy tradycji ze współczesną modą.
Beata Bojda, polska projektantka, makijażystka i stylistka, specjalizuje się w dziedzinie projektowania ubioru unikatowego, czerpiąc inspiracje z przebogatej skarbnicy dziedzictwa ludowego: regionalnych strojów oraz motywów zdobniczych. Jej prace z charakterystycznymi, przeskalowanymi koronami z krepinowych kwiatów, które wykonuje projektantka – zyskały uznanie na całym świecie (m.in. w Londynie i Paryżu).
Cykl portretów to kolaż unikatowych kostiumów, biżuterii, dodatków i tradycyjnych ozdób wykonanych z kolorowej bibuły tworzonych przez artystkę oraz kolejne generacje twórczyń ludowych, z którymi współpracuje. Dekoracje te od pokoleń stanowią cudowną oprawę świąt i uroczystości rodzinnych (głównie ślubów i wesel).
Prezentowana wystawa zabiera nas w fascynującą podróż do źródeł, ukazując zarazem niepowtarzalną rolę kobiet w budowaniu więzi międzyludzkich oraz współtworzeniu kultury.
Wyjątkowość projektu polega na pokazaniu tradycyjnych wyrobów bibułkarskich (obłąki, wianki, korony z kwiatów z bibuły) w sposób innowacyjny, służący kobietom do podkreślenia jednocześnie kobiecości i tożsamości. Wzornictwo bibułkowe służy jako atrybut tradycji, w której się wychowały i przypomina o naszych korzeniach. Prace posłużyły do wzbogacenia tej formy sztuki do sztuki użytkowej pokazane zostały bibułkarskie wyroby na osobach, ubraniach, nakryciach głowy.
Współpraca współczesnej artystki zafascynowanej folklorem z twórczyniami ludowymi sprawiła, że w efekcie powstała ponadczasowa wystawa łącząca elementy tradycji z nowoczesnością.
Prezentowana sesja zdjęciowa, została przeniesiona na wielkoformatowe obrazy, zafunkcjonowała w przestrzeni publicznej podkreślając wagę tradycji i rolę kobiet w jej przekazywaniu. Uczestniczkami projektu są śpiewaczki ludowe, członkinie kół gospodyń wiejskich w szczególności młode członkinie. Dziewczyny występujące w zespołach ludowych. Tworząc tą wystawę Fundacja 9sił pragnęła zwrócić uwagę, na fakt, że sztuka ludowa jest wiecznie żywa i posiada ponadczasowy wymiar.
Powrót do źródeł
Głównym celem projektu było ukazanie kobiet młodych i starszych w atrakcyjnych stylizacjach czerpiących inspiracje z ubiorów ludowych i wzornictwa oraz tradycyjnych kwiatów z bibuły.
Jak dawniej kobiety spotykały się tworzyły ozdoby z kwiatów, z bibuły, których używały do dekoracji weselnych. Bukietów ślubnych i wianków na głowę dla młodej pani. Wykonywały wianki dla drużek, bukieciki czyli woniącka dla młodego, drużbów i gości weselnych. Do chochołów czyli dekoracji koni w orszaku weselnym. Do dekoracji domu weselnego. Tym razem kwiaty z bibuły posłużyły do wykonania wianków i ozdób na głowę (koron) uczestniczek projektu.
Powrót do tradycji, a innowacyjne działania artystyczne.
Jako fundacja zajmująca się od dziewięciu lat spuścizną tradycyjnej sztuki ludowej, muzyki i folkloru, naszym zadaniem jest również zadbanie o naszą tożsamość, dziedzictwo kulturowe. Widzimy wielką potrzebę szczególnie u kobiet powrotu do źródeł tradycji.
Projekt odpowiada również na potrzebę integracji kobiet w różnym wieku, potrzebę spotkań, które łączy tradycja i zamiłowanie do sztuki. Wiemy jak ważna jest prezentacja naszego dziedzictwa w sposób nowoczesny, dlatego projekt fotograficzny: „Kwietne Inspiracje – Powrót do Źródeł” połączył tradycyjną sztukę kobiet z nowoczesną wizją artystki osadzoną w korzeniach ludowych zwyczajów i estetyki. Wzajemna inspiracja, zaangażowanie zarówno kobiet starszych i młodych we wspólnym projekcie wraz z artystką Beatą Bojdą to powrót do źródeł kobiecości, piękna w kręgu tradycji. Projekt jest skierowany do kobiet różnych generacji.
Tradycyjne obłąki z bibuły wykonały panie z Koła Bibułkarskiego działającego przy Gminnym Ośrodku Kultury z Jeleśni: Maria Wąs, Maria Łącz, Helena Widz. Kwiaty wykonały: Zofia Ważka i Maria Grzegorek
Projekt i koordynacja: Monika Wróbel, Fundacja 9sił
Koncepcja, stylizacja, makijaż Make up artist: Beata Bojda
Fotografia i postprodukcja: Ewa Wolf
Projekt graficzny i retusz: Wojtek Hajduk
Film: Dawid Wojtyła i DWFilm
Wystawa zorganizowana w ramach Budapeszt Design Week 2022.
„Projekt współfinansowany przez firmę Żywiec Zdrój S.A. w ramach programu grantowego Lokalne Inicjatywy Społeczne Żywiec Zdrój – edycja 2022”.
***
