Komisja Europejska ogłosiła rok 2022 Europejskim Rokiem Młodzieży. Poprzez szereg inicjatyw chce wesprzeć pokolenie, które najbardziej ucierpiało w trakcie pandemii Covid-19 oraz uwypuklić rolę, jaką młodzież odgrywa w budowaniu europejskiej przyszłości.
Ten wstęp brzmi oficjalnie, ale w artykule postaram się pokazać, że ustanawiając Rok Młodzieży instytucje UE wzięły realnie pod uwagę to, że głos młodych ludzi jest naprawdę silny w Europie. Tłumy nastolatków na protestach klimatycznych w całej Europie, poziom zaangażowania w dyskusje dotyczące różnorodności, bojkoty nieetycznych firm uświadamiają, że młodzież nie jest pasywna i potrafi się angażować, jeśli uznaje jakieś cele za ważne i autentyczne. Instytucje UE dostrzegły to zaangażowanie i uznały (słusznie), że warto je wykorzystać, żeby wypracować wspólną wizję przyszłości.
Drugi argument stojący za ustanowieniem Roku Młodzieży – czyli silniejsze wsparcie młodych, poszkodowanych w światowej pandemii – od zdrowia psychicznego, po walkę z bezrobociem jest równie ważny.
Istniejące do tej pory mechanizmy wspierania młodzieży (w aspektach mobilności, zatrudnienia, edukacji) zostały wzmocnione finansowo (Erasmus+, Europejski Korpus Solidarności) i rozszerzone o nowe programy, które wspierają zaangażowanie młodzieży w dialog i tworzenie polityk unijnych. Budżet przeznaczony na działania jest naprawdę imponujący – wynosi 806,9 mld euro.
Młodzież czyli kto?
Zanim przedstawię te inicjatywy i programy dookreślę jeszcze, kto mieści się w definicji 'młodzież’. W Polsce pokutuje utożsamianie młodzieży z wiekiem nastoletnim. Myśląc o młodzieży statystycznie mamy w głowie 11-19-latków. W OECD, na potrzeby badań społeczno-ekonomicznych jakiś czas temu przyjęto, że młodzież obejmuje osoby w wieku lat 15-24. Obecnie definicję młodzieży, z racji na wysokie bezrobocie wśród tych, którzy skończyli edukację, rozszerza się również na osoby w wieku 25-29 lat. Inicjatywy skierowane do młodzieży obejmują w tej chwili dość szeroką grupę wiekową od 15 do 29-latków.
Europejski Portal Młodzieżowy
Przegląd inicjatyw i programów zacznijmy od oficjalnej strony – Europejskiego Portalu Młodzieżowego, który w części zasobów jest dostępny również po polsku. Portal zawiera przegląd bardzo wielu inicjatyw organizowanych dla młodzieży uczącej się, szukającej pracy, dla szkół, grup młodzieżowych (nieformalnych i formalnych), jak i dla organizacji zajmujących się młodzieżą. Nawigacja, niestety, nie należy do najbardziej przejrzystych, ale warto się z nią zaprzyjaźnić. Treści są pogrupowane w 4 działach:
1. Zacznij działać – tu znajdziemy strony związane z unijną polityką na rzecz młodzieży – od ochrony środowiska, poprzez zaangażowanie obywatelskie. Strony kierują do różnych inicjatyw, badań, artykułów, wypowiedzi młodzieży. Bardzo dużo zasobów z tego obszaru kieruje do stron anglojęzycznych.
2. Wyjedź za granicę – to zakładka bardzo praktyczna. Odbiorca znajdzie tu odsyłacze do programów, instytucji unijnych oferujących wolontariat, stypendia naukowe, staże w agendach europejskich. Programy wymian dla uczniów i szkół, kursy on-line. Są tu też bardzo praktyczne porady dotyczące tego, jak przygotować się do wyjazdu, czego spodziewać się po danym programie. Dużo zasobów w języku polskim.
3. Inicjatywy UE – mimo nieatrakcyjnego nagłówka znajdują się tu zasoby odsyłające do programów wsparcia m.in. Europejskiego Korpusu Solidarności, Dialogu EU, programu Erasmus+ w jego różnych odsłonach, a także do słabo znanej w Polsce inicjatywy wspierającej zatrudnienie EURES. Te inicjatywy opiszę szczegółowo poniżej.
Zwrócę uwagę na narzędzie DialogUE, poprzez które można wyrazić swoją opinię i uczestniczyć w dialogu z politykami na szczeblu europejskim. Można to zrobić kontaktując się z krajową grupą roboczą w Polsce. Więcej informacji o wydarzeniach i działaniach grup roboczych można znaleźć na stronie internetowej.
4. Strategia UE na rzecz młodzieży –strony, na których znajdują się strategiczne dokumenty regulujące politykę ds. Młodzieży.
Poza głównymi obszarami portal oferuje kilka dynamicznych sekcji: Aktualności, Imprezy, Relacje, w których informuje na bieżąco o planowanych konferencjach, konkursach, webinarach, wydarzeniach w całej Europie. Naprawdę warto obserwować te zakładki, gdyż są tu konkursy, w które można włączyć się zarówno indywidualnie, jako organizacja, szkoła, klasa, grupa znajomych. Od bardzo lokalnych (wymiana książek na granicy francusko-niemieckiej), aż po duże eventy dostępne on-line dla młodzieży z dowolnego kraju UE.
Uplifting inicjatyw
Sztandarowymi i dobrze funkcjonującymi inicjatywami dla młodzieży, które zyskały nowy impet w ramach Europejskiego Roku Młodzieży są programy Erasmus+, Europejski Korpus Solidarności, EURES/ALMA.
Erasmus+ to program nie tylko lubiany, ale i dobrze znany w Polsce oraz Europie, który wspiera zarówno edukację, jak i mobilność młodzieży poprzez wymiany młodzieżowe, wyjazdy studenckie, szkolenia zawodowe.
W Polsce Erasmus zadomowił się na dobre – większość studentów i uczniów przynajmniej słyszała o możliwościach wymiany międzynarodowej w ramach tego programu.
Co ciekawe, z programu mogą korzystać również dorośli m.in. w ramach wymiany dobrych praktyk pomiędzy grupami zawodowymi. Operator programu (FRSE) szacuje, że do końca 2021r. z Erasmusa w Polsce skorzystało ok. 10 mln osób.
DiscoverEU stało się w ramach Europejskiego Roku Młodzieży częścią Erasmusa. To program w formie konkursu, bardzo lubiany przez młodzież z racji na fakt, że można w nim wygrać bezpłatne podróże po Europie. Wystarczy mieć 18 lat i posiadać obywatelstwo jednego z krajów UE oraz angażująco opisać cel swojej podróży.
Od ubiegłego roku w programie są również konkursy towarzyszące dla uczestników, za publikowanie zdjęć można wygrać 100 Euro do wydania na dalsze podróże.
Kolejna edycja konkursu (pierwsza na 2022 r. została już zakończona) będzie dostępna wiosną. Warto obserwować stronę programu albo zapisać się do grupy na FB.
Europejski Korpus Solidarności
To program skierowany do młodych ludzi, którzy chcą się włączyć w działania solidarnościowe w różnych obszarach: troski o klimat, włączania społecznego, różnorodności, przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu. Program daje młodym ludziom szerokie możliwości w formie zaangażowania wolontariackiego lub wspierania lokalnych społeczności poprzez wspólne działania w małych grupach. Projekty wolontariatu są międzynarodowe, a projekty solidarnościowe dotyczą inicjatyw realizowanych w kraju pochodzenia. Dodatkowo Korpus oferuje możliwości włączenia się w pomoc humanitarną w UE i poza nią.
ESK jest programem, z którego korzystać mogą również organizacje i instytucje. Np. w charakterze organizacji goszczących, a więc takich, które przyjmują wolontariuszy. Mogą też wysyłać w ramach programu własnych wolontariuszy za granicę.
Program oferuje wiele możliwości wsparcia, a z historiami uczestników i przykładami działań można zapoznać się TU.
EURES i ALMA
Program EURES jest cały czas dość słabo znany w Polsce, a jego zasoby są naprawdę imponujące. W lutym 2022r. na portalu dostępnych jest 3,5 mln ogłoszeń oferujących pracę na wszystkich poziomach kwalifikacji: od prac na start, prac sezonowych po wyspecjalizowane obszary; od Niemiec po Islandię i Norwegię. Portal jest niezwykle intuicyjny, poza samymi ofertami staży i pracy oferuje kontakty z siecią instytucji, które w danym kraju wdrażają program i oferują praktyczną pomoc w obsłudze programu. W Polsce poza urzędami pracy (wojewódzkimi i powiatowymi) usługi takie świadczą ochotnicze hufce pracy.
ALMA to nowa inicjatywa w ramach Europejskiego Roku Młodzieży. Celem programu jest pomoc w znalezieniu tymczasowego zatrudnienia w krajach UE. Program skierowany jest przede wszystkim do grupy wiekowej, która najbardziej odczuła skutki pandemii, czyli do młodych bezrobotnych, pozostających poza systemem szkolenia, w wieku 19-29 (NEETs) .
W ramach programu będzie można skorzystać z bezpłatnych form wsparcia:
-
Szkolenia w kraju pochodzenia.
-
Bezpłatnego, nadzorowanego pobytu przez okres od dwóch do sześciu miesięcy w innym państwie członkowskim UE, obejmującego praktykę zawodową połączoną z korzystaniem z usług mentoringu.
-
Stałego wsparcia po powrocie do kraju, aby uczestnicy mogli wykorzystać nowo nabyte umiejętności, znaleźć zatrudnienie lub kontynuować naukę.
ALMA wzmocni też inne inicjatywy skierowane do młodzieży, takie jak program wspierania mobilności EURES, przeznaczony dla osób 18+, które szukają pracy, stażu lub praktyk zawodowych. Portal nie został jeszcze otwarty (05.02.2022).
EURODESK
Większość działań, konkursów, grantów dla młodzieży, nie tylko w ramach Europejskiego Roku Młodzieży zebrana jest na portalu EURODESK. Jest to jedna z bardziej czytelnych stron w zasobach polskiego Internetu, jeśli chodzi o finansowanie inicjatyw młodzieżowych. Portal oferuje praktyczne informacje o bieżących konkursach, skierowane zarówno do osób indywidualnych, szkół, organizacji.
Ponadto przypomina o grantach i możliwościach zaangażowania wolontariackiego w całej Europie. Poza praktycznym wymiarem informacji ma tę zaletę, że jest napisany przystępnym językiem, co nie jest oczywistością.
Podsumowanie
Większość mechanizmów i inicjatyw w ramach Europejskiego Roku Młodzieży wzmacnia znacząco już istniejące programy, skierowane do młodych. Wsparcie jest duże i obejmuje bardzo wiele obszarów, od zatrudnienia, po wymiany szkół ponadpodstawowych, a także indywidualne inicjatywy. Takie, jak jednostkowa chęć zaangażowania w sprawy europejskie.
Warto mieć świadomość, jak szerokie jest to wsparcie i z niego skorzystać. Jeśli macie wątpliwości, czy to działa – polecam prosty eksperyment – kontakt z Europejskim Portalem Młodzieżowym. Sama skutecznie skorzystałam z pytaniem dotyczącym wsparcia organizacji, którą współprowadzę!
