Placówki wsparcia dziennego (PWD) są jednostkami organizacyjnymi systemu wspierania tych rodzin, które przeżywają trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Ich zadaniem jest udzielanie pomocy w opiece i wychowaniu dzieci.
PWD, w pracy z dzieckiem, współpracują z rodzicami/opiekunami, placówkami oświatowymi i podmiotami leczniczymi. Uczestnictwo dzieci w zajęciach organizowanych przez PWD jest nieodpłatne.
W przyjętej w 2011 r. ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej placówki wsparcia dziennego stanowią jeden z kluczowych elementów działań na rzecz pomocy w opiece i wychowaniu dziecka[1].
Celem pracy PWD jest wsparcie rodziny, poprzez objęcie dziecka opieką i wychowaniem[2]. Placówki mają zapewniać dzieciom z rodzin przeżywających kryzys lub zagrożonych kryzysem pomoc w organizacji czasu wolnego, pokonywania trudności szkolnych, radzenia sobie z zaburzeniami zachowania. Do takich placówek dzieci najczęściej trafiają z powodu trudności w wypełnianiu przez rodziców funkcji opiekuńczo-wychowawczych, często w powiązaniu z ubóstwem i wynikającymi z niego problemami socjalnymi.
Prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci należy do zadań własnych gminy.
| Pierwsze ogniska opiekuńcze dla dzieci zostały utworzone w latach międzywojennych przez Kazimierza Lisieckiego „Dziadka”. Kazimierz Lisiecki był inicjatorem powstania Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy (TPDU) i kierownikiem pierwszego ogniska założonego w 1928 r. przez to Towarzystwo przy ul. Hipotecznej 5 w Warszawie. Wkrótce powstały kolejne ogniska prowadzone przez TPDU, w tym w 1933 r. Ognisko Praga, funkcjonujące pod tym samym adresem do dziś oraz ogniska w innych miastach. Trzy z nich działały również w okresie okupacji. W 1956 r. Kazimierz Lisiecki został dyrektorem Państwowego Zespołu Ognisk Wychowawczych. Od 1996 r. (już po śmierci swojego założyciela) do 2015 r. placówki funkcjonowały pod nazwą: Zespół Ognisk Wychowawczych im. Kazimierza Lisieckiego „Dziadka”. Prawie 100-letnią tradycję opiekuńczą, zapoczątkowaną przez Kazimierza Lisieckiego „Dziadka” kontynuują m.in. ogniska skupione w Centrum Wspierania Rodzin „Rodzinna Warszawa”[3]. |
Z kontroli przeprowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli[4] wynika, że PWD świadczą pomoc adekwatną do potrzeb dzieci i mimo skromnych warunków prawidłowo realizują swoje zadania: ich praca pozytywnie wpływa na rozwój osobowości dzieci, ich postępy w nauce oraz kształtowanie relacji społecznych opartych na wzajemnej pomocy, współpracy i solidarności.
Jednak placówki te funkcjonują tylko w 18 proc. gmin w Polsce, co znacznie ogranicza ich dostępność. Przy okazji warto zaznaczyć, że liczba faktycznie funkcjonujących placówek wsparcia dziennego w Polsce jest trudna do określenia, ponieważ dane dotyczące liczby placówek, prezentowane przez Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, Główny Urząd Statystyczny i Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych różnią się. W roku 2015 według danych PARPA funkcjonowało 6115 PWD. Jednocześnie zgodnie z danymi GUS działalność taką prowadziło 2905 PWD. Według MRPiPS funkcjonowało zaledwie 1589 takich placówek.
Niniejsze opracowanie stanowi kompendium wiedzy na temat placówek wsparcia dziennego. Zostało przygotowane dla wszystkich tych podmiotów, które zainteresowane są organizacją i prowadzeniem PWD przy uwzględnieniu infrastruktury i pozostałych zasobów świetlic wiejskich.
[1] Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Dz. U. z 2017 r. poz. 697, 1292.
[2] Tamże.
[3] „Funkcjonowanie placówek wsparcia dziennego dla dzieci. Informacja o wynikach kontroli”, KPS.410.007.00.2016 Nr ewid. 24/2017/P/16/040/KPS, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa 2017, s. 8.
[4] Tamże, s. 7-9.
***
