Rozmowa z Wojciechem Piętką z Fundacji Aktywizacja.
Wojciech Piętka, Fundacja Aktywizacja.
Przemysław Chrzanowski: Trudno się poruszać na wózku inwalidzkim?
Wojciech Piętka, Fundacja Aktywizacja: – Nietrudno, jeżeli poruszamy się po gładkiej powierzchni. Gorzej, kiedy na przykład trzeba zjechać z krawężnika, wówczas najważniejszy jest balans. Trzeba wyczuć moment, w którym odrywamy przednie kółka od podłoża i opanować równowagę. Wózek, na którym siedzę znam od dziecięciu lat, używam go do celów szkoleniowych. „Balansuję” sporadycznie, ale za każdym razem po kilku chwilach opanowuję tę technikę na nowo. Nie trzeba tu większych zdolności, ani siły fizycznej. Słowem – umiejętność niemal dla każdego.
Sadzacie w wózkach osoby zdrowe. Po co to robicie?
– Organizujemy zajęcia, podczas których niejako symulujemy rzeczywistość, w jakiej na co dzień funkcjonują osoby niepełnosprawne. Sadzamy ludzi na wózkach, „wygłuszamy” ich, wkładając zatyczki do uszu, albo wypuszczamy w teren z zasłoniętymi oczami. Ma to za zadanie pokazać świat z perspektywy osoby z konkretnymi dysfunkcjami. Dopiero wówczas uczestnicy naszych zajęć są w stanie zrozumieć, z jakimi problemami i barierami mierzyć się muszą ludzie na wózkach, ludzie niesłyszący, czy niewidomi. Ponadto odkłamujemy pewne fakty. Mówimy o faktycznej liczbie osób niepełnosprawnych, o ich aktywizacji zawodowej, o zróżnicowaniu ich środowiska. Z moich obserwacji wynika, że wiedza na temat osób niepełnosprawnych w społeczeństwie jest relatywnie niska. Zazwyczaj słyszymy, że ktoś gdzieś w sąsiedztwie, albo w rodzinie ma osobę niepełnosprawną, ale wiedza w tym zakresie jest bardzo wyrywkowa. Poza tym wyczuwalny jest pewien dystans do niepełnosprawności jako takiej. My staramy się ten dystans skracać.
Ktoś, kto na warsztatach dostaje kule do ręki, albo siada na wózku z pewnością czuje się nieswojo. Jak ludzie opisują swoje reakcje?
– Twierdzą, że jest trudno, że ciężko podjechać pod górkę i że ręce strasznie bolą. A już prawdziwym dramatem jest podjazd na schodek wysoki na pięć centymetrów, okazuje się, że to przeszkoda zupełnie nie do ogarnięcia.
Szokujące jest to, że mniej więcej połowa uczestników zajęć negatywnie ustosunkowuje się do propozycji skorzystania z wózka inwalidzkiego. Twierdzą, że się boją, a w ogóle to nie chcą zapeszać. Bo jak już raz siądą, to pewnie w przyszłości zetkną się z tą przykrą rzeczywistością. Opór jest rzeczywiście duży, choć czasem po namowach z naszej strony udaje się go przełamać. Sądzę, że warto tego doświadczyć, choćby dlatego, by zobaczyć, że świat widziany z wózka jest po prostu innym światem. Światem nieco trudniejszym. Jeżeli z tej perspektywy zobaczymy kilka problemów architektonicznych, to z pewnością zmienimy swoje myślenie o otaczającej nas infrastrukturze. Trzeba pamiętać o tym, że społeczeństwo nam się starzeje i że niebawem odsetek osób niepełnosprawnych będzie większy. To dla nich, a może i siebie w przyszłości tę pełną barier rzeczywistość trzeba zmieniać.
O zbyt wysokich krawężnikach, o braku podjazdów mówi się w kontekście osób niepełnosprawnych od dawna. To niemożliwe, że przez ten czas nic się nie zmieniło.
– Zmieniło się, ale wciąż zbyt mało. Mamy prawo, odnoszące się do dostosowania obiektów użyteczności publicznej, które obowiązuje od dziesięciu lat. I wydawać by się mogło, że cała dekada to wystarczający czas na wprowadzenie udogodnień. Tymczasem wystarczy rozejrzeć się dookoła, by stwierdzić, że jest jeszcze wiele do zrobienia. Znajdujemy się dzisiaj na terenie ośrodka, który na pierwszy rzut oka był modernizowany zupełnie niedawno, tymczasem barier architektonicznych tutaj mamy bez liku. Najwyższa Izba Kontroli robiła jakiś czas temu w jednym z województw badania dotyczące dostosowania nowo pobudowanych obiektów użyteczności publicznej. Wynik kontroli okazał się miażdżący, ponad 90 procent budynków nie posiadało dostosowań dla osób niepełnosprawnych. Jako kraj mamy z tym duży problem.
Czy Fundacja Aktywizacja a główny cel obrała sobie walkę z barierami architektonicznymi?
– To tylko jeden z obszarów naszej działalności. Działania Fundacji obejmują obszary aktywizacji społecznej, aktywizacji zawodowej oraz integracji społecznej osób niepełnosprawnych. Wsparcie udzielane osobom niepełnosprawnym jest zindywidualizowane i kompleksowe, a najważniejszym dążeniem jest to, aby osoba z niepełnosprawnością znalazła swoje miejsce na rynku pracy.
Fundacja Aktywizacja współpracuje również z pracodawcami w zakresie zatrudniania pracowników z niepełnosprawnością, zarządzania różnorodnością w zespole, możliwości uzyskania dofinansowania do wynagrodzeń, szkoleń oraz przystosowania stanowisk pracy zatrudnianych osób niepełnosprawnych.
Fundacja pomaga firmom i instytucjom pozyskać odpowiadających ich oczekiwaniom pracowników, wspiera pracodawców w procesie rekrutacji, realizacji programów staży i praktyk dla osób niepełnosprawnych, jak również doradza jak przygotować zespół do współpracy z pracownikiem z niepełnosprawnością. Pracodawcy mogą również skorzystać z usług ekspertów, którzy przeprowadzą diagnozę dostępności miejsca pracy pod kątem infrastruktury, środowiska pracy oraz innych obszarów związanych z obowiązkami pracowniczymi.
***
Fundacja Aktywizacja
ul. Chałubińskiego 9 lok 9a,
02-004 Warszawa
tel. 22 654 75 51
e-mail:fundacja@idn.org.pl
www.aktywizacja.org.pl
