Nerwice

Zaburzenia nerwicowe, potocznie nazywane nerwicami lub neurozami, są pochodzenia psychogennego. Mają charakter czynnościowy, nie towarzyszą im zmiany organiczne w mózgu, ani w układzie nerwowym.

Typowe dla tej choroby są bardzo różne i liczne objawy wzajemnie ze sobą powiązane. Występują u 20 – 30% populacji, częściej w dużych miastach, u osób rozwiedzionych i wdowców. Wśród pacjentów przeważają kobiety.

Przyczyny nerwicy

Przyczyny wystąpienia nerwicy mogą być różne. Sprzyja jej specjalna osobowość pacjenta, problemy rodzinne, szkolne czy zawodowe, niepowodzenia uczuciowe, patologiczne zjawiska w otoczeniu, różne stresujące wydarzenia. Dużą rolę odgrywają nieuświadomione konflikty wewnętrzne, gdy np. istnieje rozbieżność między możliwościami danej osoby, a jej ambicjami. Często przyczyną są różne presje, którym poddawany jest pacjent, a z którymi nie potrafi sobie poradzić. Rzadko winne są urazy jednorazowe. Częściej jest to sytuacja trwająca długo i kilka wpływających na siebie czynników. Reakcje nerwicowe z powodu jednego nieprzyjemnego zdarzenia, np. nieudanego egzaminu najczęściej ustępują, ale zdarza się też, że przyjmują postać przewlekłą.

Objawy nerwicy

Występujące objawy można podzielić na 3 grupy: zaburzenia somatyczne, zaburzenia funkcji poznawczych i zaburzenia emocji. Objawów jest bardzo dużo, są one bardzo różnorodne i niemożliwe byłoby wymienienie ich tu wszystkich. Nigdy nie występują w postaci izolowanej, najczęściej wiele objawów pojawia się w jednym czasie i wpływają one na siebie wzajemnie. Podział na grupy ma znaczenie tylko orientacyjne.

Przykłady zaburzeń somatycznych: bóle głowy, żołądka, kręgosłupa, kołatanie serca, bóle w okolicy serca, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, drżenia kończyn, zaburzenia wzroku, słuchu, czerwienienie skóry, potliwość, nadwrażliwość na bodźce, a nawet przejściowe zaburzenia czucia, porażenia narządów ruchu, drgawki. Mogą wystąpić zaburzenia seksualne. Często pacjent wyolbrzymia swoje dolegliwości. Wymienionym obawom może towarzyszyć lęk i obniżenie nastroju.

Przykłady zaburzenia funkcji poznawczych: problemy z koncentracją uwagi, osłabienie pamięci, myśli natrętne, natręctwa ruchowe (np. przymus częstego mycia rąk).

Przykłady zaburzeń emocji: patologiczny lęk przed różnymi przedmiotami (np. ostry nóż), zwierzętami (pająki, myszy), sytuacjami (lęk przestrzeni, klaustrofobia), lęk przed tłumem, jazdą autobusem, wejściem do windy. Często pojawia się nieokreślony niepokój, napady lęku, poirytowanie, przygnębienie, apatia, łatwe męczenie się, zaburzenia snu.

Wymienione tu w różnych grupach objawy często występują łącznie i wzajemnie na siebie wpływają. Pacjent odczuwający lęk, poci się, czerwienieje, odczuwa kołatanie serca, ma wrażenie, że zaraz zemdleje, co z kolei pogłębia uczucie lęku. Chory na nerwicę często zdaje sobie sprawę z absurdalności swoich objawów, takich jak natręctwa, czy lęki, ale nie radzi sobie z nimi. Odróżnia to nerwicę od psychozy, w przypadku której tej świadomości nie ma.

Leczenie nerwicy

W leczeniu podstawową rolę odgrywa psychoterapia, często długotrwała, indywidualna lub grupowa. Czasem możliwe jest usunięcie przyczyny – zmiana szkoły, miejsca pracy, środowiska. Pomocne w leczeniu jest wsparcie otoczenia, możliwość „wygadania się”, czy inne rozładowanie emocji np. przez płacz lub krzyk.

Leczenie farmakologiczne jest leczeniem wyłącznie objawowym. Leki dobiera się indywidualnie, w zależności od rodzaju i ciężkości objawów. Stosuje się środki uspakajające, zmniejszające napięcie, przeciwdepresyjne. Łagodzą one objawy nerwicowe, zwłaszcza w trudnych sytuacjach życiowych. Należy jednak pamiętać, że długotrwałe ich stosowanie może prowadzić do uzależnień.