Informator autorstwa Tomasza Schimanka koncentruje się na mechanizmach, sposobach i trybach zlecania zadań publicznych organizacjom pozarządowym przez samorządy terytorialne. Czwarta część poradnika przedstawia informacje dotyczące rzadziej wykorzystywanych form zlecania zadań publicznych organizacjom pozarządowym przez samorządy.
Rzadziej stosowane formy współpracy samorządów z NGO
-
Dofinansowanie wkładów własnych – samorządy poprzez konkursy ofert wspierają wkłady własne NGO w projektach finansowanych z innych źródeł (np. unijnych).
-
Zakup usług – zlecanie NGO konkretnych usług w trybie zamówień publicznych (np. Warszawa – wartość do 130 tys. zł, wydarzenia, szkolenia).
-
Klauzule społeczne – zapisy w zamówieniach ułatwiające dostęp NGO i podmiotom ekonomii społecznej; w Częstochowie obowiązkowe powyżej 130 tys. zł.
-
Uchwała organu stanowiącego – używana, gdy zadanie nie mieści się w sferze pożytku publicznego (określa tryb dotacji, rozliczenie, kontrolę).
-
Dotacja inwestycyjna – wsparcie inwestycji związanych z realizacją zadań JST (najczęściej w trybie pozakonkursowym, kwota do 10 tys. zł).
-
Inicjatywa lokalna – mieszkańcy (czasem przez NGO) składają wniosek, oferując wkład pracy, rzeczy lub finansowy; samorząd zapewnia wsparcie rzeczowe/finansowe.
-
Partnerstwa projektowe – wspólne projekty NGO i JST finansowane ze środków UE.
-
Partnerstwo publiczno-prywatne – wspólna realizacja zadań, zwykle inwestycje infrastrukturalne; rzadko z udziałem NGO.
-
Umowy o współpracy – deklaracja wspólnych działań, bez przepływu środków publicznych; wkład rzeczowy/osobowy.
-
Pożyczki, poręczenia, gwarancje – rzadko stosowane instrumenty finansowe, np. pożyczki pomostowe.
Wnioski i wskazówki dla NGO
-
Środki z samorządu służą realizacji zadań publicznych, a nie bezpośredniemu wsparciu działalności organizacji.
-
Zadanie musi mieścić się w kompetencjach samorządu, służyć mieszkańcom i mieć pokrycie w budżecie.
-
Najczęściej stosowane są tryby konkurencyjne (konkurs, przetarg) – wygrywa najlepsza oferta; wymaga to dobrej jakości wniosków i szukania alternatywnych źródeł finansowania.
-
Tryby niekonkurencyjne istnieją, ale mają ograniczenia lub charakter uznaniowy.
-
W trybach dotacyjnych NGO może zaproponować sposób realizacji zadania; w zamówieniach publicznych warunki określa zamawiający.
-
Wybór pomiędzy trybem dotacyjnym a zamówieniem publicznym ma konsekwencje m.in. dla formy działalności (nieodpłatna, odpłatna, gospodarcza).
-
Nie wszystkie organizacje mogą realizować zamówienia publiczne (np. stowarzyszenia zwykłe są wyłączone).
-
Warto regularnie sprawdzać BIP, Biuletyn Zamówień Publicznych i Bazę Konkurencyjności oraz dokładnie analizować dokumentację konkursów/zamówień.
Podsumowanie
Organizacje pozarządowe powinny korzystać z całego wachlarza form współpracy z samorządami – zarówno dotacyjnych, jak i zamówień publicznych – oraz dostosowywać swoje oferty do obowiązujących przepisów, form działalności i potrzeb lokalnych społeczności.
