Publikujemy relacje z ostatnich, piątkowych sesji warsztatowych, które odbyły się podczas Spotkania sołtysów i liderów wiejskich w Mikorzynie.
Sołtys/sołtyska w działaniu – narzędzia skutecznego lidera/liderki
Warsztat „Sołtys/sołtyska w działaniu – narzędzia skutecznego lidera/liderki” prowadzony przez Michała Nowaka, był spotkaniem, które zgromadziło zarówno doświadczonych liderów wiejskich, jak i osoby dopiero rozpoczynające swoją przygodę z funkcją sołtysa. Michał Nowak, były sołtys Radunicy, a obecnie radny, podzielił się swoimi doświadczeniami z dziewięcioletniej działalności na rzecz lokalnej społeczności, oferując praktyczne wskazówki i narzędzia przydatne w codziennej pracy lidera.
Michał Nowak.
Podczas warsztatu uczestnicy mieli okazję poznać kluczowe zasady skutecznej komunikacji oraz budowania relacji opartych na zaufaniu. Michał Nowak podkreślał, że rola sołtysa to nie tylko zarządzanie sprawami administracyjnymi, ale przede wszystkim animowanie życia społecznego, integrowanie mieszkańców i motywowanie ich do wspólnego działania. Wskazywał na znaczenie prostych działań, takich jak organizacja akcji sprzątania wsi, które mogą stać się początkiem większych inicjatyw. Jak wspominał, pierwsze takie wydarzenie w jego miejscowości rozpoczęło się od udziału jedynie dwóch osób – jego i jego żony – ale z czasem przyciągnęło coraz więcej mieszkańców. To przykład, jak konsekwencja i zaangażowanie mogą przełamywać początkową obojętność społeczności.
Kluczowym elementem warsztatu była prezentacja konkretnych narzędzi wspierających pracę sołtysa. Uczestnicy poznali m.in. metodę 5W (Who, What, Where, When, Why), która pomaga w precyzyjnym planowaniu działań i komunikacji. Omówiono także tworzenie mapy zasobów społecznych – narzędzia pozwalającego identyfikować potencjały i potrzeby lokalnej społeczności. Prowadzący zachęcał do korzystania z nowoczesnych technologii w komunikacji z mieszkańcami – od mediów społecznościowych po SMS-y – podkreślając jednocześnie znaczenie bezpośrednich spotkań i rozmów.
Warsztat nie ograniczał się jednak tylko do wykładu. Uczestnicy aktywnie dzielili się swoimi doświadczeniami i wyzwaniami związanymi z pełnieniem funkcji sołtysa. Dyskusje dotyczyły m.in. radzenia sobie z krytyką, ustalania granic w podejmowanych obowiązkach oraz budowania autorytetu w lokalnej społeczności. Prowadzący zaznaczał, że sołtys nie musi być „złotą rączką” od wszystkiego – kluczowe jest skupienie się na roli lidera i delegowanie zadań.
Warsztat zakończył się wspólnym wypracowaniem rozwiązań możliwych do wdrożenia od zaraz. Spotkanie było dowodem na to, że bycie sołtysem to nie tylko wyzwanie, ale także ogromna satysfakcja płynąca ze współtworzenia lepszego życia dla swojej miejscowości.
Co warto wiedzieć o sytuacjach kryzysowych? Co sołtys może, a nie musi?
Warsztat prowadzony przez Piotra Parteka, emerytowanego strażaka PSP, byłego sołtysa i obecnego radnego, koncentrował się na roli sołtysa w sytuacjach kryzysowych, takich jak działania ratowniczo-gaśnicze czy miejscowe zagrożenia. Opierając się na swoim wieloletnim doświadczeniu, przedstawił praktyczne aspekty organizacji pomocy i zarządzania kryzysowego w małych społecznościach.
Piotr Parteka.
Podkreślił, że rola sołtysa w takich sytuacjach nie jest formalnie określona, ale może być kluczowa. Sołtys nie ma obowiązku bezpośredniego udziału w akcjach ratunkowych, ale jego znajomość lokalnych warunków oraz mieszkańców pozwala na skuteczne wsparcie działań służb ratowniczych. Wskazał na konieczność zimnej kalkulacji i umiejętności szybkiego podejmowania decyzji, takich jak organizacja pomocy dla poszkodowanych, zabezpieczenie ich mienia czy zapewnienie tymczasowego schronienia.
Prowadzący warsztat zwrócił uwagę na praktyczne wyzwania, z jakimi mierzą się strażacy i mieszkańcy podczas pożarów czy innych nagłych zdarzeń. Opisał sytuacje, w których sołtys może odegrać rolę mediatora i organizatora – od wskazania hydrantów i koordynacji działań mieszkańców po zapewnienie wsparcia psychologicznego dla ofiar. Podkreślił również znaczenie współpracy z lokalnymi instytucjami i służbami oraz rolę budowania relacji z mieszkańcami wsi. Dzięki temu sołtys może skutecznie mobilizować społeczność do wspólnego działania.
Podczas warsztatu pojawiły się także liczne przykłady z życia, które ilustrowały wagę empatii i zaangażowania w pomoc ofiarom kryzysów. Prelegent opisał sytuacje, w których dzięki współpracy mieszkańców udało się szybko zorganizować pomoc materialną, schronienie czy nawet odbudowę podstawowej infrastruktury. Podkreślił, że takie działania nie tylko pomagają ofiarom wrócić do normalności, ale także wzmacniają więzi społeczne i odbudowują wiarę w ludzi.
Wnioski płynące z warsztatu są takie, że sołtys może odegrać kluczową rolę w czasie kryzysu, choć nie jest to jego formalny obowiązek. Jego zaangażowanie i inicjatywa mogą jednak znacząco wpłynąć na tempo i skuteczność działań ratunkowych oraz na morale poszkodowanych. Warsztat był przykładem tego, jak lokalni liderzy mogą działać na rzecz swoich społeczności w trudnych chwilach.
Od dialogu do decyzji. Gra o konsultacjach społecznych
Warsztat prowadzony przez Jacka Pietrusiaka i Krystiana Połomskiego z Fundacji Wspomagania Wsi skupił się na praktykach związanych z prowadzeniem dialogu z mieszkańcami oraz podejmowaniem wspólnych decyzji w kontekście planowania przestrzennego. Uczestnicy mieli okazję poznać doświadczenia programu „Nasza Przestrzeń” oraz dowiedzieć się o zmianach w planowaniu przestrzennym, a także roli sołtysa w procesie konsultacji dokumentów planistycznych.
Jacek Pietrusiak i Krystian Połomski.
Podczas warsztatu poruszono kluczowe wyzwania związane z planowaniem przestrzennym na poziomie lokalnym. Dyskusje dotyczyły m.in. problemów wynikających z braku odpowiedniej infrastruktury, takich jak niedobory wody i ograniczenia w podłączeniach do kanalizacji, co znacząco wpływa na rozwój nowych inwestycji mieszkaniowych. Zwrócono uwagę na trudności, jakie napotykają mieszkańcy w uzyskiwaniu zgód na budowę domów jednorodzinnych w porównaniu do deweloperów, którzy często realizują duże projekty mieszkaniowe bez odpowiedniego uwzględnienia lokalnych potrzeb i możliwości.
Uczestnicy warsztatu podkreślali znaczenie transparentności informacji dotyczących planowanych inwestycji. Często mieszkańcy dowiadują się o nowych projektach dopiero wtedy, gdy prace budowlane są już rozpoczęte. Wskazano na konieczność wcześniejszych i bardziej otwartych konsultacji społecznych, które pozwoliłyby lokalnej społeczności wyrazić swoje potrzeby i obawy, np. dotyczące przeznaczenia działek czy dostępności zasobów takich jak woda.
Duży nacisk położono również na rolę sołtysów jako pośredników między mieszkańcami a władzami lokalnymi. Sołtysi powinni być lepiej informowani o planach zagospodarowania przestrzennego i mieć większy wpływ na decyzje dotyczące ich miejscowości. Podkreślono też potrzebę długoterminowego podejścia do planowania przestrzennego, które powinno uwzględniać nie tylko bieżące potrzeby, ale także przyszłe wyzwania związane z rozwojem infrastruktury i ochroną zasobów naturalnych.
Warsztat zakończył się symulacją konsultacji społecznych, która pozwoliła uczestnikom wcielić się w różne role i przećwiczyć proces podejmowania decyzji w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. Dzięki temu mogli lepiej zrozumieć znaczenie współpracy wszystkich zainteresowanych stron w procesie rozwoju lokalnego.
Spotkanie organizowane jest przez Fundację Wspomagania Wsi w ramach projektu „Sołectwo na nowe czasy”. Współfinansowane jest przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności w ramach programu „Wspieramy Organizacje Pozarządowe”.
