27 marca 2025 roku w siedzibie Fundacji im. Stefana Batorego odbyło się seminarium zatytułowane „Ukraińskie społeczeństwo wobec wojny. Lekcja dla Polski”. Spotkanie zgromadziło ukraińskie ekspertki oraz przedstawicieli polskich organizacji pozarządowych i instytucji państwowych, którzy wspólnie analizowali doświadczenia Ukrainy w obliczu konfliktu zbrojnego oraz ich potencjalne zastosowanie w Polsce.
Przygotowanie społeczeństwa na wypadek kryzysu
Olha Reznikowa z Narodowego Instytutu Studiów Strategicznych w Ukrainie podkreśliła kluczowe aspekty przygotowań do sytuacji kryzysowych:
- Koordynacja działań oraz jasny podział odpowiedzialności i zadań między instytucjami.
- Elastyczne ustawodawstwo kryzysowe, które pozwala na szybkie reagowanie, jednocześnie respektując nadrzędne normy prawne.
- Identyfikacja i zabezpieczenie usług krytycznych dla funkcjonowania państwa.
- Budowanie sieci eksperckich oraz organizowanie szkoleń zwiększających świadomość społeczną.
- Ocena ryzyka i odporności społecznej na różnych poziomach administracji.
- Współpraca międzyresortowa i priorytetyzacja zadań, aby efektywnie wykorzystać dostępne środki.
- Unikanie zależności od podmiotów zewnętrznych w kwestiach obronności oraz inwestowanie w potencjał obronny kraju.
Społeczna odporność i mobilizacja
Hanna Hopko – Sieć Obrony Interesów Narodowych ANTS zaznaczyła, że odporność społeczeństwa opiera się na:
- Realistycznym postrzeganiu sytuacji i akceptacji rzeczywistości.
- Tworzeniu sojuszy obronnych oraz pracy nad świadomością obywateli.
- Budowaniu narracji strategicznych, takich jak „Make Russia small again”, podkreślających determinację społeczeństwa.
Rola kobiet i bezpieczeństwo energetyczne
Anna Akermann z organizacji Eco Action zwróciła uwagę na:
- Znaczenie technicznych zawodów dla kobiet w czasie wojny, gdy mężczyźni często angażują się w działania zbrojne.
- Konieczność dywersyfikacji źródeł energii oraz decentralizacji infrastruktury energetycznej, co zwiększa bezpieczeństwo energetyczne.
- Aktywność organizacji społeczeństwa obywatelskiego w zakresie pomocy humanitarnej, wsparcia prawnego i psychologicznego oraz ewakuacji osób niesamodzielnych.
Dyskusja i rekomendacje
W trakcie dyskusji uczestnicy podkreślili:
- Potrzebę budowania mikrorezerw w gospodarstwach domowych na wypadek przerw w dostawach energii czy żywności.
- Znaczenie współpracy administracji samorządowej z organizacjami pozarządowymi w czasach pokoju, co umożliwia sprawne działanie w sytuacjach kryzysowych.
- Konieczność przeprowadzenia audytów odporności w instytucjach oraz na poziomie lokalnym.
Spotkanie pokazało, że doświadczenia Ukrainy mogą stanowić cenną lekcję dla Polski w zakresie budowania społecznej odporności i przygotowania na ewentualne kryzysy.
***
Nagranie seminarium „Ukraińskie społeczeństwo wobec wojny. Lekcja dla Polski”
Odporność i solidarność – raport poświęcony roli ukraińskiego społeczeństwa w obronie przed rosyjską agresją
