Uwaga – prawna ochrona zapachów i dźwięków wsi rolniczej. Ostatnie dni konsultacji społecznych projektów poselskich

Gdakanie kur, pianie kogutów, dźwięki pracujących maszyn rolniczych, odór obornika, czy nieprzyjemny zapach kiszonki w balotach – wszystko to możemy spotkać na wsi, w której rolnicy produkują żywność. Charakterystyczne zapachy i dźwięki wsi rolniczej stały się w ostatnich latach przedmiotem wielu spraw sądowych, wytaczanych rolnikom przez mieszkańców nieprowadzących działalności rolniczej. Aby zablokować składanie skarg na rolników za uciążliwości wynikające z działalności rolniczej, w ślad za Francją i USA, Polska przygotowuje własne projekty ustaw.

Ochrona działalności rolniczej jest jak najbardziej zasadna, gdyż wieś to nie tyle miejsce do rekreacji i wypoczynku, ale przede wszystkim „warsztat” pracy rolników produkujących żywność. Jest to praca ciężka, całodobowa, całoroczna i obarczona wieloma niedogodnościami, takimi jak nieprzyjemne zapachy czy charakterystyczne dźwięki.

W Polsce trwają właśnie konsultacje dwóch poselskich projektów ustaw dotyczących ochrony tzw. dziedzictwa sensorycznego wsi. Pierwszy, autorstwa Konfederacji, noszący nazwę „O ochronie prowadzenia działalności rolniczej” – którego termin konsultacji społecznych upływa 1 lutego br. Drugi, to projekt autorstwa PIS, Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego – do którego uwagi można zgłaszać do 13 lutego.

Poza walorami chroniącymi działalność rolników, niepokój w proponowanych ustawach budzi fakt, że obejmują ochroną zarówno rodzinne gospodarstwa, jak i firmy przemysłu rolniczego np. fermy wielkopowierzchniowe. Tymczasem chów przemysłowy zwierząt wiąże się z dużym zagrożeniem dla środowiska naturalnego (zanieczyszczenie wód, gleb, powietrza), zdrowia ludzi i bezpieczeństwa żywnościowego. Mieszkańcy, których domy sąsiadują z fermami przemysłowymi powinni mieć prawo do bronienia się przed tym szkodliwym wpływem.

 

Projekt ustawy „O ochronie prowadzenia działalności rolniczej”

Projekt ustawy przedłożony przez Konfederację ma na celu ochronę działalności rolniczej przed skargami dotyczącymi immisji odorowych i dźwiękowych (np. zapachy z gospodarstw rolnych, dźwięki wydawane przez zwierzęta gospodarskie). Twórcy projektu argumentują, że działalność rolnicza jest kluczowa dla bezpieczeństwa żywnościowego, a towarzyszące jej dźwięki i zapachy stanowią element dziedzictwa sensorycznego wsi. Proponowane przepisy miałyby uniemożliwić składanie roszczeń przeciwko rolnikom za uciążliwości wynikające z legalnej działalności rolniczej.

Uznanie, że np. odory pochodzące z hodowli zwierząt nie powinny być podstawą do skarg i pozwów, to decyzja, która wzmacnia ochronę działalności rolniczej. Nowe regulacje mogą przyczynić się do rozwoju gospodarstw rolnych, eliminując ryzyko roszczeń, które w skrajnych przypadkach mogą prowadzić do bankructwa rolników.

Jednak kluczowym problemem jest zrównanie ochrony wszystkich typów rolnictwa, od małych gospodarstw rodzinnych po wielkoprzemysłowe fermy, które generują znacznie większe uciążliwości dla otoczenia. Może to doprowadzić do sytuacji, w której mieszkańcy wsi zostaną całkowicie pozbawieni możliwości ochrony swoich praw w przypadku realnie szkodliwych immisji. W konsekwencji, ustawa może przyczynić się do wzrostu napięć społecznych na terenach wiejskich oraz do dalszej ekspansji ferm przemysłowych, kosztem jakości środowiska naturalnego i życia lokalnych społeczności.

 

Projekt nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego

Projekt nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, autorstwa PIS, wprowadza przepisy, które uznają odory i inne immisje związane z działalnością rolniczą za akceptowalne, o ile prowadzone są na gruntach rolnych. Nowe regulacje uniemożliwią mieszkańcom sąsiednich nieruchomości dochodzenie roszczeń z tytułu immisji odorowych, jeśli działalność rolnicza prowadzona jest zgodnie z prawem. Ponadto, nawet w przypadku zmiany planu zagospodarowania przestrzennego, dotychczasowe użytkowanie gruntów rolnych pozostanie dopuszczalne. Ustawa ma na celu wzmocnienie ochrony działalności rolniczej i jej rentowności, przy jednoczesnym ograniczeniu sporów prawnych z właścicielami nieruchomości sąsiednich.

Nowe przepisy, jeśli zostaną wprowadzone w życie, znacząco utrudnią mieszkańcom dochodzenie swoich praw w sytuacji, gdy działalność rolnicza będzie powodować uciążliwe odory, hałas czy zanieczyszczenia.

W praktyce oznacza to, że zarówno małe gospodarstwa rolne, jak i wielkoprzemysłowe fermy hodowlane będą objęte tymi samymi zasadami ochrony, mimo że ich wpływ na otoczenie może się diametralnie różnić i prowadzić do eskalacji konfliktów na obszarach wiejskich, gdzie rolnictwo przemysłowe rozwija się w pobliżu zamieszkałych części wsi.

Tym samym regulacje te mogą przyczynić się do ograniczenia praw właścicieli nieruchomości sąsiednich, którzy nie będą mieli skutecznych narzędzi prawnych do ochrony swojego komfortu życia. Ograniczenie możliwości wnoszenia skarg może również wpłynąć na spadek wartości nieruchomości w pobliżu dużych ferm hodowlanych.

Największe obawy w obu projektach budzi brak rozróżnienia pomiędzy gospodarstwami rodzinnymi a wielkopowierzchniowym rolnictwem przemysłowym. Obie formy produkcji są traktowane jednakowo i zgodnie z projektami będą objęte tymi samymi zasadami ochrony, mimo że ich wpływ na otoczenie jest zupełnie inny. Warto byłoby najpierw rozróżnić w polskim prawodawstwie, czym jest, a czym nie jest rodzinne gospodarstwo, o którym mówi Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego, i że nie jest nim rolnictwo przemysłowe. W proponowanych projektach nie rozróżnia się tych dwóch typów przedsięwzięć związanych z produkcją żywności, a ich konsekwencje dla bezpieczeństwa żywnościowego i społecznego są zupełnie inne i wymagają innego typu interwencji ustawodawcy.

 

Konsultacje społeczne – jak wziąć udział?

Projekty tych ustaw są obecnie w fazie konsultacji społecznych. Na stronie  https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/page.xsp/konsultacje_zasady znajdują się informacje, jak wziąć udział w konsultacjach społecznych projektów ustaw.
Przepisy dotyczące partycypacji społecznej w postępowaniu ustawodawczym znajdują się na stronie  https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/page.xsp/konsultacje_prawo.

 

Słowniczek:

Immisja odorowa – Immisja – działanie właściciela nieruchomości na własnym gruncie, którego skutki odczuwalne są na gruncie sąsiedzkim. Wyróżnia się:

  • immisję pośrednią (dźwięk, cień), materialną (zapach, dźwięk) i niematerialną (wpływają na odczucia sąsiada, np. gromadzenie materiałów wybuchowych).
  • immisję bezpośrednią (np. porzucenie nieczystości).

 

Działalność rolnicza – oznacza produkcję, hodowlę lub uprawę produktów rolnych, włączając w to zbiory, dojenie, chów zwierząt oraz utrzymywanie zwierząt do celów gospodarskich lub utrzymywanie gruntów w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska”. Ważne definicje – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – Portal Gov.pl

Rolnik – rolnikiem może być osoba fizyczna lub prawna, bądź grupa osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz która prowadzi działalność rolniczą. Ważne definicje – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – Portal Gov.pl

Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego

 

Facebook
Twitter
Email

Newsletter

Co miesiąc najlepsze teksty WW w Twojej skrzynce!

Najnowsze wydarzenia

woj. mazowieckie
31.01.2025
- 02.03.2025
Cała Polska
05.02.2025
- 07.03.2025
Cała Polska
03.02.2025
- 12.03.2025
woj. mazowieckie
31.01.2025
- 02.03.2025
Cała Polska
05.02.2025
- 07.03.2025
Cała Polska
03.02.2025
- 12.03.2025

Newsletter

Co miesiąc najlepsze teksty WW w Twojej skrzynce!