1 stycznia bieżącego roku weszła w życie Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej, która wprowadza szereg zmian w zakresie przygotowań do sytuacji kryzysowych, ochrony ludności oraz organizacji działań ratunkowych.
Nowe przepisy mają na celu poprawę bezpieczeństwa obywateli.
– Niestety, jako państwo mamy wieloletnie zaniedbania w tym obszarze i wciąż w przypadku klęsk żywiołowych i innych kryzysów za bardzo polegamy na spontanicznej samoorganizacji obywatelskiej. Ustawa, o której mówimy, ma to uporządkować – powiedział Robert Klonowski, zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego w MSWiA, współtwórca ustawy.
Ustawa kładzie szczególny nacisk na zaangażowanie lokalnych władz i społeczności, przyznając istotną rolę wójtom, sołtysom i liderom wiejskim w procesie jej realizacji.
Nowe przepisy mają na celu zwiększenie skuteczności działań obrony cywilnej, szczególnie w miejscach o ograniczonym dostępie do infrastruktury ratunkowej.
– Rozwiązania zawarte w treści ustawy określają zasady funkcjonowania systemu wykrywania zagrożeń, ostrzegania, powiadamiania i alarmowania o niebezpieczeństwach, zasady użytkowania obiektów zbiorowej ochrony. Precyzują także zasady funkcjonowania i organizacji obrony cywilnej, która zostaje automatycznie powołana do życia w momencie wprowadzenia stanu wojennego lub w czasie wojny – wyjaśnia Robert Klonowski.
Wójtowie, jako główni przedstawiciele gmin, będą pełnić rolę koordynatorów lokalnych działań w sytuacjach kryzysowych. Ich zadaniem będzie m.in.:
- opracowywanie i wdrażanie planów obrony cywilnej dostosowanych do lokalnych potrzeb. Plany te mają uwzględniać potencjalne zagrożenia, takie jak klęski żywiołowe, awarie techniczne czy sytuacje związane z zagrożeniami militarnymi,
- organizacja szkoleń dla mieszkańców w zakresie reagowania na sytuacje zagrożenia,
- współpraca z innymi organami administracji publicznej, służbami ratowniczymi oraz organizacjami społecznymi.
Sołtysi i liderzy wiejscy, jako osoby blisko związane z mieszkańcami swoich społeczności, odegrają kluczową rolę w komunikacji i budowaniu świadomości wśród mieszkańców. Dzięki ich zaangażowaniu mieszkańcy będą mogli uzyskać szybki dostęp do informacji o zagrożeniach, procedurach ewakuacyjnych oraz zasadach postępowania w razie klęsk żywiołowych czy innych kryzysów.
Ustawa zakłada również rozwój infrastruktury związanej z obroną cywilną na terenach wiejskich – wyposażenia punktów ewakuacyjnych, zakupu sprzętu ratowniczego oraz wsparcia dla organizacji społecznych i jednostek ochotniczych straży pożarnych, które odgrywają istotną rolę w działaniach ratowniczych na wsi.
W ramach ustawy przewidziano dodatkowe środki na rozwój infrastruktury związanej z ochroną ludności, w tym:
- wyposażenie świetlic wiejskich i szkół w sprzęt umożliwiający organizację punktów schronienia,
- modernizację remiz OSP, aby mogły pełnić funkcję centrów zarządzania kryzysowego,
- zakup sprzętu ratowniczego, takiego jak pompy, agregaty prądotwórcze czy środki łączności.
Ustawa zakłada, że na finansowanie zadań z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej przeznacza się corocznie środki w wysokości nie niższej niż 0,3% PKB.
Środki na realizację tych zadań będą pochodzić zarówno z budżetu państwa, jak i funduszy unijnych. Gminy otrzymają dotacje z budżetu państwa, które mogą pokryć nawet 100% kosztów ich realizacji.
Dodatkowo, w ramach ustawy przewidziano programy szkoleniowe, które mają podnieść kompetencje zarówno władz lokalnych, jak i mieszkańców.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji podkreśla, że wdrożenie nowej ustawy ma nie tylko poprawić bezpieczeństwo mieszkańców, ale także zacieśnić współpracę między samorządami a społecznościami lokalnymi, dzięki której możliwe będzie efektywniejsze przygotowanie na sytuacje kryzysowe.
Źródła:
Orka Sejm – treść Ustawy z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej, która weszła w życie 1 stycznia 2025 r.
