Każda wigilijna, podlaska potrawa ma swoje znaczenie symboliczne. Wśród najpopularniejszych dań znajdziemy barszcz grzybowy z uszkami, wigilijne racuchy, kutię oraz pierogi z kapustą i grzybami. Jak zapewniają lokalne gospodynie, ich przygotowanie nie jest trudne — poniżej znajdziecie szczegółowe przepisy, które pozwolą Wam poczuć magię Podlasia w czasie świąt.
Barszcz grzybowy z uszkami
Tradycyjny barszcz z uszkami to obowiązkowy punkt na świątecznym stole w wielu podlaskich domach. Wywar przygotowywany na suszonych grzybach ma wyjątkowy, esencjonalny smak, który doskonale współgra z delikatnymi uszkami wypełnionymi aromatycznym farszem. To danie, które wprowadza nastrój ciepła i spokoju już od pierwszej łyżki.
Składniki
Barszcz:
- 100 g suszonych grzybów
- 1,5 l wody
- włoszczyzna (marchew, pietruszka, seler, por)
- 1 duża cebula
- 1 łyżka oleju
- 2 liście laurowe
- 4 ziarenka ziela angielskiego
- sól i pieprz do smaku
Uszka z grzybami:
- 200 g mąki
- 1 jajko
- szczypta soli
- 80 ml wody
- 100 g grzybów (mogą być pieczarki lub suszone, wcześniej namoczone)
- 1 mała cebula
- 1 łyżka masła
- sól i pieprz
Przygotowanie
Barszcz:
- Grzyby umyć i zalać zimną wodą, odstawić na noc.
- Następnego dnia pokroić i wrzucić do wrzącej wody.
- Dodać obraną włoszczyznę oraz cebulę podsmażoną na oleju.
- Gotować na małym ogniu przez 30 minut.
- Pod koniec gotowania dodać liście laurowe, ziele angielskie, sól i pieprz.
- Odcedzić, zachowując esencjonalny wywar.
Uszka:
- Z mąki, jajka, soli i wody zagnieść elastyczne ciasto.
- Cienko rozwałkować i wykrawać kółka.
- Przygotować farsz, podsmażając cebulę z grzybami na maśle, a następnie przyprawić solą i pieprzem.
- Nakładać farsz na kółka ciasta, zlepiać brzegi i formować uszka.
- Gotować w osolonej wodzie, aż wypłyną na powierzchnię.
- Podawać z gorącym barszczem.
Wigilijne Racuchy
Racuchy to nieodłączny element słodszego aspektu wigilijnego stołu. Miękkie, delikatne, z rodzynkami i oprószone cukrem pudrem — są prostym, ale niezwykle smacznym dodatkiem, który ucieszy zarówno dzieci, jak i dorosłych. W wielu podlaskich domach stanowią swoisty deser podawany na zakończenie kolacji.
Składniki:
- 500 g mąki tortowej
- 30 g świeżych drożdży
- garść rodzynek
- 250 ml ciepłej wody
- 2 łyżki cukru
- szczypta soli
- olej do smażenia
- cukier puder do oprószenia
Przygotowanie:
- W dużej misce rozkruszyć drożdże, dodać cukier i trochę ciepłej wody. Odstawić na 15 minut, aż drożdże zaczną pracować.
- Do zaczynu dodać mąkę, resztę wody, szczyptę soli i rodzynki.
- Wszystko dokładnie wymieszać drewnianą łyżką, aż masa będzie miała konsystencję gęstej śmietany.
- Przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce na co najmniej godzinę do wyrośnięcia.
- Na rozgrzanym oleju smażyć racuchy, nakładając porcje ciasta łyżką.
- Smażyć z obu stron na złoty kolor.
- Po usmażeniu osączyć na papierowym ręczniku i oprószyć cukrem pudrem.
Kutia według przepisu KGW z Ogrodniczek (gm. Supraśl)
Kutia to danie pełne symboliki, które łączy pokolenia przy jednym stole. Słodki smak miodu, nuta pomarańczy i chrupkość orzechów sprawiają, że ta tradycyjna potrawa nabiera wyjątkowego charakteru. Przepis z Ogrodniczek odzwierciedla dbałość o detale i autentyczność regionalnych smaków.
Składniki:
- 1,5 szklanki pszenicy oczyszczonej (bez łusek)
- 1,5 szklanki maku
- 0,5 szklanki rodzynek
- 0,5 szklanki orzechów włoskich
- 0,5 szklanki obranych migdałów
- 3 łyżki miodu
- 1 łyżka skórki pomarańczowej kandyzowanej
Przygotowanie:
- Pszenicę płuczemy, zalewamy wodą i zostawiamy na kilka godzin, aby zmiękła.
- Następnie zalewamy wrzątkiem i gotujemy na małym ogniu do miękkości, odcedzamy i studzimy.
- Mak zalewamy wrzącą wodą, zagotowujemy i odstawiamy do wystudzenia. Następnie odcedzamy i mielimy dwukrotnie na drobnych oczkach maszynki.
- Rodzynki zalewamy ciepłą wodą, odstawiamy na kilkanaście minut, odsączamy.
- Orzechy i migdały prażymy na patelni i siekamy.
- Łączymy wszystkie składniki, przekładamy do salaterki i dekorujemy według uznania.
Wigilijne pierogi z kapustą i grzybami – przepis Jolanty Matowickiej z KGW Karakule
Pierogi to symbol świątecznej harmonii i pracowitości. Ich przygotowanie jest czasochłonne, ale każda chwila spędzona nad lepieniem pierogów wynagradzana jest smakiem, który pozostaje w pamięci na długo. Podawane z podsmażoną cebulką, stanowią kulinarne dzieło sztuki na wigilijnym stole.
Składniki:
Farsz:
- 600 g kapusty kiszonej
- 60 g suszonych grzybów
- 2 średnie cebule
- 7 łyżek oleju
- przyprawy (ziele angielskie, liście laurowe, pieprz, sól)
Ciasto:
- 4 szklanki mąki pszennej
- 1,5 szklanki gorącej wody
- 50–70 g oleju
- szczypta soli (opcjonalnie 1 jajko)
Przygotowanie
Farsz:
- Suszone grzyby zalać letnią wodą i odstawić do zmięknięcia.
- Cebulę drobno pokroić i podsmażyć na oleju.
- Kapustę odcisnąć z nadmiaru wody, drobno posiekać i wrzucić do garnka.
- Dodać podsmażoną cebulę, przyprawy oraz wodę z moczonych grzybów.
- Grzyby drobno pokroić, dodać do kapusty i gotować całość do miękkości. Odstawić do wystudzenia.
Ciasto:
- Wyrabiamy ciasto z mąki, gorącej wody, oleju i soli, aż będzie gładkie.
- Można je zawinąć w folię i odłożyć na 30 minut do lodówki.
- Ciasto cienko rozwałkować, wykrawać krążki.
- Na każdy krążek nakładać łyżkę farszu, zlepiać brzegi.
- Gotować w osolonej wodzie z odrobiną oleju. Po około 2 minutach pierogi wypływają, a po 4 minutach są gotowe.
- Podawać z cebulką podsmażoną na oleju.
Podsumowanie
Podlaska kuchnia wigilijna to bogactwo smaków, aromatów i tradycji. Każda z potraw opowiada historię regionu i jego mieszkańców, pielęgnujących przekazywane z pokolenia na pokolenie przepisy. Przygotowanie tych dań to nie tylko kulinarne wyzwanie, ale też okazja do wspólnego spędzenia czasu z bliskimi. Spróbujcie tych tradycyjnych receptur, by poczuć wyjątkowy klimat świąt w stylu Podlasia.
Oprac. Przemysław Chrzanowski
