Nowy raport Instytutu Spraw Publicznych, autorstwa Pauliny Sobiesiak-Penszko i Katarzyny Banul-Wójcikowskiej. Publikacja wydana dzięki wsparciu European Climate Foundation.
WSTĘP
Kilka miesięcy po zakończeniu rolniczych protestów temat rolnictwa znów zszedł na dalszy plan w mediach i dyskursie publicznym. Nawet podczas dyskusji o powodzi, która nawiedziła południową Polskę we wrześniu 2024 roku, kwestie szkód w rolnictwie zostały marginalnie poruszone. Wyzwania, z jakimi zmaga się rolnictwo, nie zniknęły. Napięcia geopolityczne, kryzys wodny, ekologiczny i klimatyczny wciąż będą kształtować przyszłość tego sektora, wpływając na jego stabilność i bezpieczeństwo żywnościowe. Będzie tak niezależnie od tego, czy przygotujemy się do tych wyzwań, czy pozostaniemy przy dotychczasowej praktyce reagowania na kryzysy przez realizację transferów pieniężnych bez prób rozwiązywania problemów u źródła.
Rolnictwo będzie się zmieniać, choćby pod wpływem presji ze strony korporacji spożywczych, od których wymaga się raportowania w zakresie działań na rzecz ekologii, społecznej odpowiedzialności i ładu korporacyj-nego (Environmental, Social, Governance, ESG). Mamy możliwość wpływu na te zmiany. Jeśli chcemy aktywnie współtworzyć przyszłość tego sektora, musimy lepiej zrozumieć nie tylko specyfikę rolnictwa, lecz również opowieści i narracje, które wokół niego budujemy. Jak zauważa Marcin Napiórkowski, nie doceniamy znaczenia tych narracji, choć one przenikają kulturę, sztukę, badania i codzienne rozmowy, kształtując wyobraźnię zbiorową. To, jaką przyszłość sobie wyobrażamy, wpływa na to, co stanie się z rzeczywistością. Tak samo jak język, którego funkcja performatywna polega właśnie na tym, że nie tylko opisuje on daną rzeczywistość, ale także uruchamia określone postępowanie i tworzy nowe sytuacje.
Narracje mają więc realny wpływ na kształtowanie świata, ale to my jesteśmy odpowiedzialni za ich tworzenie. Uwzględniając znaczenie opowieści, w niniejszym raporcie skupiamy się na identyfikacji obecnych w debacie publicznej narracji na temat rolników, rolnictwa oraz wizji jego przyszłości. Podstawą naszych badań był monitoring mediów prowadzony od grudnia 2023 roku do kwietnia 2024 roku, w okresie intensywnych protestów rolników, kiedy temat rolnictwa wywołał prawdziwą burzę medialną.
Z analiz tych wyłania się obraz pełen wyzwań i sprzeczności, ale co istotne – także możliwości zmian. Gdzie tego potencjału należy szukać? Zapraszamy do oceny.
Mamy nadzieję, że zgromadzone dane i wnioski zachęcą do głębszej refleksji nad kondycją polskiego rolnictwa oraz przyczynią się do tworzenia narracji, które pomogą wspólnie kształtować lepszą przyszłość tego sektora.
—————————-
1. Na temat znaczenia narracji dla kształtowania przyszłości – por. Marcin Napiórkowski, Naprawić przyszłość. Dlaczego potrzebujemy lepszych
opowieści, żeby uratować świat, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022.
2. Por. Joanna Erbel, Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze, Wysoki Zamek, Kraków 2022.
POBIERZ RAPORT W PLIKU PDF
Źródło: https://www.isp.org.pl
