Orla, malownicza wieś na Podlasiu, już niedługo stanie się miejscem nowatorskiej inicjatywy – premiery aplikacji mobilnej Muzeum w Trampkach. Dzięki niej odwiedzający będą mogli zgłębiać historię miejscowości w nowoczesny sposób, korzystając z geolokalizacji, archiwalnych zdjęć i materiałów wideo. To projekt, który nie tylko odkrywa bogactwo lokalnej historii, ale także wyznacza nowe standardy promocji wsi i miejscowości turystycznych. Jak doszło do jego powstania? O tym opowiada Marek Chmielewski, współpomysłodawca projektu i sołtys Orli.
Historia zapisana na fotografiach
Idea stworzenia aplikacji sięga lat 2000., kiedy Marek Chmielewski wraz ze swoim przyjacielem Darkiem Horodeckim, nauczycielem ze szkoły podstawowej w Orli rozpoczął zbieranie archiwalnych zdjęć i dokumentów związanych z Orlą. Z czasem zbiory rozrosły się do imponującej kolekcji ponad 3,5 tysiąca fotografii.
Już wtedy w ramach otrzymanego grantu od Fundacji Wspomagania Wsi wydano album, który szybko stał się lokalnym bestsellerem.
– To był taki rodzinny album – chcieliśmy, żeby każdy mógł odnaleźć w nim swoich przodków. Wszystkie 500 egzemplarzy rozeszło się błyskawicznie – wspomina sołtys.
Na bazie tych doświadczeń powstała fundacja zajmująca się archiwizowaniem zdjęć i realizacją projektów edukacyjnych. W międzyczasie sołtys zainicjował kolejne działania, mające na celu ożywienie historii Orli i przyciągnięcie turystów.
Synagoga w Orli.
– Wiele lat po wydaniu tego albumu założyliśmy fundację z kolegą Darkiem i z koleżanką Elżbietą, specjalnie żeby archiwizować historyczne zdjęcia i inne materiały oraz realizować projekty edukacyjne – mniejsze czy większe. Równolegle stanąłem na czele naszego kółka rolniczego, które swoją historię rozpoczęło 1 kwietnia 1926 roku, a więc jest najstarszą organizacją w Orli. Dawniej kółko rolnicze zajmowało się głównie wdrażaniem postępu w rolnictwie i samopomocą w usługach rolniczych. Dziś stara się zabezpieczyć inne potrzeby mieszkańców wsi i działa jak nowoczesny NGOs z taką archiwalną nazwą. Jako, że działam w obu tych organizacjach, to wspieram różne nasze działania zarówno pod szyldem Fundacji EDM jak i kółka – opowiada Marek Chmielewski.
Cerkiew w Orli.
Nowoczesne narzędzie dla lokalnej historii
Pomysł na aplikację Muzeum w Trampkach narodził się w wyniku obserwacji trudnej sytuacji promocyjnej Orli, która znajduje się na uboczu popularnych szlaków turystycznych. Mimo że w miejscowości znajdują się cenne zabytki, takie jak XVII-wieczna synagoga czy XVIII-wieczna cerkiew, niewielu turystów decyduje się na zjazd z trasy wiodącej do Białowieży.
Makieta Orli.
– Chcieliśmy stworzyć coś, co ożywi Orlę i opowie o jej bogatej historii. Brakowało nam narzędzi do promocji, dlatego postawiliśmy na innowacyjny projekt w postaci aplikacji mobilnej – mówi Marek Chmielewski.
Dzięki wsparciu z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) udało się pozyskać środki na realizację projektu. Jednak wyzwanie stanowił wkład własny, wynoszący 20% budżetu.
Sołtys i jego współpracownicy zdecydowali się pokryć tę część z tantiem za materiały archiwalne, a projekt został zrealizowany dzięki zaangażowaniu fundacji oraz przyjaciół z różnych branż – od rachunkowości po informatykę.
Jak działa aplikacja Muzeum w Trampkach?
Aplikacja działa na zasadzie geolokalizacji – aby z niej skorzystać, trzeba być w Orli. Po pobraniu aplikacji za pomocą kodu QR, użytkownika wita wirtualny przewodnik, który głosem profesjonalnego lektora, wprowadza w zasady zwiedzania.
– Zaprojektowaliśmy 15 lokalizacji, które można odwiedzić, podchodząc do konkretnych miejsc. Gdy znajdziesz się w pobliżu, aplikacja wyświetla informacje, zdjęcia, filmy i audio-opowieści związane z danym obiektem – wyjaśnia.
Największą atrakcją jest wirtualne zwiedzanie synagogi, które pozwala użytkownikowi eksplorować jej wnętrze dzięki technologii panoramy 3D. To szczególnie istotne teraz, gdy budynek przechodzi prace remontowe i nie jest jeszcze otwarty dla turystów.
Synagoga w Orli – prace remontowe.
Synagoga jako symbol Orli
Synagoga w Orli jest jednym ze znamiennych zabytków kultury żydowskiej w Polsce. Wokół niej toczy się wiele różnych działań, np. letni festiwal „Szalom mimo wszystko”, o którym pisaliśmy na Witrynie Wiejskiej, który przyciąga miłośników muzyki i historii nie tylko z Polski.
Synagoga ma pełnić funkcję wystawienniczo-konferencyjną, a w przyszłości może zostać uznana za jeden z „siedmiu cudów kultury żydowskiej”.
– Powołaliśmy międzynarodowy zespół ekspertów, który pracuje nad opinią w tej sprawie. To proces długotrwały, ale wierzymy, że zakończy się sukcesem – mówi sołtys Orli.
Innowacja dostępna dla wszystkich
Projekt Muzeum w Trampkach to coś więcej niż tylko narzędzie do promocji Orli. To uniwersalny pomysł, który może zostać wdrożony w innych miejscowościach, aby ocalić lokalne historie i przyciągnąć turystów. Jak podkreśla Marek Chmielewski, koszt realizacji aplikacji nie jest wysoki, a kluczem jest posiadanie archiwalnych materiałów, które można udostępnić w nowoczesny sposób.
– Chcemy inspirować innych. Jeśli ktoś jest zainteresowany realizacją podobnego projektu, chętnie podzielimy się naszym doświadczeniem i doradzimy – dodaje sołtys Orli.
Technologia w służbie pamięci
Muzeum w Trampkach to doskonały przykład, jak można połączyć nowoczesne technologie z zachowaniem i promocją lokalnego dziedzictwa kulturowego. Dzięki temu Orla nie tylko przyciągnie nowych turystów, ale także stanie się wzorem dla innych miejscowości, które pragną ożywić swoje historie. Projekt pokazuje, że nawet niewielkie społeczności mogą realizować ambitne przedsięwzięcia, jeśli stoją za nimi pasja i zaangażowanie ich mieszkańców.
Fot. Archiwum Sołectwa Orla
