Pod koniec października odbyła się w Warszawie debata o roli rolnictwa i gospodarki żywnościowej w osiąganiu neutralności klimatycznej. W debacie uczestniczyli przedstawiciele ministerstw rolnictwa z Polski i Niemiec, naukowcy, eksperci oraz rolnicy z obu krajów. W trakcie dyskusji uzgodniono kilka kierunków dla rozwoju rolnictwa europejskiego z perspektywy rolników, polityków i naukowców. Wszystkie reprezentowane środowiska postulowały, by rolnicy byli – w większym niż dotychczas stopniu – włączani w dyskusje o tym, jakie rozwiązania w rolnictwie w kontekście zmian klimatu są możliwe.
Otwierający spotkanie Viktor Elbling – Ambasador Niemiec w Polsce powiedział, że bezpieczeństwo żywnościowe jest filarem rozwoju Unii Europejskiej. Jak to bezpieczeństwo budować w kontekście niepokojów społecznych, wojen, dezinformacji, dramatycznych zmian klimatu i kurczenia się zasobów środowiska? Na te i inne pytania próbowali odpowiadać uczestnicy spotkania.
To, co wybrzmiewało w wypowiedziach rolników zarówno z Niemiec, jak i z Polski, to potrzeba dopasowania Wspólnej Polityki Rolnej i jej narzędzi do realiów poszczególnych krajów, gdyż rolnictwo europejskie jest bardzo zróżnicowane, a różnice te są znaczne, nie tylko między krajami, ale także wewnątrz krajów, między regionami. Postulowano także lepsze dopasowanie Europejskiego Zielonego Ładu do specyfiki każdego kraju UE i różnych struktur rolnych. Rolnicy obecni na spotkaniu zaznaczali, że cele Zielonego Ładu w zapobieganiu zmianom klimatu i odtwarzaniu zasobów środowiskowych są przez większość ich kolegów rozumiane i akceptowane.
Podkreślano, że trzeba włączać rolników w dyskusje, jakie rozwiązania w rolnictwie są możliwe w kontekście dostosowania do zmian klimatu i zapobieganiu dalszemu wzrostowi średniej temperatury na Ziemi.
Inne wnioski z debaty można podsumować w kilku punktach:
- potrzeba uzgodnienia ram dla importu, aby rolnicy wiedzieli na co mogą liczyć, i co może ich czekać za 25-50 lat w ramach Wspólnej Polityki Rolnej;
- ustabilizowanie wsparcia dla rolników w ramach WPR;
- dobrowolność dla rolników w przyjęciu rozwiązań w praktykach rolniczych, zachęta a nie narzucanie praktyk;
- przebudowanie systemu hodowli zwierząt, by ograniczyć emisje gazów i powiązanie produkcji roślinnej ze zwierzęcą, co jest dobre m.in. dla zdrowia gleby i zatrzymywania wody w gospodarstwach;
- przekonanie konsumentów, by jedli mniej mięsa;
- potrzeba rozmów z rolnikami o tym, że zbiory w rolnictwie uzależnione są od bioróżnorodności;
- konsekwentne przebudowanie dopłat do rolnictwa w kierunku świadczeń publicznych za działania na rzecz środowiska i wyhamowywania zmian klimatu – wspieranie rolnictwa za usługi publiczne, np. za wiązanie węgla w glebie;
- lokalność i sezonowość żywności jako dobry kierunek dla rozwoju europejskiego rolnictwa pod warunkiem, że zmienimy swoje nawyki żywieniowe;
- budowanie odporności rolnictwa na skutki zmiany klimatu m.in. poprzez: – promowanie retencji, nawadniania terenów i gospodarowania wodą, odtwarzanie torfowisk; -tworzenie próchnicy przez zabiegi agroleśne; -rozwijanie rolnictwa węglowego (gleba jest drugim po oceanach magazynem węgla); uprawę roślin bobowatych zamiast dostarczania glebie sztucznych nawozów azotowych; -promowanie całorocznego chowu pastwiskowego itp.
Od stycznia 2025 roku Polska przejmuje Prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Jacek Czerniak, Sekretarz Stanu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Rzeczypospolitej Polskiej zapowiedział, że jeszcze w grudniu tego roku rząd polski przedstawi wizję i informację strategiczną dotyczącą rozwoju rolnictwa i produkcji żywności w kontekście zmian klimatu.
Prelegenci:
– Silvia Bender, Sekretarz Stanu w Federalnym Ministerstwie Żywności i Rolnictwa Republiki
Federalnej Niemiec
– Jacek Czerniak, Sekretarz Stanu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Rzeczypospolitej Polskiej
– Prof. Zbigniew Karaczun, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (SGGW)
– Wiktor Szmulewicz, Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych
– Eberhard Hartelt, Prezes Związku Rolników i Winiarzy Nadrenii-Palatynatu Południowego
– Ewa Smuk-Stratenwerth, Ekologiczny Uniwersytet Ludowy w Grzybowie
– Joanna Stolarek, Kierowniczka warszawskiego biura Fundacji im. Heinricha Bölla
– Mateusz Ciasnocha, Rolnik, Ciasnocha Family Farms & Prezes Zarządu, European Carbon Farmers;
– Carla Henckel, Dyrektor ds. komunikacji w Niemczech, Arla Foods GmbH Germany;
– Dr. Jerzy Plewa, ekspert Team Europe;
– Peter Jantsch, Zarządzanie projektami HumusKlimaNetz dla Niemieckiego Związku Rolników (DBV)
– Dr. Andrzej Hałasiewicz, Przewodniczący Rady Fundacji na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa
Organizatorzy spotkania: Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie oraz Koalicja Klimatyczna
Dodatkowe informacje:
Zmiany klimatu – ratyfikowane przez UE porozumienie paryskie | EUR-Lex
