12 lipca (piątek) w Dzień Leśnika, w całej Polsce odbędą się protesty leśników – uczestnicy zbiorą się o godzinie 10:00 pod siedzibami Urzędów Wojewódzkich w całym kraju. Na ten sam dzień planowane są też kontrmanifestacje ruchów ekologicznych w Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Wrocławiu, a także pod Ministerstwem Klimatu i Środowiska w Warszawie. Podczas akcji protestacyjnej przedstawiciele Związku Leśników Polskich przedstawią sześć postulatów (w załączniku), do których odnosi się strona społeczna, która także przedstawi tego dnia swoje postulaty.
O co chodzi?
→ W postulatach leśnicy mówią o “destrukcji polskiego leśnictwa, wywołanej decyzjami płynącymi z Ministerstwa Klimatu i Środowiska”. Żądają m.in. zniesienia zakazu wycinek lasów oraz dymisji minister klimatu Pauliny Hennig-Kloski i jej zastępcy Mikołaja Dorożały.
Warto jednak zwrócić uwagę, że polityka wiceministra Dorożały to odpowiedź na rosnące w ostatnich latach niepokoje strony społecznej związane z nietransparentnym wydawaniem pieniędzy przez Lasy Państwowe, prowadzeniem gospodarki pomimo braku zatwierdzonych planów urządzania lasów i – zdaniem obywateli – nadmiernymi wycinkami. Fundacja Lasy i Obywatele w Polsce zidentyfikowała prawie 400 oddolnych obywatelskich inicjatyw leśnych, mających na celu ochronę lasów przed wycinkami prowadzonymi przez Lasy Państwowe.
Prace resortu klimatu i środowiska nastawione są obecnie m.in. na zwiększenie udziału obywateli, w tym organizacji społecznych, w decydowaniu o lasach. W 2023 roku Trybunał Sprawiedliwości UE zdecydował, że obywatele Polski powinni mieć możliwość zaskarżania Planów Urządzania Lasu, czyli dokumentów decydujących o 10-letniej gospodarce leśnej w danym nadleśnictwie. Zapowiadana przez resort ustawa ma to umożliwić i sprawić, że konsultacje społeczne tych planów będą obowiązkowe.
→ W postulatach leśników konkretem jest oczekiwanie wycofania moratorium na użytkowanie lasów wprowadzone 8 stycznia 2024 r. poleconego przez Ministra Klimatu i Środowiska.
Zgodnie z zarządzeniem ministerstwa w 28 nadleśnictwach na obszarze ponad 94 tys. hektarów lasów wstrzymano bądź ograniczono pozyskiwanie drewna. Na liście 10 obszarów znalazły się najcenniejsze fragmenty Puszczy Świętokrzyskiej, Puszczy Augustowskiej, Puszczy Knyszyńskiej, reliktowej Puszczy Karpackiej czy lasów uzdrowiskowych. Organizacje społeczne wskazują, że na niektórych z tych obszarów prowadzono prace pomimo obowiązywania moratorium. Lokalne oceny tymczasowego moratorium były podzielone.
Objęty moratorium obszar to 1,3 proc. polskich lasów. W umowie koalicyjnej rząd zobowiązał się do wyłączenia z gospodarki leśnej 20 proc. lasów (tzw. lasy społeczne). Jak wskazuje Greenpeace Polska, z sondażu przeprowadzonego dla tej organizacji przez CBOS w marcu 2024 roku wynika, że za pilną realizacją zobowiązania polityków koalicji rządzącej opowiada się 2/3 Polaków. Pracownia na Rzecz Wszystkich Istot podaje z kolei inne dane wskazujące, że aż 84,6% respondentów popiera objęcie ochroną 20 proc. najcenniejszych przyrodniczo i społecznie polskich lasów a 82,2% oczekuje reformy zarządzania publicznymi lasami na rzecz zwiększenia ochrony przyrody.
→ Związek Leśników Polskich chce też “zahamowania destrukcji polskiego sektora leśno-drzewnego oraz powstrzymania, mogącego wkrótce się pojawić w wyniku tej destrukcji, blisko 100-tysięcznego bezrobocia”
Dotychczasowa polityka gospodarowania lasami doprowadziła w 2023 roku do rezygnacji przez 13 Dyrekcji Lasów Państwowych z certyfikatów FSC, przyznawanych za prowadzenie zrównoważonej gospodarki leśnej. FSC jest szczególnie istotne dla firm kupujących drewno od Lasów Państwowych. O ich przywrócenie zwracała się ostatnio do LP i MKiŚ polska branża meblarska.
Zakłady Usług Leśnych nie prowadzą jedynie wycinek, ale także prace pielęgnacyjne i utrzymaniowe w lesie, co oznacza, że zmiana sposobu gospodarowania nie musi oznaczać zmiany w liczbie zatrudnionych pracowników.
Na świadomość konieczności objęcia ochroną większych obszarów polskich lasów i prowadzenia reform zwracają też uwagę ważni przedstawiciele tej instytucji.
Komentarze ekspertów strony społecznej:
Jako rodzice z głęboką troską patrzymy na przyszłość naszych dzieci i kolejnych pokoleń. Lasy odgrywają kluczową rolę w naszym ekosystemie, zapewniając czyste powietrze, regulując klimat, magazynując wodę i oferując schronienie dla niezliczonych gatunków. W czasach naznaczonych widmem katastrofy klimatycznej, ochronę lasów powinniśmy traktować jako priorytet, który nie może być podporządkowany interesom uprzywilejowanych grup. Wierzymy, że konieczne jest przeprowadzenie odważnych reform, aby nasze dzieci mogły cieszyć się zdrowym i zrównoważonym środowiskiem – powiedziała Marzena Wichniarz, Rodzice dla Klimatu;
Leśnikami kieruje strach przed nadciągającymi nieuchronnie zmianami. Ich przychody i zarobki są najwyższe w historii. Pozyskanie drewna też jest największe w historii. Protesty nie zmienią wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Lasy Państwowe nie chcą się same zreformować, póki co nie stosują się nawet do Ustawy o lasach, ponieważ przynajmniej w 46 nadleśnictwach prowadzą gospodarkę leśną bez zatwierdzonych Planów Urządzenia Lasu. Najwyższy czas zrobić porządek dla dobra przyrody i społeczeństwa. Lasy Państwowe nie mogą pozostawione bez kontroli i nie mogą działać ponad prawem – mówi Radosław Ślusarczyk, Pracownia na Rzecz Wszystkich Istot, Koalicja Klimatyczna;
Potrzebujemy równowagi wobec dominującej obecnie funkcji surowcowej lasów. Lasy pełnią niezwykle istotną funkcję przyrodniczą, ochronną, ale też społeczną. Są one obszarami cennymi przyrodniczo, zwłaszcza stare lasy czy leśne tereny podmokłe, m.in. torfowiska. Zatrzymywanie wody w miejscu, w którym opada, jest najtańszym sposobem na utrzymanie i wzrost potencjału akumulacyjnego lasu i jego ochronę przed skutkami suszy (a w ostatnich latach to właśnie susza była najbardziej dotkliwa dla lasów spośród negatywnych zjawisk pogodowych o zasięgu krajowym). Dlatego tak ważne jest zapewnienie społecznego udziału w zarządzaniu lasami publicznymi – stworzenie mechanizmów współdecydowania przez wspólnoty lokalne i organizacje społeczne o lasach, możliwość sądowej weryfikacji legalności prowadzonej gospodarki leśnej, a także pełen publiczny dostęp do informacji o lasach, w tym o pozyskaniu i wykorzystaniu pozyskanego drewna – powiedziała Aleksandra Sadowska, WWF Polska, Koalicja Klimatyczna;
Ten protest to próba zatrzymania niezbędnych zmian w lasach, które mają naprawić kilka lat uwłaszczania się na polskiej przyrodzie ludzi Zbigniewa Ziobry. Rząd w umowie koalicyjnej zobowiązał się do ochrony 20 proc. lasów. Na razie zrobił dopiero mały krok w tym kierunku, a już leśni baronowie próbują to torpedować. Zbuntowani leśnicy nie chcą oddać swoich przywilejów i to mimo ujawnianych kolejnych skandali oraz wbrew oczekiwaniom społeczeństwa. Potrzebujemy silnego przywództwa Premiera Tuska aby pokazać leśnym baronom, że ich władza w lasach się skończyła i nie ma odwrotu od ochrony najcenniejszych dla przyrody i ludzi lasów! – mówi Aleksandra Wiktor, Fundacja Greenpeace Polska Koalicja Klimatyczna;
Postulaty leśników
Uchwala-nr-7_organizacja-protestu
Fot. Monika Mazurczak-Kaczmaryk
Źródło: Koalicja Klimatyczna
