Wystąpienie w wyborach samorządowych to znaczące przedsięwzięcie, które wymaga solidnego przygotowania. Po pierwsze trzeba zdefiniować swoje cele i określić dlaczego chcemy kandydować. Do wyborów nie możemy iść sami, trzeba mieć wokół siebie ludzi, którzy pomogą nam się utwierdzić w przekonaniu, że podejmujemy słuszny krok, a potem poprą nas w samych wyborach. Poniżej publikujemy kilka ważnych informacji, które mogą pomóc w rozpoczęciu kampanii wyborczej.
Na początek kilka ważnych terminów
Termin wyborów został zapowiedziany przez Premiera RP na 7 kwietnia 2024 r., druga tura odbędzie się natomiast 21 kwietnia 2024 r.
– Rejestracja komitetów – do 12 lutego.
– Rejestracja list kandydatów – do 4 marca, do godziny 16.00.
– Zgłaszanie kandydatów na wójtów, burmistrzów, prezydentów – do 14 marca, do godziny 16.00.
– Audycje wyborcze – 23 marca – 5 kwietnia.
– Zakończenie kampanii – 5 kwietnia, 23.59.
Zaczynamy od rejestracji
Pamiętajmy, że w wyborach do rad gmin liczących poniżej 20 tys. mieszkańców, w każdym okręgu wyborczym jest jeden mandat do obsadzenia. W takim razie na liście kandydatów/ek do danego okręgu może być tylko jedna osoba. Dla wyboru rady w gminie liczącej powyżej 20 tys. mieszkańców tworzy się okręgi wyborcze, w których wybiera się od 5 do 8 radnych.
Ile podpisów trzeba zebrać, by zarejestrować listę?
Do rad gmin liczących poniżej 20 tys. mieszkańców – trzeba zebrać podpisy od co najmniej 25 wyborców. Natomiast w przypadku rad gmin liczących powyżej 20 tys. – podpisy co najmniej 150 wyborców.
Podpisy poparcia muszą pochodzić od osób mieszkających stale na terenie danej jednostki – czyli gminy, powiatu, województwa. Co ważne, jedna osoba może podpisać się pod wszystkimi listami kandydatek i kandydatów do każdego z okręgów z terenu danej jednostki, a także pod listami innych komitetów.
Jak czytamy w Art. 427 § 4. Kodeksu Wyborczego:
Wykaz podpisów musi zawierać na każdej stronie nazwę komitetu wyborczego zgłaszającego listę, numer okręgu wyborczego, w którym lista jest zgłaszana, oraz adnotację: „Udzielam poparcia liście kandydatów zgłaszanej przez ……….. (nazwa komitetu wyborczego) w okręgu wyborczym nr …… (numer okręgu) w wyborach do Rady …………… (nazwa rady) zarządzonych na …………. (dzień, miesiąc, rok).”
Czego nie wolno kandydatowi lub kandydatce na wójta?
Kandydat/ka na wójta, burmistrza, czy prezydenta nie może kandydować jednocześnie: do rady powiatu oraz do sejmiku. Może za to kandydować do rady gminy, do której startuje w wyborach na wójta. Kandydata/tkę na wójta może zgłosić ten komitet, który zarejestrował kandydatów na radnych w co najmniej połowie okręgów wyborczych na terenie gminy. Warto zauważyć, że kandydat na wójta, burmistrza, prezydenta nie musi zamieszkiwać na terenie danej gminy.
Co w sytuacji śmierci lub wycofania się kandydatów?
W przypadku śmierci kandydata – jeśli w tej sytuacji liczba kandydatów w okręgu wyborczym jest równa lub mniejsza od liczby mandatów – pełnomocnik może zgłosić nowego kandydata (gminy do 20 tys. i powyżej 20 tys.). Wycofanie zgody na kandydowanie po 13. dniu przed wyborami nie niesie skutków prawnych. Jeśli liczba kandydatów spadnie poniżej minimalnej liczby, wtedy komisja unieważnia rejestrację listy.
Jak finansować kampanię wyborczą?
Kampanię wyborczą można finansować wyłącznie ze środków komitetu wyborczego. Za gospodarkę finansową komitetu odpowiedzialny jest pełnomocnik finansowy, jest on też odpowiedzialny za wszelkie zobowiązania finansowe. Komitet nie może ani przyjmować, ani wydatkować środków przed przyjęciem zawiadomienia o utworzeniu komitetu. Nie może także przyjmować środków po dniu wyborów, ani wydatkować ich po złożeniu sprawozdania finansowego.
Komitet może przyjmować pieniądze tylko na konto bankowe – czekiem, przelewem lub kartą płatniczą. Może je przyjmować tylko od obywateli polskich mających miejsce stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Jak podczas kampanii dysponować środkami?
Zgromadzone środki wydajemy tylko na cele związane z kampanią i agitacją wyborczą – plakaty, ulotki, bannery, wykonanie klipu wyborczego, reklamy w mediach, ale też materiały biurowe.
Płatności wykonujemy przelewem, albo kartą. Specjaliści przekonują, by unikać płacenia gotówką. Warto pamiętać, że wydatki na reklamę, w tym w prasie, nie mogą przekroczyć 80 proc. limitu wydatków. I jeszcze jedno: komitety nie mogą organizować zbiórek publicznych ani wydawać pieniędzy na inne cele niż kampania i agitacja wyborcza.
Przemysław Chrzanowski (na podstawie wykładu Mateusza Mirysa (stowarzyszenie Tkalnia) „Formalne i finansowe aspekty kampanii wyborczej”, zaprezentowanego podczas warsztatów kompetencyjno-motywacyjnych „Sołtys/radny – wiedza a aspiracje”.)
Mateusz Mirys (stowarzyszenie Tkalnia).
***
