Wpływ herbicydów na środowisko naturalne: alternatywne metody kontrolowania zachwaszczenia

Jakie korzyści niesie stosowanie alternatywnych metod kontroli zachwaszczenia? Które z nich są stosowane w praktyce?

Herbicydy to powszechnie stosowane w uprawach rolniczych środki chemiczne służące do zwalczania chwastów. Ich umiejętne używanie jest łatwym i bardzo skutecznym sposobem na pozbywanie się z sadów czy plantacji jagodowych wszelkich niepożądanych roślin, które konkurują z uprawami o wodę, światło i składniki odżywcze.

Należy podkreślić, że wykonując zabiegi zgodnie z zapisami etykietowymi, uzyskiwane plony są w pełni wartościowe pod kątem poziomów zawartości ewentualnych pozostałości dopuszczonych do użytku środków ochrony roślin – a więc również herbicydów. Od lat prowadzone są jednak badania nad długoterminowym ich wpływem na środowisko naturalne, a zwłaszcza nad konsekwencjami ich nadużywania. I to przede wszystkim niekontrolowane stosowanie tego typu produktów niesie za sobą negatywne konsekwencje w postaci degradacji gleby czy zanieczyszczenia wód gruntowych i powierzchniowych. Chociażby dlatego warto poszukiwać alternatywnych, bardziej zrównoważonych metod kontroli zachwaszczenia – zwłaszcza tych, które wpisują się w zrównoważone metody uprawy owoców.

 

W jaki sposób nadużywanie herbicydów może wpłynąć na środowisko naturalne?

Działania podejmowane na szczeblu unijnym, które zmierzają do obniżenia chemizacji środowiska naturalnego, sprawiają, że należy poszukiwać alternatywnych wobec zabiegów z użyciem herbicydów, bardziej zrównoważonych metod kontroli zachwaszczenia. Podkreśla się, że preparaty te mogą prowadzić do ubożenia i degradacji gleby, powodując uśmiercanie mikroflory i mikrofauny glebowej, która odgrywa kluczową rolę dla prawidłowego funkcjonowania ekosystemów. Z kolei przedostając się do wód gruntowych, w tym powierzchniowych, herbicydy negatywnie wpływają na różnorodne organizmy wodne, w tym ryby i bezkręgowce.

Ponadto nadmierne i nieodpowiednie stosowanie herbicydów może prowadzić do pojawienia się populacji chwastów odpornych na nadużywane substancje aktywne, co w konsekwencji będzie utrudniało dalszą kontrolę zachwaszczenia i może wiązać się z koniecznością sięgania po kolejne grupy preparatów chemicznych.

 

Mechaniczne usuwanie chwastów najpopularniejszą alternatywą

Najpopularniejszą metodą kontroli zachwaszczenia, będącą alternatywą wobec metod chemicznych jest mechaniczne usuwanie chwastów. Odchwaszczanie maszynowe polega zwykle na systematycznej uprawie gleby w międzyrzędziach sadu czy plantacji roślin jagodowych. Skutecznymi narzędziami do przeprowadzenia takich zabiegów są np. glebogryzarki aktywne. Jednak ze względu na ich istotny wpływ na naruszanie struktury gleby, a co z tym się wiąże obniżenie jej żyzności, obecnie poleca się urządzenia mniej ingerujące w glebę, pozwalające utrzymać w niej odpowiedni poziom materii organicznej.

W praktyce, zwłaszcza na zachodzie Europy, wprowadza się zatem tzw. narzędzia pasywne wyposażone w różnego rodzaju zęby czy redliczki. Narzędzia te stosuje się w połączeniu z bronami talerzowymi czy wałami strunowymi. Zabiegi z ich użyciem ingerują w glebę na głębokość jedynie kilku centymetrów, nie mają więc tak znaczącego wpływu na procesy erozyjne. W tym kontekście ważne jest także, aby nie przekroczyć maksymalnie 6 takich zabiegów w sezonie.

Zabiegi z użyciem wspomnianych urządzeń poleca się je po masowym pojawieniu się chwastów, zwłaszcza po ulewnych deszczach i po utworzeniu się na powierzchni gleby zaskorupień.

W rzędach drzew polecane są z kolei zabiegi koszenia chwastów z użyciem różnego typu wykaszaczy podkoronowych, wyposażonych w żyłki tnące, noże albo nożyce.

 

Ściółkowanie gleby – również skuteczne

Kolejną, alternatywną wobec chemicznych zabiegów z użyciem herbicydów, metodą ograniczania zachwaszczenia jest ściółkowanie gleby, które w sposób fizyczny ogranicza wzrost i rozwój chwastów.

Najpopularniejsze jest ściółkowanie z wykorzystaniem czarnej folii polietylenowej, czarnej włókniny z polipropylenu lub czarnej agrowłókniny. Czarna folia polietylenowa bardzo dobrze ogranicza dostęp światła do chwastów, czarna włóknina z polipropylenu ma lepszą przepuszczalność dla wody i powietrza w stosunku do folii z polietylenu. Czarna agrowłóknina łączy z kolei zalety obydwóch tych materiałów. Warto również wiedzieć, że włóknina z polipropylenu i czarna agrowłóknina są trwalsze niż folia polietylenowa.

Do dyspozycji są także różnego typu ściółki pochodzenia naturalnego, takie jak: trociny i zrębki drewniane, kora drzewna, słoma po zbożach czy rzepaku, obornik, kompost, węgiel brunatny.

Oprócz ograniczania zachwaszczenia ściółkowanie (niezależnie od typu zastosowanego materiału) może przynieść dodatkowe korzyści, takie jak utrzymanie odpowiedniej wilgotności gleby, ograniczenie erozji czy utrzymywanie stałej temperatury gleby. Ściółki organiczne dostarczają ponadto roślinom składników odżywczych pochodzących z ich mineralizacji.

 

W zgodzie z naturą

Na ograniczaniu herbicydów bazują integrowane metody produkcji owoców – nowoczesne systemy uprawy, których założeniem jest ochrona naturalnego środowiska i jego bioróżnorodności. Co ważne, systemy IP są zorientowane również na dobro konsumenta, co w szerzej perspektywie pozwala dotrzeć do nowej grupy odbiorców.

 

Źródło: Informacja nadesłana do redakcji

Facebook
Twitter
Email

Newsletter

Co miesiąc najlepsze teksty WW w Twojej skrzynce!

Newsletter

Co miesiąc najlepsze teksty WW w Twojej skrzynce!