Jesienią bieżącego roku odbędą się w Polsce wybory parlamentarne. Najprawdopodobniej, około pół roku później, wiosną 2024 roku czekają nas wybory samorządowe. Między 6 a 9 czerwca 2024 r. zostaną przeprowadzone wybory do Parlamentu Europejskiego – termin ten zatwierdzili 17 maja br. ambasadorowie państw członkowskich przy Unii Europejskiej. W sierpniu 2025 upłynie druga kadencja urzędującego prezydenta, co oczywiście oznacza kolejne wybory prezydenckie. Jednym słowem – przed nami prawdziwy maraton wyborczy.
W nowym dziale Witryny Wiejskiej pn. AKTYWNI W WYBORACH będziemy przekazywać naszym czytelnikom wiedzę dotyczącą wyborów i ich znaczenia.
Opowiemy, jak można zaangażować się w proces wyborczy, nie tylko jako osoba głosująca (prawo wyborcze czynne) – bo to rola dostępna dla wszystkich dorosłych, nie pozbawionych praw obywatelskich, ale również jako osoba kandydująca (prawo wyborcze bierne), co w wyborach parlamentarnych jest udziałem kilkunastu tysięcy osób w skali kraju.
Bardzo często słyszymy zdanie: „wybory w państwie demokratycznym mają kluczowe znaczenie”. Ale co to znaczy?
Artykuł 4. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej brzmi:
- Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.
- Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.
Oddanie głosu w wyborach służy wyłonieniu przedstawicieli, którzy w naszym – obywatelek i obywateli – imieniu sprawują władzę w kraju.
Oddając w wyborach parlamentarnych głosy na partie o określonych programach, decydujemy o tym, jak w naszym państwie będą kształtowane istotne kwestie mające znaczenie dla codziennego życia nas wszystkich. Oczywiście także tych z nas, którzy nie zagłosują, zrzekając się tym samym wpływu na to, jak będzie kształtowana polityka rządu w najbliższych latach.
Frekwencja w wyborach w Polsce różni się zależnie od rodzaju wyborów. Wyborcy mieszkający na wsiach znacząco liczniej (o 6%) głosują w wyborach samorządowych niż w parlamentarnych. Można postawić roboczą hipotezę, że ta sytuacja ma dwie główne przyczyny. Po pierwsze, samorząd jest blisko obywateli, wiedzą oni doskonale, czym się zajmuje i jaki to ma wpływ na codzienne życie w miejscu zamieszkania. Po drugie, w małych społecznościach bardzo często kandydaci są osobiście znani wyborcom i dodatkowo dokładają starań, by dać im się lepiej poznać, wręcz spotkać się osobiście.
Jednak wybory parlamentarne są nie mniej istotne. To, kogo wtedy poprzemy, który program wybierzemy ma decydujący wpływ na kwestie, które rozstrzyga się na poziomie całego kraju.
To, jak będzie zorganizowana edukacja, w jakim wieku dzieci będą rozpoczynać naukę w szkole, czy edukacja przedszkolna będzie obowiązkowa i bezpłatna, jak będzie funkcjonować powszechna opieka medyczna, jakie będą programy socjalne dla różnych grup o specjalnych potrzebach, jaką część dochodu narodowego państwo będzie przeznaczać się na obronność, wreszcie, jak będzie wyglądał system podatkowy, jak wysokie będą podatki od dochodów osobistych (PIT), i jak będzie wyglądał system ulg, jaki będzie podatek od towarów i usług (VAT) na poszczególne grupy produktów, ile będzie wynosiła składka na ZUS, itd. Jeśli jako obywatele nie chcemy pozbawiać się wpływu na te, i wiele innych decyzji, udział w wyborach jest czymś absolutnie naturalnym.
A jednak wiele osób rezygnuje z tej możliwości wpływania na kształt polityki w kraju. W roku 2015 nie głosowało ponad 48% uprawnionych do głosowania! (na ponad 30 milionów osób uprawnionych do wzięcia udziału w głosowaniu, do wyborów nie poszło prawie 15 milionów ludzi).
Najbliższe wybory, formalnie jeszcze nie ogłoszone, odbędą się najprawdopodobniej w październiku. Zgodnie z Konstytucją głosowanie musi zostać wyznaczone na „dzień wolny od pracy, przypadający w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu.” Wybory do Sejmu i Senatu zarządza Prezydent RP. To oznacza, że do sierpnia 2023 roku ma czas na wskazanie ich daty.
Już teraz politycy wszystkich ugrupowań prowadzą kampanię, zabiegając o głosy w wyborach jesiennych. Oficjalnie kampania wyborcza jeszcze się nie rozpoczęła; jej formalny początek to moment ogłoszenia przez Prezydenta daty głosowania. Reguły prowadzenia kampanii wyborczej są jasno określone. Będziemy o nich pisać.
W rubryce AKTYWNI W WYBORACH znajdą się teksty dotyczące kampanii, samych wyborów i okresu po wyborach. Spróbujemy odpowiedzieć m.in. na takie pytania:
- Jakie są reguły prowadzenia kampanii wyborczej? Jakie są reguły finansowania partii i ich dostępu do mediów publicznych?
- Jak można zorganizować spotkanie z kandydatami?
- Jak można uczestniczyć w spotkaniach kandydatów?
- Gdzie sprawdzać, co uważają kandydaci i jakie są programy partii?
- Jak zorganizowany i zarządzany jest proces wyborczy? (terminy, zasady wyborów, kandydaci do Sejmu, Senatu, mandaty, obwody, okręgi wyborcze, lokale wyborcze, dzień głosowania, cisza wyborcza, metoda głosowania, kto może głosować, kto może kandydować, głosowanie za granicą, wyniki wyborów, PKW itd.)
- Jak głosować, by nasz głos był ważny i czy każdy głos się liczy?
- Jak można włączyć się w obserwację wyborów? (obserwatorzy, mężowie zaufania)
Przygotujmy się do tych wyborów i weźmy w nich udział!
***
Chcesz coś jeszcze wiedzieć o wyborach? Masz pytanie dotyczące wyborów? Napisz do nas na adres: redakcja@fww.pl. Postaramy się opublikować odpowiedź.
