Wolontariat senioralny to sposób na aktywne życie na emeryturze. Idealnie wpisuje się w ideę „uczenia się przez całe życie”, szczególnie jeśli seniorzy-wolontariusze mogą liczyć na profesjonalne szkolenia i warsztaty.
O wolontariacie seniorów w Polsce
Według badań Głównego Urzędu Statystycznego osoby po 65 roku życia w 2016 roku stanowiły ok. 25% ogółu polskich wolontariuszy, czyli prawie o połowę mniej niż w innych krajach Unii Europejskiej[1].
Czemu wolontariat seniorów nie cieszy się dużą popularnością w naszym kraju? „Z pewnością nie pomaga w tym fakt, że polskiemu społeczeństwu w ogóle nie bardzo jest po drodze z wolontariatem, na co wskazują zarówno krajowe, jak i międzynarodowe statystyki (….) w polskiej świadomości wolontariat wciąż najczęściej kojarzy się z szeroko pojętą pomocą społeczną, wyobrażaną jako ciężka, wymagająca praca na rzecz innych. Nie może więc dziwić, że senior postrzegający wolontariat w taki właśnie sposób uzna, że jest to zadanie ponad jego siły” – pisze Natalia Stepka z Regionalnego Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych z Gdańska[2].
Wolontariat przybierać może jednak różne formy (dzisiaj także zdalne, czy przez telefon), a wolontariusz sam może ustalić ile czasu chce na niego poświęcić.
Wolontariat to ogromne korzyści dla samego wolontariusza. To szansa na nawiązanie nowych kontaktów i przyjaźni, możliwość współdziałania, satysfakcja z robienia czegoś ważnego i rozwijania się, mimo przejścia na emeryturę. Bezcenna jest realizacja pragnienia bycia potrzebnym.
Seniorki-wolontariuszki z Główczyc
Miejscowość gminna Główczyce, położona w powiecie słupskim, liczy 1690 osób. Od 2019 roku w gminie działa wolontariat seniorów, założony w ramach dużego, powiatowego projektu „Srebrna Sieć II”[3].
Wolontariatem senioralnym w gminie opiekuje się Ośrodek Pomocy Społecznej w Główczycach, zaś jego główną animatorką jest Justyna Arcisz. „Nasz wolontariat senioralny liczy 13 kobiet, które wspierają inne seniorki i seniorów w naszej miejscowości, zazwyczaj tych mniej samodzielnych, prowadzących jednoosobowe gospodarstwa domowe. To często sąsiedzkie usługi – pomoc w pracach domowych, drobnych zakupach, wizyta w aptece po odbiór leków, wspólne wychodzenie na spacer, do kościoła, po prostu towarzyszenie w życiu codziennym. Nieoceniona jest po prostu zwykła rozmowa, kontakt, empatia” – mówi Justyna Arcisz.
W ramach projektu „Srebrna Sieć” wolontariuszki zostały przeszkolone m.in. w tematyce rozpoznawania stresu, asertywności, konfliktów oraz sytuacji manipulacyjnych w pracy wolontariusza. Seniorki-wolontariuszki odbyły także warsztaty badania własnego potencjału w pracy wolontariackiej. Poznawały zagadnienia komunikacji bez przemocy, budowania zespołu, savoir-vivre w relacjach z osobą zależną i niepełnosprawną.
Wolontariuszki z Główczyc angażują się także w organizację działań z innymi seniorami, np. tymi w ramach Klubu Seniora – czy to bal, piknik, wyjazd do teatru. „Nasz klub Seniora liczy 15 osób, i mamy tam dwie wolontariuszki. Chętnie biorą udział w przygotowywaniu imprez, a także motywują innych do działalności na rzecz lokalnej społeczności, wydarzeń dla innych seniorów. Chcemy, żeby seniorzy w naszej miejscowości, szczególnie ci mniej samodzielni, wiedzieli, że nie są nam obojętni. Przed świętami Bożego Narodzenia robiłyśmy dla nich kartki świąteczne. Zajęło nam to mnóstwo czasu, ale warto było. Potem odwiedzając niesamodzielnych seniorów widzę te kartki i wiem, że te drobne gesty mają dla naszych mieszkańców duże znaczenie” – mówi pani Justyna.
Wolontariat przez całe życie
Wnioski z badania zrealizowanego przez warszawskie Centrum Wolontariatu pokazują, że osoby starsze rzadziej niż reprezentanci innych grup wiekowych charakteryzują się tzw. „słomianym zapałem” i wykazują większą konsekwencję w kontynuacji działań. Ponadto są one skłonne do wykonywania bardziej odpowiedzialnych zadań, a średni czas zaangażowania seniora w wolontariat długoterminowy wynosi od 3 do 5 lat[4].
Projekt „Srebrna Sieć II” kończy się w czerwcu tego roku. Czy wolontariat senioralny będzie kontynuowany w gminie Główczyce?
Justyna Arcisz mówi: „Osoby zaangażowane w działalność wolontariacką nie potrzebują zorganizowanych grup, aby pomagać i wspierać inne osoby. Wolontariuszki działające w naszym wolontariacie już wcześniej działały na rzecz społeczności lokalnej poprzez szycie maseczek w czasie pandemii Covid-19, a także nie był im obojętny los osób z Ukrainy przebywających na terenie naszej gminy. Panie zorganizowały się i lepiły pierogi, aby rodziny przyjmujące te osoby do siebie mogły dać im od razu ciepły posiłek. Uważam, że działalność wolontariacka nie kończy się wraz z zakończeniem jakiegokolwiek projektu. Stając się wolontariuszem jesteśmy nim już do końca życia. Zawsze znajdzie się możliwość pomagania innym” – kończy pani Justyna.
Więcej o projekcie „Srebrna Sieć II”
O wolontariacie seniorów w gminie Główczyce przeczytać można na stronie gminnego ośrodka pomocy społecznej
Zdjęcie do artykułu pochodzi ze strony https://www.ops-glowczyce.pl/programy-i-projekty/projekt-srebrna-siec-ii/536-piknik-senioralny i przedstawia mieszkańców Główczyc podczas Pikniku Senioralnego w sierpniu 2022 roku.
[1] Wolontariat w 2016 roku (2017), Warszawa, GUS.
[2]https://fundacjarc.org.pl/srebrny-wolontariat-czyli-o-wolontariacie-seniorow-i-seniorek/
[4] https://fundacjarc.org.pl/srebrny-wolontariat-czyli-o-wolontariacie-seniorow-i-seniorek/
