„Nie ma znaczenia, z jakich regionów pochodzą obie grupy. Spotkania można zorganizować w dowolnej lokalizacji i z bardzo różnym budżetem. Wszystko zależy od pomysłowości, kreatywności organizatorów i oczywiście oczekiwań uczestników.” Przemysław Chrzanowski rozmawia z Moniką Karłowicz z Zarządu Głównego ZOSP RP o organizowaniu międzynarodowych wymian młodzieży pożarniczej.
Przemysław Chrzanowski: Pożarnicza młodzież z Polski i Niemiec od wielu lat ma możliwość integracji podczas letniego wypoczynku. Dzieje się tak za sprawą inicjatywy pod nazwą Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży. Co kryje się pod tą nazwą?
Monika Karłowicz, Zarząd Główny ZOSP RP: Pod tą długą nazwą kryje się 75 tysięcy różnego rodzaju spotkań, w których wzięło udział przeszło 3 miliony młodych ludzi. PNWM, bo tak w skrócie nazywamy Polsko-Niemiecką Współpracę Młodzieży, jest organizacją utworzoną 28 lat temu przez rządy Polski i Niemiec, aby wspierać budowanie dobrosąsiedzkich relacji między Polakami i Niemcami. W praktyce PNWM umożliwia spotkania młodzieży z Polski i Niemiec, dofinansowując je, doradzając i ucząc, w jaki sposób należy takie spotkania organizować. Zakres działania PNWM jest imponujący i tak różnorodny, jak różnorodne są oczekiwania i pomysły młodych ludzi w obu krajach. Warto podkreślić, że PNWM dofinansowuje zarówno wymianę szkolną, jak i pozaszkolną, czyli projekty organizowane przez różnego rodzaju organizacje pozarządowe i samorządy. Sporą część wspieranych przez PNWM spotkań organizują Ochotnicze Straże Pożarne. Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze w Polsce i w Niemczech to bardzo aktywna grupa młodych ludzi.
Czy idea PNWM sprawdzi się w przypadku każdej jednostki? Potrzebne są szczególne predyspozycje członków konkretnej OSP?
Kierując się moim dwudziestoletnim doświadczeniem we współpracy polsko-niemieckiej mogę z całą pewnością stwierdzić, że wszędzie tam, gdzie jest grupa osób prawdziwie zaangażowanych i odpowiedzialnych za swoje zadania możliwe jest zorganizowanie polsko-niemieckiej wymiany młodzieży zgodnie ze standardami PNWM. Nie ma znaczenia, z jakich regionów pochodzą obie grupy. Spotkania można zorganizować w dowolnej lokalizacji i z bardzo różnym budżetem. Wszystko zależy od pomysłowości, kreatywności organizatorów i oczywiście oczekiwań uczestników. Spotkania PNWM organizowane są wspólnie przez partnerów z Polski i Niemiec, a to zakłada, że w zespole musi być ktoś, kto zna język obcy. Nie musi to być język niemiecki, wystarczy język angielski. Problemy w komunikacji można oczywiście łatwo przezwyciężyć dzięki technice. Mamy ogromne szczęście żyć w czasach bez barier.
Pierwszy krok to pozyskanie partnera zza Odry? Jak się to robi? Gdzie powinniśmy szukać informacji o możliwości podjęcia międzynarodowej współpracy?
Najłatwiej znaleźć partnera do współpracy biorąc udział w różnego rodzaju szkoleniach, seminariach i giełdach kontaktów organizowanych przez PNWM i przez Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP. Informacje o naborze można znaleźć na stronach www.pnwm.org i www.zosprp.pl. Dodatkowo PNWM oferuje możliwość znalezienia partnera do współpracy poprzez zakładkę Giełda kontaktów. Zachęcam również do kontaktu ze mną. Chętni do znalezienia partnera mogą przesłać na adres mailowy monika.karlowicz@zg.zosprp.pl informację, kim są i kogo poszukują. Chciałabym przypomnieć, że współpraca dotyczy wymiany młodzieży, a nie pozyskiwania sprzętu ratowniczego i samochodów pożarniczych.
Udało się. Mamy partnera. Czas na organizację wspólnego wypoczynku. Jak zaplanować budżet i gdzie „zapukać” po pieniądze?
Najpierw trzeba uzgodnić z partnerem, jaki jest cel naszego projektu i co właściwie chcemy wspólnie zrobić. Obie strony powinny szczerze określić swoje możliwości finansowe i organizacyjne. Planując program zachęcam do szukania kreatywnych rozwiązań i do rozmowy z młodzieżą. Nawet duży budżet nie zagwarantuje nam atrakcyjnego programu, jeśli nie będzie zgodny z oczekiwaniami uczestników. Warto sięgnąć do wydawnictw PNWM. Można je pobrać bezpłatnie ze strony www.pnwm.org lub zamówić za niewielkie pieniądze. Stanowią one nieocenione źródło inspiracji.
Jak sięgnąć po dotację ze środków PNWM?
Podobnie jak w przypadku wszystkich innych dotacji należy napisać wniosek o dofinansowanie. Wniosek tworzą obaj partnerzy. Formularz jest prosty, a wnioskowanie odbywa się w wersji on-line poprzez portal OASE. Wnioski od Ochotniczych Straży Pożarnych i oddziałów terenowych Związku OSP RP trafiają bezpośrednio do Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP, który od 2003 roku pełni rolę jednostki centralnej PNWM. Oznacza to, wnioskodawcy nie kontaktują się z Polsko-Niemiecką Współpracą Młodzieży, ponieważ na każdym etapie Związek OSP RP jest odpowiedzialny za prawidłowe przyznanie i rozliczenie dotacji. Sytuacja ta ma wiele zalet, m.in. gwarancję otrzymania dofinansowania, pomoc na etapie składania wniosku i rozliczania dotacji. Zainteresowanych zachęcam do mailowego kontaktu ze mną, chętnie wyjaśnię wszystkie wątpliwości.
Szczegółowe informacje na temat przygotowania spotkania, jego realizacji, ubiegania się o dofinansowanie znajdują się w pakiecie startowym PNWM, który można pobrać bezpłatnie ze strony https://www.pnwm.org/publikacje/metodyka-wymiany/ .
Czy środki z PNWM są na tyle duże, że w całości zabezpieczą koszty wypoczynku? Można je łączyć z innymi źródłami finansowania?
To, w jakiej części dotacja PNWM pokryje koszty naszego projektu zależy od rozmachu, z jakim zaplanujemy wydatki. Wysokość dofinansowania jest określona na podstawie stawek zryczałtowanych zapisanych w Wytycznych PNWM. Można otrzymać dofinansowanie jako gospodarz do organizacji spotkania w Polsce lub jako gość wyjeżdżając do Niemiec. W przypadku spotkania w Polsce dofinansowanie jest uzależnione od rodzaju zakwaterowania. Dotacje PNWM nie mogą stanowić 100% kosztów projektu. Należy zaplanować minimum10% finansowego wkładu własnego. Środki można pozyskać z dowolnych źródeł, oprócz Ministerstwa Edukacji Narodowej. Najczęściej dodatkowe środki pochodzą z budżetu samorządu lokalnego, wpłat uczestników, środków pozyskanych od sponsorów lub z dotacji do obozów MDP.
Jak rozliczać dotacje ze środków PNWM? Czy to wielkie wyzwanie?
Rozliczenie jest równie nieskomplikowane jak złożenie wniosku. Wystarczy lista uczestników, sprawozdanie merytoryczne, zrealizowany program, zestawienie kosztów i źródeł finansowania, kopie faktur i rachunków, które zostały sfinansowane ze środków PNWM, dokumentacja fotograficzna, relacje prasowe itp. Podobnie jak wniosek rozliczenia dokonujemy on-line.
Jaki charakter winny mieć obozy dla młodych pożarników z Polski i Niemiec? Czy to tylko integracja, czy winniśmy się także skupić na sferze edukacyjnej?
Integracja jest bardzo ważnym elementem tego rodzaju spotkań, ale nie jedynym. Przede wszystkim należy zadbać o równowagę w programie. Zrównoważony program oznacza, że powinien się w nim znaleźć czas na wypoczynek, naukę i zabawę. Należy pamiętać, że PNWM nie finansuje spotkań, których głównym celem jest turystyka i wypoczynek, a to oznacza, że nasze spotkanie musi mieć określony cel edukacyjny. W przypadku obozów Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych nie stanowi to problemu. Ważne, żeby zadbać o różnorodne metody dopasowane do potrzeb i zainteresowań uczestników.
O czym należy wiedzieć przygotowując program takiego wypoczynku?
Każdy kraj ma swoje obyczaje, kuchnię i uregulowania prawne, dlatego organizując spotkanie polsko-niemieckie należy pamiętać o różnicach w stylu życia w obu krajach. O tym, jakie zwyczaje ma nasz partner najłatwiej przekonać się podczas spotkania przygotowawczego polsko-niemieckiego zespołu realizującego projekt. Takie spotkania również są dofinansowane ze środków PNWM. Warto wcześniej wyjaśnić i omówić kwestie związane z udziałem osób powyżej 16 roku życia, które w Niemczech są traktowane inaczej, niż w Polsce. Kolejnym problemem jest udział w projekcie osób o różnych wyznaniach, co w grupie niemieckiej nie jest niczym dziwnym.
Dlaczego warto to robić?
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, każdy organizator ma swoje powody. Dla niektórych osób to jednorazowe wyzwanie, dla innych – styl życia. Jedno jest pewne, robimy to nie dla siebie, a dla młodych ludzi, od których będzie zależeć nasza przyszłość. Udział w spotkaniach polsko-niemieckich otwiera na inność, pozwala uczyć się nowych rzeczy, zdobywać doświadczenia, kształtować kompetencje, pokonywać własne bariery i zahamowania. Dzięki temu młodzi ludzie łatwiej odnajdują się w świecie, zdobywają nowe umiejętności, poznają samych siebie i łatwiej wchodzą na rynek pracy. To inwestycja w przyszłość kolejnych pokoleń.
Zdjęcia pochodzą z zasobów OSP Lewin Kłodzki, OSP Bargłów Kościelny i Związku OSP RP.
***
