W 1997 przyjęta została ustawa o ochronie zwierząt, która na gminy nałożyła obowiązek opieki nad bezdomnymi zwierzętami. Każda gmina w Polsce powinna co roku przyjmować uchwałę o programie opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt.
Najczęściej na początku roku kalendarzowego gminy przyjmują określony budżet, który zazwyczaj ogranicza się do wyłapywania bezdomnych psów, konsultacji weterynaryjnej oraz umieszczania ich w schroniskach, najczęściej prywatnych. Za złapanie i oraz umieszczenie psa w schronisku gmina dokonuje jednorazowej opłaty (ta może wynosić nawet kilka tysięcy złotych), bądź są to opłaty comiesięczne.
Gmina Nasielsk to gmina miejsko-wiejska, położona województwie mazowieckim, 50 km od Warszawy. Gmina liczy 19,5 tysiąca mieszkańców, to ponad 60 sołectw. Na 2018 rok gmina przyjęła program ochrony zwierząt opiewający na 52 000 zł. W jego ramach znajduje się koszt odławiania bezdomnych psów, koszt ich leczenia, odrobaczania, szczepienia, kastracji/sterylizacji i ostatecznie umieszczenie w schronisku. Sam koszt umieszczenia psa w schronisku wiąże się z jednorazową opłatą 2 500 złotych!
Od 2017 roku Gmina współpracuje ze Stowarzyszeniem Na Rzecz Ochrony Zwierząt Nasielsk, które bezdomnym zwierzętom znajduje domy lub domy tymczasowe, po uprzednim odrobaczeniu, szczepieniu i sterylizacji. Stowarzyszenie założone zostało przez Aldonę Sucharzewską i liczy obecnie pięciu członków. Jak przyznaje Burmistrz Miasta i Gminy Nasielsk Bogdan Ruszkowski, pominięcie schroniska w procesie znajdowania nowego domu dla zwierzęcia jest niezwykle cenne, także z punktu widzenia budżetu gminy.
Koszt konsultacji weterynaryjnej, szczepienia i sterylizacji to ok. 300-400 złotych. Tak „przygotowane” zwierzę trafia do nowych właścicieli. Jak wskazuje raport Najwyższej Izby Kontroli z 2016 roku, tylko 10-15% zwierząt z dużych schronisk ponownie znajduje nowy dom. Dzięki działalności Stowarzyszenia w zeszłym roku tylko jeden pies z terenu gminy trafił do schroniska. Pozostałe, około setka, znalazły nowe domy poprzez adopcję.
Ogłoszenia o bezdomnych psach poszukujących domu zamieszczane są regularnie na stronie FB Stowarzyszenia oraz na stronie gminnej.
Dzięki takiemu systemowi w zeszłym roku gmina zaoszczędziła pokaźną kwotę pieniędzy swoich podatników.
Bezdomność dotyka także koty. W Nasielsku koty wolnożyjące są sterylizowane i wypuszczane na wolność, zaś osoby które je dokarmiają otrzymują dla zwierząt karmę.
Kontrola NIK w 2016 roku wykazała, że najlepszą formą zapobiegania bezdomności zwierząt są działania profilaktyczne, przede wszystkim czipowanie zwierząt (czyli obowiązek znakowania i rejestracji zwierząt) oraz sterylizacja i kastracja zwierząt (co ograniczy ich niekontrolowany rozród). W tym roku Gmina Nasielsk po raz pierwszy oferuje swoim mieszkańcom dopłaty do sterylizacji/kastracji zwierząt właścicielskich. W uzasadnionych przypadkach gmina pokrywa 100% kwoty za sterylizację, która w gabinecie weterynaryjnym kosztuje ok. 250 złotych. Jak przekonują Burmistrz Bogdan Ruszkowski oraz Aldona Sucharzewska ze Stowarzyszenia sterylizacja jest w pełni bezpiecznym zabiegiem, dla zwierzęcia bezbolesnym (przeprowadzonym przy ogólnym znieczuleniu).
Suki po urodzeniu szczeniaków nie czują „instynktu macierzyńskiego” czy pragnienia „wychowywania” potomstwa. Niekontrolowany rozród to ogromne cierpienie zwierząt porzucanych, topionych, zabijanych, głodujących. To także ogromne koszty dla samorządów. Kastracja/sterylizacja niesie także inne korzyści – psy wykastrowane nie włóczą się, są mniej agresywne. Podobnie suki, które dodatkowo nie mają poporodowych komplikacji, zapaleń, guzów.
Edukacja to ważny element walki o lepszy byt zwierząt, które na terenach wiejskich wciąż traktowane są przedmiotowo, często okrutnie. Gmina wraz ze Stowarzyszeniem przypominają mieszkańcom o prawach zwierząt, apelują o humanitarne ich traktowanie. Stowarzyszenie uczestniczy w lokalnych imprezach, piknikach, organizuje spotkania w szkołach. Także lokalna gazeta, Życie Nasielska, udostępniła stałą rubrykę Stowarzyszeniu.
Jak przyznaje burmistrz Bogdan Ruszkowski znakowanie i rejestrowanie psów to konieczność w walce z bezdomnością. Jest szansa, że i takie rozwiązanie pojawi się w gminie, chociaż według Burmistrza najlepiej byłoby wprowadzić odgórnie, systemowo, krajowy program rejestracji psów. Tymczasem obecne rozwiązania wypracowane we współpracy ze Stowarzyszeniem są cenne i warte praktykowania. Pokazują jak samorząd i aktywni obywatele wspólnie mogą działać na rzecz ograniczania cierpienia zwierząt na terenach wiejskich.
Autorka: Magdalena Kowalczyk
Foto: Robbie Owen-Wahl z FreeImages
***
