PYTANIE:
Szanowna Redakcjo, już od jakiegoś czasu rozmyślam nad próbą stworzenia we wsi, którą zamieszkuję miejsca, które mogłoby pełnić funkcję izby tradycji/muzeum. W miejscowości znajduje się znaczna liczba obiektów o walorach decydujących o możliwości uznania ich za zabytki, jednak potrzebne jest miejsce, gdzie mogłyby być przechowywane i udostępnione szerszemu gronu odbiorców. Sama jestem studentką kierunku związanego z gospodarowaniem dziedzictwem kulturowym i wiem, jak ważną rolę może odgrywać takie miejsce nie tylko dla samych obiektów, ale również dla lokalnej społeczności.
Chciałabym się dowiedzieć, jaką najlepiej formę powinna przybrać taka działalność. Przydatne byłyby także informacje na temat możliwych form finansowania projektu. Pozdrawiam […]
ODPOWIEDŹ:
Dzień dobry Pani!
Dziękuję za list do naszej redakcji. Na początku zaznaczę, że moja odpowiedź nie ma charakteru porady prawnej, jest tylko informacją.
Inicjatywa utworzenia izby regionalnej/tradycji/muzeum we wsi może mieć charakter inicjatywy prywatnej, może też być realizowana przez lokalne stowarzyszenie czy fundację lub instytucję publiczną np. szkołę czy bibliotekę, a także sołectwo we współpracy z gminą i domem kultury.
Wiele zależy od motywacji i możliwości organizacyjno-finansowych, którymi Pani, czy grupa inicjatywna dysponujecie. Tworzenie izby jako osoba prywatna wymaga dużych środków finansowych i pewnie nie o taki scenariusz Pani nas pyta. Dlatego najważniejsze pytanie na początku: czy ma Pani sprzymierzeńców do utworzenia takiej izby i czy inni lokalni partnerzy podzielają potrzebę utworzenia lokalnego muzeum we wsi?
To jest moment, kiedy każdy dobry pomysł musi zderzyć się z realiami życia społecznego. Bo w grupie trudniej się dogadać, ale łatwiej pokonywać różne problemy prawno-finansowe. Można np. próbować dogadać się z istniejącą organizacją lokalną, czy instytucją i przekonać do utworzenia takiego lokalnego muzeum we wsi. Inny możliwy scenariusz – jeśli jest większa grupa osób, które popierają taki pomysł i macie Państwo pomysł na szerszą działalność edukacyjno-kulturalną we wsi/wsiach – to założenie lokalnego stowarzyszenia, którego celem będzie m.in. utworzenie takiej izby. Jest to droga dłuższa, bo wymaga czasu na zarejestrowanie organizacji.
Trzeba się też zastanowić wcześniej nad takimi kwestiami jak: własność obiektu – kto jest właścicielem potencjalnego pomieszczenia izby, czy chce sprzedać, bądź udostępnić na zasadach dzierżawy budynek na potrzeby izby; jeśli tak, to kto będzie właścicielem/dzierżawcą – osoba prywatna, stowarzyszenie, gmina? Kto będzie ponosił koszty utrzymania budynku (prąd, ogrzewanie, remonty itd.)?
Polecam naszą książkę Rzecz o Dziedzictwie na Wsi:
oraz podręcznik pt. „Rozgryźć dziedzictwo. Podręcznik dobrych praktyk”, Katarzyna Zarzycka, Narodowy Instytut Dziedzictwa
Muzea a organizacje pozarządowe – wybrane aspekty prawne, Rafał Golat, MKiDN
https://muzealnictworocznik.com/api/files/view/20298.pdf
Podaję Pani także przykłady izb prowadzonych przez różne podmioty prawne:
http://www.naszrymanow.pl/izba-regionalna/ – izba prowadzona przez lokalne stowarzyszenie
http://gokis-wisniowa.pl/izba-regionalna/ – izba prowadzona przez gminny ośrodek kultury
http://www.szlakwegierski.pl/pl/47/atrakcje-naszego-regionu – izba w domu prywatnym
Jeśli chodzi o fundusze na ten cel – możliwości jest wiele, bardzo wiele, bez względu na to, czy potencjalnym odbiorcą dotacji ma być osoba prywatna, organizacja pozarządowa czy instytucja publiczna, choć warunki te zawsze trzeba sprawdzać w konkretnym źródle. Być może, któryś z programów Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego lub Narodowego Centrum Kultury może zasilić koszty projektu utworzenia izby? Może lokalna organizacja grantowa – np. Program „Działaj Lokalnie” – www.dzialajlokalnie.pl
Jakieś koszty utworzenia izby mogą być finansowane z funduszu sołeckiego wsi, o ile mieszkańcy podzielają pomysł utworzenia izby regionalnej, a także środki europejskie, którymi dysponuje Lokalna Grupa Działania w Pani okolicy:
http://ksow.pl/baza-lgd-2014-2020.html?no_cache=1
Odsyłam Panią do mini przewodnika po funduszach, które mogą być dla Pani ściągawką przy poszukiwaniu środków finansowych na ten cel:
Proszę też zaglądać na naszą stronę: www.witrynawiejska.org.pl do zakładki Fundusze oraz na stronę www.ngo.pl – Fundusze
Na ngo.pl znajdzie też Pani potrzebne informacje i narzędzia pomocne do utworzenia organizacji pozarządowej – fundacji lub stowarzyszenia.
Na pewno będzie Pani musiała przygotować projekt utworzenia i funkcjonowania takiej izby, zawierający takie elementy jak: cel przedsięwzięcia, odbiorców, oczekiwane rezultaty, planowany okres realizacji, szczegółowe działania izby (poza stałą ekspozycją) np. warsztaty edukacyjne, harmonogram działań, budżet przedsięwzięcia zawierający koszty utworzenia izby (zakup budynku/koszty dzierżawy, koszty stałe izby, koszty działań itd.). Tak więc jest o czym myśleć i o czym decydować.
W imieniu redakcji Witryny Wiejskiej serdecznie pozdrawiam i życzę powodzenia i spełnienia planów!
Monika Mazurczak-Kaczmaryk
