PYTANIE:
Witam, jestem mieszkanką gminy […]. Od kilku lat staraliśmy się o uchwalenie funduszu sołeckiego i w tym roku nam się to udało. Rada gminy podjęła stosowną uchwałę i teoretycznie fundusz sołecki na rok 2018 w mojej gminie zaistniał. Pojawił się jednak inny problem. Na spotkaniach, które są organizowane w poszczególnych sołectwach ( inicjowane właściwie przez mieszkańców) sołtysi oraz radni naszej gminy przekonują mieszkańców, że pieniądze z funduszu sołeckiego należy przekazać gminie (nie składać wniosków) ponieważ wtedy gmina wybuduje drogi i oświetlenie ulic. Z przykrością stwierdzam, że argument ten przekonuje większość mieszkańców. Moje pytanie brzmi: czy środki, które są przeznaczone na fundusz sołecki na rok 2018 muszą być przez cały rok zamrożone i gmina nie będzie mogła ich spożytkować, czy też zamrożone muszą być tylko te kwoty, na które opiewają wnioski mieszkańców? Pozdrawiam, […]
ODPOWIEDŹ:
Witam serdecznie,
Dziękuję za mail do naszej redakcji. Na początku zaznaczę, że moja odpowiedź nie ma charakteru porady prawnej, jest tylko informacją.
Środki, które są przeznaczone na wydatki z funduszu sołeckiego, o którym decydujecie teraz, do końca września 2017 roku – muszą być wydane do końca roku budżetowego, czyli w Waszym przypadku do końca 2018 roku. Nie ma możliwości zamrażania środków z funduszu sołeckiego!
Cele określone przez mieszkańców do wydania z funduszu sołeckiego stanowią odrębną kategorię w budżecie gminy i choć mają być zgodne z zadaniami własnymi gminy, nie powinny zastępować środków na inwestycje, które planuje zrobić gmina. Bo to jest fundusz sołecki, a nie gminny. Ale skoro mieszkańcy ulegają tej „dziwnej” presji, by pieniądze z funduszu sołeckiego przeznaczać na drogi gminne i oświetlenie ulic i złożą do końca września br. wnioski na te właśnie cele, to gmina do końca 2018 roku będzie musiała wydać środki z funduszu sołeckiego na owe drogi i owe oświetlenie (w ramach kwoty, która jest przeznaczona na fundusz sołecki).
Nie taki jednak był zamiar pomysłodawców i ustawodawcy funduszu sołeckiego. Środki z funduszu sołeckiego są oczywiście częścią budżetu gminy i cel ich wydatkowania musi być zgodny z zadaniami własnymi gminy. Ale o ich wydaniu decyduje zebranie wiejskie – czyli WOLNI mieszkańcy wsi, którzy między sobą uzgodnią cel wydatkowania tych środków. Nie są to zwykle środki duże, bo celem funduszu sołeckiego nie jest realizacja dużych inwestycji w gminach, tylko realizacja lokalnych, inicjatyw. Fundusz sołecki miał dać możliwość małym wspólnotom współdecydowania o rozwoju swoich małych ojczyzn, uczyć współdziałania i realizowania inicjatyw, które są ważne z punktu widzenia mieszkańców wiosek, a nie z perspektywy wielkiej w porównaniu do wioski – gminy.
Fundusz miał integrować mieszkańców i wspomagać realizację inicjatyw, które są na miarę danego sołectwa, małej wspólnoty, a nie dużymi przedsięwzięciami inwestycyjnymi, za które powinna być odpowiedzialna gmina. Niestety znam przykłady, kiedy fundusz sołecki jest stawiany trochę „na głowie”. To gmina sugeruje wydatkowanie środków z funduszu sołeckiego, a mieszkańcy poddają się tej presji, sądząc, że skoro pieniądze są w budżecie gminy, to nie mają szans na przeforsowanie własnych celów.
Pewnie prawnie nie da się tego podważyć (choć diabeł tkwi w szczegółach), bo oświetlenie dróg i tworzenie dróg – to są ważne potrzeby także dla mieszkańców, tyle tylko, że trzeba policzyć i uświadomić mieszkańcom, ile kilometrów drogi można wybudować w 2018 roku ze skromnych środków funduszu sołeckiego? Fundusze sołeckie to kwoty zwykle od 5 do 25 tys. złotych i nie ma możliwości zamrażania i gromadzenia środków z funduszu sołeckiego, by zgromadzone środki wydać np. za 5 lat i zrobić dłuższy odcinek drogi. Ile lamp uda się postawić za te skromne pieniądze (nie wspominając o drogim projekcie oświetlenia)?
Może się tak zdarzyć, że wioska będzie przez kilkanaście lat stawiała po jednej lampie z funduszu sołeckiego rocznie, albo małymi odcinkami budowała drogę. A przecież kosztorys przedsięwzięcia we wniosku składanym przez sołtysa do 30 września do burmistrza/wójta – musi się mieścić w kwocie przypadającej sołectwu z puli funduszu sołeckiego, nie może być zaniżony.
Podejrzewam, że w przypadku przez Panią opisywanym, chodzi o kilka sołectw i kilka funduszy sołeckich ( czyli sytuację opisaną w ustawie o funduszu sołeckim jako przedsięwzięcie wspólne Art.6 Ustawy o funduszu sołeckim), co może dać oczywiście większą sumę do wydania, ale też przedsięwzięcie rozłoży się na szerszy teren. W tym wypadku „każde z sołectw pisze oddzielnie swój wniosek i oddzielnie określa w swoim wniosku zakres całego przedsięwzięcia oraz wydatek do sfinansowania w szacunku kosztów, który przeznacza na wspólne przedsięwzięcie ze swojej kwoty funduszu sołeckiego” – cyt. str. 54 „Poradnik Radnego i Sołtysa na 2016 rok”, Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów.
Nie jestem pewna, czy dobrze zrozumiałam Pani pytanie – proszę ewentualnie o doprecyzowanie – nacisk ze strony radnych polega na tym, by w ogóle mieszkańcy sołectw nie występowali z wnioskami o wydatkowanie funduszu sołeckiego, bo wówczas te środki gmina będzie mogła przekazać oświetlenie i drogi w danych sołectwach?
W mojej ocenie, nie ma możliwości zostawienia (zamrożenia) na koncie gminy niezagospodarowanych środków z funduszu sołeckiego na 2018 rok, gdyż tak jak mówi ustawa o funduszu sołeckim, Art.3, punkt 6 – Środki funduszu niewykorzystane w roku budżetowym wygasają z upływem roku budżetowego. Zresztą sama gmina, która nie przekaże tych środków do wydatkowania zgodnie z celem funduszu sołeckiego – nie będzie mogła starać się o zwrot z budżetu państwa (w formie dotacji celowej) części wydatków WYKONANYCH, więc nie wiem, czy to się gminie kalkuluje?
Te środki z funduszu sołeckiego na 2018 roku będą mogły być przez gminę wydane tylko wówczas, gdy do końca września tego roku wpłyną od sołtysów poszczególnych sołectw z gminy do burmistrza/wójta wnioski mieszkańców (zebrań wiejskich) o cel wydatkowania ich funduszy sołeckich. Czyli pisząc Pani słowami: zamrożone na 2018 rok będą tylko te kwoty, na które opiewają wnioski mieszkańców złożone w prawidłowy sposób, zgodnie z ustawą o funduszu sołeckim: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20140000301
Nie wiem, czy odpowiedziałam precyzyjnie na Pani pytanie, ewentualnie proszę o bardziej szczegółowe postawienie pytania. Można też próbować zapytać prawnika, korzystając np. z porad Sieci Obywatelskiej:
Polecam także pomocne strony:
W imieniu redakcji Witryny Wiejskiej serdecznie pozdrawiam,
Monika Mazurczak-Kaczmaryk
