Rozmowa z Martą Ożlańską – Koordynatorką Fundacji Wspomagającej Wychowanie „ARCHEZJA”
Program CUDER to program profilaktyczny adresowany do 3 grup: dzieci (szkół podstawowych, młodzieży gimnazjalnej), rodziców i nauczycieli. CUDER jest programem profilaktyki zintegrowanej wg modelu dr Sz. Grzelaka. Największy nacisk w programie wywierany jest na inicjowanie rozwoju sfery motywacji do dobrego działania i dopiero, kiedy wychowanek potrafi odpowiedzieć na pytanie: „po co mam być dobrym człowiekiem?”, dostaje podpowiedzi, w jaki sposób takim się stać. Główne wartości, na których budujemy program to: prawda, miłość i wolność. Główne strategie profilaktyczne wykorzystane w programie: wzmocnienie harmonijnego rozwoju ucznia, obniżenie poziomu napięć, wzmocnienie mody na radość. (źródło: http://archezja.com)
Rozmowa z Martą Ożlańską – Koordynatorką Fundacji Wspomagającej Wychowanie „ARCHEZJA”
Piotr Subotkiewicz: Skąd wzięła się idea stworzenia gry planszowej w dobie wszechobecnej elektroniki i gier sieciowych?
Marta Ożlańska, Koordynatorka Fundacji Wspomagającej Wychowanie „ARCHEZJA”: Profilaktyka, aby była skuteczna, nie może być nudna. Czasy, kiedy przychodziła do szkoły osoba z zewnątrz i prowadziła pogadankę odeszły do lamusa. Dzieciaki, kiedy słyszą, że ma być program profilaktyczny, siadają z nosem na kwintę i mają dość. Dlatego postanowiliśmy wyjść z inicjatywą czegoś innego, ciekawego, odmiennego. Świat gier to popularna forma spędzania wolnego czasu wśród dzieci i młodzieży. Chcieliśmy wykorzystać taką formą, która byłaby łatwa do zaakceptowania, by profilaktyka była dobrą zabawą. Tak powstał pomysł na grę profilaktyczną CUDER.
CUDER to nie tylko gra, to coś więcej.
CUDER to program profilaktyczny, który w obecnej formie koncentruje się na zagrożeniach behawioralnych. Składa się z 3 elementów. Najpierw odbywa się spotkanie z uczniami, następnie rodzicami, a także nauczycielami. Chodzi o to, aby wszystkich objąć tematem i aby wszyscy mówili do dzieci i młodzieży jednym językiem. W trakcie spotkania z uczniami, które dzielone jest na 3 części, na początku tłumaczymy dzieciom, jak my widzimy człowieka. Przy okazji rozkodowujemy nazwę CUDER, która jest rozwinięciem pięciu pojęć/sfer : CIAŁO, UMYSŁ, DUCH, EMOCJE i RELACJE.
Wyjaśniamy dzieciom, że człowiek to jedność pięciu sfer, nie może być definiowany tylko przez pryzmat jednej z nich, np. gdybyśmy skupili się tylko i wyłącznie na fizyczności, to będziemy mieli mięśniaka, który zapomniał o rozwoju umysłowym, duchowym i nie umie nawiązać relacji. W trakcie spotkania za pomocą postaci z filmów animowanych i opowieści wziętych z życia pokazujemy, jak ważny jest równomierny rozwój dla prawidłowego funcjonowania. Człowiek, który jest rozwinięty równomiernie jest tak naprawdę człowiekiem szczęśliwym. W części drugiej koncentrujemy się na zagrożeniach behawioralnych, pokazujemy młodzieży jak je zidentyfikować i poradzić sobie z „pułapkami” ,jakie mogą spotkać w wirtualnym świecie. Dopiero po tym teoretycznym wstępie rozpoczyna się wielkoformatowa gra.
Jak przebiega sama gra i na czym polega? Do jej przeprowadzenia potrzebne jest duże pomieszczenie?
Rozmiar planszy do gry ma rozmiary 5×5 metrów, więc na ogół odbywa się na sali gimnastycznej w szkole. Każda klasa, czy grupa dostaje swój pionek i uczy poruszać się nim na planszy. CUDER jest w pewnym sensie symulatorem życia. Uczniowie grają pionkiem – symbolem człowieka. Jeśli pionek dobrze się rozwinie tzn. – zdobędzie odpowiednią ilość pól we wszystkich strefach, to ten pionek wygrywa i jest (symbolicznie) w pełni rozwiniętym człowiekiem we wszystkich aspektach życia.
Jakie umiejętności rozwija granie w CUDERA?
Gra buduje różne umiejętności takie jak: myślenie, rywalizację, strategię, pracę grupową.
Wszyscy uczestnicy biorą czynny udział w grze i co ciekawe dzieci szybciej łapią zasady gry, rozwoju pionka, niż dorośli.
CUDER ma już kilka lat, czy nadal jest na niego zapotrzebowanie?
Program jest ciągle popularny i jest na niego duże zapotrzebowanie. Cały czas się rozwija. Podlega ewaluacji. CUDER jeździ po całej Polsce. Jesteśmy z Krakowa, a byliśmy także w Giżycku, Poznaniu, Bydgoszczy, Żorach.. nie sposób wymienić wszystkich miejsc. Udział w programie daje dalszą możliwość pracy pedagogom i psychologom szkolnym, ponieważ każda szkoła, która weźmie udział w programie dostaje od nas jedną grę, która się mieści na ławce szkolnej do swojej świetlicy, więc można kontynuować zabawę u siebie.
Są różne formy CUDERA przeznaczone dla różnych potrzeb.
Tak, po programie szkoła otrzymuje taką samą grę, ale mieszczącą się na szkolnej ławce. Można grać na godzinach wychowawczych, mamy sygnały od szkół, że prowadzone są inne dalsze dyskusje na podstawie tych rozrywek.
Jest często wykorzystywana także do diagnozy, przed psychologów szkolnych.
Ale CUDER to nie tylko gra planszowa. Na postawie założeń tych samych założeń 5sfer realizujemy także gry terenowe CUDER oraz gry miejskie. Projekt CUDER może być również prowadzony w formie półkolonii, ferii zimowych, kiedy każda z pięciu sfer jest tematem kolejnych dni zajęć.
Kto jest twórcą gry?
Twórcą gry jest Fundacja Wspomagająca Wychowanie ARCHEZJA – to grupa osób, która od wielu lat zajmuje się problemami uzależnień wśród młodzieży. Nazwa ARCHEZJA jest z nami ponad 10lat, jako fundacja istniejemy od roku, ale zmienił się jedynie status prawny. Właściwie to raczej rozwój, niż zmiana: realizujemy tę samą wizję i misję, mamy te same programy i tych samych ludzi.
Jak zmienia się problem uzależnień wśród młodzieży, czy istnieje tu jakiś trend?
Problemy z uzależnieniami wśród młodzieży istniały zawsze, chociaż miały inny charakter. Kiedyś był problem z wczesną inicjacją alkoholową, nikotyną, później narkotyki, przemoc. Były prowadzone działania: programy profilaktyczne, pogadanki, prelekcje. Badania pokazują, ze w pewnym momencie to się zatrzymało – właśnie dzięki podjętym zmianom systemowym w tym zakresie.
Obecnie zmienia się również podejście do samej profilaktyki. Kiedyś działania wynikały z ustawowych celów i środków w gminach przeznaczonych na działania z konkretnymi uzależnieniami.
Dzisiaj coraz więcej jest głosów wspierających profilaktykę zintegrowaną. Czyli podejście polegające na tym, żeby patrzeć na człowieka całościowo. Bo czy dany człowiek pójdzie w uzależnienie od alkoholu, hazardu, czy Internetu jest sprawą wtórną. Chodzi o to, że jeśli człowiek ma problem, to może pojawić się uzależnienie.. jakie? to często kwestia przypadku, dostępności itp. I dlatego potrzebne jest spojrzenie całościowe. Zmieniły się czasy mamy inne uzależnienia, ale jest to sprawa drugorzędna, chodzi o to, aby zmienić nasze spojrzenie z tego, co jest problemem, na to, co jest tego przyczyną. Trzeba przede wszystkim spojrzeć na potencjał i na to, aby człowiek się rozwijał.
***
Fundacja Wspomagająca Wychowanie „ARCHEZJA”, formalnie istnieje dopiero od 2015 roku jest jednak wypadkową od lat dobrze znanych i szanowanych projektów z zakresu profilaktyki i edukacji. Prezes Fundacji ARCHEZJA – Tomasz Gubała-od prawie 20lat działa w Stowarzyszeniu Rozwoju Gminy Zielonki, a Janusz Magielski-wiceprezes Fundacji ARCHEZJA z podobnym dorobkiem w Stowarzyszeniu Solny Gwarek. Na bazie wiedzy tych profilaktyków, doświadczenia realizowanych przedsięwzięć, ogromnej ilości nawiązanych kontaktów, partnerstwa różnych podmiotów, samorządów, instytucji, oddanych współpracowników, pasji wyspecjalizowanych realizatorów oraz misji dobrej profilaktyki – powstała „Fundacja Wspomagająca Wychowanie ARCHEZJA”. Suma potencjału osób zaangażowanych w Fundację „ARCHEZJA” stanowi o jej bogactwie.
Opracowanie: P.S.
Foto: źródło: http://srgz.zielonki.pl
ZOBACZ RÓWNIEŻ:
***
