30 lat – tyle liczy sobie Muzeum w Bielsku Podlaskim Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. To niewiele w wymiarze całej historii miasta, a jednocześnie na tyle dużo, aby trwale wpisać się na kulturalną mapę Bielska Podlaskiego. Wśród licznych zabytków w zbiorach muzeum wyróżnia się kolekcja ręcznika ludowego.
Muzeum od wielu lat prowadzi działania mające na celu zachowanie, a w niektórych przypadkach odtworzenie tożsamości ręczników w ramach kolekcji muzealnej. Bezpośrednim impulsem do pracy nad stworzeniem kolekcji ręcznika ludowego Ziemi Bielskiej, a w późniejszym czasie również stałej wystawy Tajemniczy ręcznik była obawa przed postępującym wypieraniem z codziennego życia tego jakże charakterystycznego elementu naszej tradycji.
Realizując misję, która miała ratunkowy charakter, pracownicy muzeum przeprowadzili szereg kwerend i inwentaryzacji. Udało się pozyskać kilkadziesiąt nowych ręczników, a także wiele informacji i nagrań na ich temat. W chwili rozpoczęcia prac ręcznik ludowy był niemalże zapomnianym elementem kultury ludowej, teraz jest dostrzegany i przeżywa „drugą młodość”.
W ostatnich miesiącach pracownicy muzeum realizowali projekt Ręcznik ludowy z okolic Bielska Podlaskiego – haft i koronka. Do współpracy zaprosili Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, który przeprowadził rekrutację uczestników do badań terenowych. Spośród kandydatów wyłoniliśmy dziesięć osób, które wraz z opiekunem oraz pracownikami merytorycznymi Muzeum w Bielsku Podlaskim spotykali się z mieszkańcami wsi, sporządzając dokumentację ręczników.
Szczegółowa lista wsi, do których dotarli inwentaryzatorzy obejmuje 21 pozycji. Badacze odwiedzili miejscowości w gminie wiejskiej Bielsk Podlaski (Krzywa, Łoknica, Miękisze, Ogrodniki, Pasynki, Treszczotki, Widowo), w gminie Orla (Koszele, Mikłasze, Szczyty Dzięciołowo, Szczyty Nowodwory), gminie Czyże (Czyże, Kojły, Kuraszewo, Leniewo, Osówka, Podrzeczany, Rakowicze) oraz gminie Hajnówka (Nowoberezowo, Stare Berezowo).
Efektem badań jest album Ręcznik ludowy z okolic Bielska Podlaskiego – haft i koronka, który przedstawia obraz zachowania ręcznika w terenie. Znajdziemy w nim zdjęcia ręczników zdokumentowanych w terenie wraz z informacjami na temat czasu i miejsca ich powstania, rodzaju tkaniny ze splotem, zdobnictwa oraz wymiarów.
Uzupełnieniem albumu jest obszerny katalog ręczników z kolekcji Muzeum w Bielsku Podlaskim Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.
W ramach projektu zostały wydane dwa wzorniki haftu krzyżykowego i płaskiego ręcznika ludowego z okolic Bielska Podlaskiego.
Zapraszamy.
Publikacja zrealizowana w ramach projektu „Ręcznik ludowy z okolic Bielska Podlaskiego – haft i koronka” współfinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Dziedzictwo Kulturowe priorytetu Kultura ludowa.
Muzeum Podlaskie w Białymstoku jest Instytucją Kultury Samorządu Województwa Podlaskiego
Źródło: Informacja prasowa http://www.bielskirecznik.pl/
