Czy twórca sprzedający swoje prace staje się automatycznie przedsiębiorcą?
Opracowanie: Iwona Raszeja – Ossowska
Biżuteria artystyczna, wyroby z wikliny, rzeźby, słowem wszystko, co jest rękodziełem można znaleźć na aukcjach internetowych, jarmarkach, festynach. W ten sposób wielu twórców promuje swoje umiejętności artystyczne, ale przede wszystkim zarabia. Na portalach internetowych można znaleźć wiele pytań, jak taką działalność prowadzić zgodnie z prawem, a przede wszystkim czy konieczne jest założenie działalności gospodarczej.
1. Sprzedaż okazjonalna – aukcje, festyny, targi ….
Jeśli twórca wykonuje działalność artystyczną osobiście i dokonuje osobiście sprzedaży swoich prac, to stanowi to odrębne źródło przychodu w podatku dochodowym PIT. Nie oznacza to konieczności zakładania działalności gospodarczej pod warunkiem, że sprzedaż wyrobów własnej działalności ma charakter okazjonalny. Każda zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły jest już działalnością gospodarczą.
Obostrzenia te wynikają z ustawy o podatku dochodowym i przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej.
Podstawowym problemem jest tu jednak określenie, kiedy działalność zarobkowa przestaje być okazjonalna, a staje się ciągła i zorganizowana. Praktyka dowodzi, że już dwukrotne wystawienie swoich produktów na portalu aukcyjnym (np. Allegro) może zostać uznane przez służby skarbowe za działalność zarobkowa ciągłą i zorganizowaną.
Warto zauważyć także, że to na podatniku ciąży obowiązek wykazania, że sprzedaż odbywa się okazjonalnie i ma charakter prywatnego zbycia, a cena nie odbiega od ceny rynkowej. Dowodem są wszelkie okoliczności wskazujące, że podatnik nie miał zamiaru prowadzić działalności.
Jednocześnie, jeżeli cena, znacznie odbiega od wartości rynkowej przychód ten określony zostanie przez organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.
Prywatną sprzedaż rzeczy ruchomych, w tym wyrobów rękodzieła rozlicza się dopiero w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT). W konsekwencji, gdyby okazało się, że ze sprzedaży prywatnej uzyskano dochód, nie trzeba płacić zaliczek na podatek. Dopiero w terminie złożenia zeznania rocznego należy zapłacić podatek od osiągniętego dochodu.
Jeżeli dochód wyniesie zero lub podatnik osiągnie stratę, to powinien on wypełnić deklarację podatkową, niemniej podatku płacić nie musi.
Należy jednocześnie pamiętać, że dla celów podatkowych sumuje się wszystkie dochody podatnika.
Ze sprzedażą prywatną wiąże się rozliczenie podatku od czynności cywilnoprawnych. Podatek ten płaci kupujący (a nie sprzedawca), jeżeli jednak wartość rynkowa transakcji nie przekracza 1000 zł, pozostaje on z tego podatku zwolniony.
Nie ma możliwości przeniesienia na sprzedawcę obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.
Plusy: mało formalności, nie ma konieczności rejestracji działalności gospodarczej i rejestracji w ZUS Minusy: bardzo ograniczone możliwości sprzedaży i promocji, co wpływa na poziom zysku |
Uwaga: w wypadku wątpliwości można wystąpić o interpretację indywidualną lub zasięgnąć informacji w Krajowej Informacji Podatkowej (KIP).
Zasady występowania o interpretację indywidualną znajdziesz tutaj.
Informacje o KIP znajdziesz tutaj.
2. Komis
Twórca ma możliwość oddania swoich dzieł w komis. Nie musi w tym celu zakładać działalności gospodarczej, ale nie zwalnia go to z obowiązków podatkowych.
Źródłem przychodu jest w tym wypadku odpłatne zbycie rzeczy.
Przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy ruchomych zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia.
W związku z powyższym obowiązek zapłaty podatku w przypadku sprzedaży rzeczy za pośrednictwem komisu, powstanie w wypadku osiągnięcia dochodu ze sprzedaży, który łączy się z dochodami z innych źródeł i podlega wykazaniu w rocznym zeznaniu podatkowym, które składa się w Urzędzie Skarbowym za dany rok, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następnego.
Uwaga: podobnie jak w wypadku sprzedaży osobistej, tak i w tym wypadku osoba zbywająca swoje prace musi się zastanowić, czy nie spełnia przesłanek zawartych w definicji działalności gospodarczej. Będzie tak, jeśli działalność można uznać za zorganizowaną, ciągłą i prowadzoną w celu zarobkowym (np. kilkakrotne oddanie w komis własnoręcznie haftowanych obrusów, wyplatanych koszy etc.).
Plusy: mało formalności, nie ma konieczności rejestracji działalności gospodarczej i rejestracji w ZUS Minusy: bardzo ograniczone możliwości sprzedaży i promocji, co wpływa na poziom zysku |
3. Umowa o dzieło
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby zawrzeć umowę cywilnoprawną na wykonanie rękodzieła z innym podmiotem.
Umowę o dzieło zawiera się wtedy, gdy zleceniodawca zleca zleceniobiorcy wykonanie „dzieła” .
Umowa o dzieło nie obejmuje rękodzieła, które zostało wykonane wcześniej i wystawione do sprzedaży; w takim wypadku jest to umowa kupna sprzedaży. Nie można zawierać umowy o dzieło wstecz.
Zawarcie umowy o dzieło nie wymaga rejestracji w ZUS i US. Podatek odprowadzi zlecający dzieło (wykonawca otrzymać powinien PIT-11). Przychód należy wykazać w deklaracji rocznej PIT.
Plusy: mało formalności, nie ma konieczności osobistej rejestracji Minusy: konieczność działania na cudzy rachunek i zgodnie z wymaganiami zamawiającego, ograniczenia rynkowe |
Uwaga: należy odróżnić twórczość od produkcji. Osoba, która nabywa materiały i półprodukty w celu ich wykorzystania do wykonania towaru, nie prowadzi działalności artystycznej, ale działalność produkcyjną. Tym samym jej przychód pochodzi nie z działalności artystycznej, lecz produkcji wykonanej w ramach działalności gospodarczej (obowiązek rejestracji działalności gospodarczej).
***
Tekst ma charakter edukacyjny, a zamieszczone w nim informacje nie posiadają charakteru porad prawnych.