Zapalenie żył, żylaki

Na wstępie krótkie przypomnienie. Żyły stanowią układ transportujący krew z naczyń włosowatych do serca.

Rozróżniamy 3 typy żył:

żyły płucne prowadzące utlenowaną krew z płuc do lewej komory serca;

żyłę wrotną niosącą krew bogatą w składniki pokarmowe z jelit do wątroby, skąd, po oddaniu odżywczych składników krew płynie do żyły głównej dolnej i do serca;

żyły obwodowe, którymi się teraz zajmiemy. Transportują krew pozbawioną tlenu z mięśni, różnych narządów i skóry do żył głównych (górnej i dolnej).

W odróżnieniu od tętnic, ściany żył są cienkie i zawierają niewiele mięśni. Krew płynie znacznie wolniej niż w tętnicach, pod niskim ciśnieniem (nie jest pompowana przez serce). W żyłach znajdują się zastawki, które zapobiegają cofaniu się krwi i zapewniają jej jednokierunkowy przepływ. Do żyły głównej górnej wpływa krew z górnej części ciała, natomiast do żyły głównej dolnej – z części dolnej.

Zajmiemy się teraz żyłami kończyn dolnych. Odróżniamy żyły powierzchniowe, znajdujące się tuż pod skórą. Stan zapalny, na ogół z drobnymi zakrzepami może wystąpić zarówno w zdrowych żyłach, jak i zmienionych żylakowato. Zapalenie tych żył najczęściej nie jest groźne, ponieważ skrzeplina jest ściśle związana ze ścianą żylną i nie grozi oderwaniem ani zatorami żylnymi. Na skórze nogi widoczne jest zaczerwienienie i wyczuwa się stwardnienie przypominające sznurek z koralikami, jest ono bolesne, może towarzyszyć temu gorączka i złe samopoczucie. Występuje u dorosłych, leczona trwa 1 -2 tygodnie, natomiast nie leczona może grozić rozszerzeniem się na żyły głębokie. Przyczyny, zapobieganie i leczenie jest podobne jak w innych chorobach żył.

Zakrzepowe zapalenie żył głębokich jest często występującą i bardzo poważną chorobą, może nawet zagrażać życiu. Zmiany występują najczęściej w żyłach głębokich kończyn dolnych (60%) i w miednicy (30%), częściej pojawiają się po 60 roku życia. Jest to choroba uwarunkowana genetycznie (występuje rodzinnie). Spowodowana jest powstaniem wewnątrz żył zakrzepów zatrzymujących przepływ krwi, co prowadzi do powstania stanu zapalnego. Odpowiedzialne są 3 czynniki (tzw. triada Virchowa):

zwolnienie przepływu krwi w żyłach (np. długotrwałe unieruchomienie w łóżku, długi lot samolotem, otyłość);

uszkodzenie ściany naczynia (np. zakażenie, uraz mechaniczny igłą);

zaburzenia składu krwi (najczęściej zbyt duża liczba płytek krwi).

Ryzyko jest większe u osób starszych, palących papierosy, po zabiegu operacyjnym, chorujących na chorobę nowotworową, u kobiet stosujących żeńskie hormony płciowe. Pewne zagrożenie stanowi także ciąża. Choroba w początkowym okresie przebiega bezobjawowo, potem pojawia się ból i najczęściej niesymetryczny obrzęk kończyn (kostki, podudzie i nawet udo). Skóra jest nadmiernie ocieplona, zaczerwieniona, później występuje zasinienie. Obserwuje się nadmierne wypełnienie krwią także żył powierzchniowych. Może pojawić się gorączka. Groźne powikłanie to zator tętnicy płucnej. Skrzeplina w żyle, narastająca w kierunku serca, może oderwać się i z prądem krwi trafić do płuc, mózgu, serca. Stanowi to duże zagrożenie dla życia. Poważnym powikłaniem jest również zespół pozakrzepowy, w związku z zaburzeniami w ukrwieniu skóra robi się cienka, pojawiają się zmiany zabarwienia i niegojące się owrzodzenia. Lekarz ustala rozpoznanie na podstawie objawów klinicznych, czasem dodatkowo wykonuje się jeszcze flebografię, ultrasonografię układu żylnego, lub pletyzmografię.

LECZENIE

W początkowym okresie, żeby nie spowodować oderwania się części skrzepu, zaleca się łóżko, z kończyną ułożoną wyżej, z uciskową opaską lub pończochą. W czasie leżenia zaleca się regularne ćwiczenia. Ponadto stosuje się środki farmakologiczne: leki przeciwzakrzepowe, a w pierwszych godzinach trombolityczne (rozpuszczające skrzep), poza tym przeciwzapalne, przeciwbólowe, czasem antybiotyki.

Żylaki (czyli niewydolność żylna) są uwarunkowane genetycznie, ale wpływ może mieć również zaawansowany wiek, siedzący tryb życia, otyłość, wysoka temperatura otoczenia, operacja, kalectwo. Jest to trwałe poszerzenie żył powierzchniowych, które tracą swoją elastyczność, twardnieją, najczęściej w następstwie stanu zapalnego dochodzi do uszkodzenia zastawek żylnych. Krew pod wysokim ciśnieniem nie płynie w stronę serca, ale spływa z powrotem do nogi. Żyły ulegają poszerzeniu i zniekształceniu. Pod skórą można zobaczyć niebieskawe, kręte linie, często balonowate, nieregularnie rozdęte. Zmiany są nieodwracalne. Stosuje się leczenie uciskowe, środki przeciwzakrzepowe, różne maści i kremy, fizjoterapię. Żylaki leczy się również operacyjnie jedną z nowoczesnych metod mało inwazyjnych. Najczęściej stosuje się nastrzykiwanie żylaków substancjami powodującymi ich zamknięcie. Musimy sobie jednak zdawać sprawę, że wszystkie metody usuwają jedynie objawy, a nie przyczynę.

We wszystkich przedstawionych tu chorobach szalenie ważne jest wczesne zgłoszenie się do lekarza. Tylko wtedy jest szansa na zatrzymanie procesu.

Facebook
Twitter
Email

Newsletter

Co miesiąc najlepsze teksty WW w Twojej skrzynce!

Newsletter

Co miesiąc najlepsze teksty WW w Twojej skrzynce!