Warunki prowadzenia gospodarstwa ekologicznego z perspektywy producenta

System gospodarowania o możliwie zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej w obrębie gospodarstwa, bazujący na środkach naturalnych, nieprzetworzonych technologicznie; aktywizując przyrodnicze mechanizmy produkcyjne w gospodarstwie zapewnia trwałą żyzność gleby i zdrowotność zwierząt oraz wysoką jakość biologiczną produktów rolniczych. Zrównoważony system pod względem ekologicznym – nie obciąża środowiska w stopniu większym niż naturalne ekosystemy, ekonomicznym – jest w dużym stopniu niezależny od nakładów zewnętrznych, społecznym – umożliwia zachowanie oraz rozwój wsi i rolnictwa jako wartości społecznych i kulturowych.

ZASADY
Podstawowa zasada rolnictwa ekologicznego to odrzucenie, środków chemii rolnej, weterynaryjnej i spożywczej. Dzięki temu osiąga się:

ochrona środowiska produkcji rolniczej: gleby, wody, krajobrazu (dążenie do biologicznej  samoregulacji w obrębie gospodarowania, rozumianego jako system ekologiczny);

– wysoka jakość biologiczna płodów rolnych („pierwotna”), nawiązująca do właściwości produktów powstających naturalnie w przyrodzie, bez ingerencji człowieka;

poprawa żyzności gleby – uważana za podstawę zdolności produkcyjnych;

dążenie do zamknięcia obiegu materii – poprzez zrównoważenie produkcji zwierzęcej w gospodarstwie(samowystarczalność paszowo – nawozowa);

różnorodność biologiczna (gatunkowa) – sprzyjająca przywracaniu równowagi w środowisku produkcji.

CELE
– Wytwarzanie w dostatecznej ilości żywności o wysokich walorach odżywczych.

– Gospodarowanie zasobami naturalnymi z poszanowaniem mechanizmów biologicznych, które regulują funkcjonowanie systemów przyrodniczych.

– Podtrzymywanie i wzmacnianie cykli biologicznych w gospodarstwie; dotyczy to zarówno mikroorganizmów, flory i fauny glebowej, jak i roślin i zwierząt gospodarskich.

– Utrzymanie oraz dążenie do podwyższania żyzności gleby.

– Maksymalne wykorzystanie odnawialnych zasobów w oparciu o regionalną organizację produkcji rolniczej.

– Zapewnienie zwierzętom gospodarskim warunków zgodnych z potrzebami bytowymi poszczególnych gatunków.

– Unikanie jakichkolwiek form zanieczyszczenia środowiska w następstwie działalności rolniczej.

– Utrzymanie biologicznej różnorodności (bogactwa genetycznego) w gospodarstwie i jego otoczeniu, włączając ochronę dziko bytujących roślin i zwierząt.

– Zapewnienie eko-producentom wysokiej jakości życia, odpowiednich dochodów i satysfakcji zawodowej oraz bezpiecznych warunków pracy i życia.

– Zwrócenie uwagi na pozaprodukcyjne aspekty gospodarowania rolniczego: ekologiczne i społeczne.

GOSPODARSTWO EKOLOGICZNE
W gospodarstwie ekologicznym zaleca się jednoczesne prowadzenie produkcji roślinnej i zwierzęcej.

Obsada zwierząt powinna wynosić 0,5-1,5 SD na 1 ha przeliczeniowy. Kryterium to nie dotyczy gospodarstw ogrodniczych – wyjątkowo – rolniczych, pod warunkiem przeznaczenia odpowiedniej powierzchni na uprawę roślin w celach nawozowych.

Podstawowe nawozy i pasze powinny być wytwarzane w gospodarstwie.

Gospodarstwo ekologiczne powinno odznaczać się ładem organizacyjnym i porządkiem w obejściu.

ŚRODOWISKO I LOKALIZACJA GOSPODARSTWA
Gospodarstwo powinno być położone w takiej odległości od emitorów pyłów, od zwałowisk odpadów metalonośnych i od dużych ferm zwierzęcych produkujących gnojowicę, aby można było wykluczyć możliwości stałego wpływu zanieczyszczeń.

Odległość gospodarstwa od drogi o dużym natężeniu ruchu (ponad 500 pojazdów na godzinę) powinna wynosić co najmniej 100 m; obiekty gospodarstwa zaleca się odgrodzić od strony drogi gęstym żywopłotem.

Gospodarstwo powinno być położone w takiej odległości od cieków z wodą pozaklasową wylewającą wiosną, aby wykluczyć jej wpływ.

Jakość wody gruntowej, studziennej i z wodociągu, tak pod względem składu chemicznego, jak i wskaźników mikrobiologicznych, powinna odpowiadać normom krajowym.

Gospodarstwo nie może być położone w strefie ochronnej zakładu przemysłowego (z uwagi na niebezpieczeństwo skażeń).

NAWOZY I NAWOŻENIE
Celem nawożenia jest: dostarczenie substratu organizmom glebowym; oraz stworzenie optymalnych warunków rozwoju roślin.

Podstawowymi nawozami w gospodarstwie ekologicznym są: obornik, kompost, gnojówka i woda gnojowa, (te ostatnie stosowane tylko w okresie od kwietnia do końca sierpnia) oraz nawozy zielone. W rejonach górskich dopuszcza się stosowanie gnojowicy, pod kontrolą doradcy.

NAWOZY UZUPEŁNIAJĄCE
Nawozy uzupełniające stanowią:

– nawozy mineralne: mielone skały takie jak: bazalt, bentonit, gips, kizeryt, dolomit, wapno magnezowe, węglanowe, kreda nawozowa (pojeziorna, łąkowa, margiel); boraks; nawozy potasowe: kainit, kalimagnezja, siarczan potasu; skały fosforytowe (mączki); popiół drzewny;

-nawozy organiczne: mączka z kości, krwi, rogów, pierza, skorupy jaj, mączka rybna, odpady z własnego gospodarstwa; makuchy, kora drzewna i trociny;

-muł i osady naturalnych zbiorników wodnych; torf w ilości do 20% w podłożach do produkcji rozsad.

NAWOZY NIEDOZWOLONE

-syntetyczne nawozy azotowe, guano, nawozy przemysłowe (w tym chelatowe, mikroelementowe i dolistne), nawozy o spowolnionym działaniu itp.;

 -gnojowica, komposty z odpadów komunalnych, osady ściekowe spoza gospodarstwa, nie przekompostowane fekalia, komposty z udziałem fekaliów w uprawie warzyw, odchody z ferm zwierząt futerkowych, nawóz popieczarkowy (podłoże) z konwencjonalnych pieczarkarni.

– produkowane przemysłowo nawozy organiczne (w tym tzw. biohumus), nawozy organiczno- mineralne (w tym na bazie węgla brunatnego), popioły węgla z elektrociepłowni, kotłowni i zakładów przemysłowych.

UPRAWA ROLI
Uprawa roli powinna być wykonywana z myślą o stałym podwyższaniu żyzności gleby.

Ogólne zasady uprawy to: płytkie odwracanie, głębokie spulchnianie; ograniczenie liczby przejazdów (agregatowanie narzędzi); maksymalne skrócenie czasu, w którym gleba pozostaje bez okrywy roślinnej.

PŁODOZMIAN
Płodozmian w gospodarstwie ekologicznym ma do spełnienia następujące funkcje:

– utrzymanie optymalnej zawartości próchnicy oraz żyzności gleby;

– zapobieganie nadmiernemu rozwojowi chorób i szkodników;

– niedopuszczenie do niekontrolowanego rozwoju chwastów;

– rotacja powinna być minimum czteroletnia;

– powinien uwzględniać rośliny z rodziny motylkowatych minimum 25%;

– musi obejmować międzyplony.

OGRANICZANIE ZACHWASZCZENIA
Działania zapobiegawcze:

– właściwy płodozmian (dobór i następstwo roślin uprawnych);

– kompostowanie materiałów organicznych;

– odpowiedni dobór odmian roślin uprawnych;

– uprawa międzyplonów (ozimych, ścierniskowych) i śródplonów (wsiewek);

– czyszczenie materiału siewnego;

– przedsiewna uprawa roli;

– ściółkowanie i mulczowanie.

Bezpośrednie zwalczanie: metody mechaniczne, metody termiczne.

Zabiegi niedozwolone: stosowanie herbicydów (także na miedzach, brzegach pól, w rowach, przy drogach i pasach zadrzewień śródpolnych).

DOBÓR ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH
W rolnictwie ekologicznym są preferowane odmiany genetycznie ustalone, o tzw. szerokiej odporności na choroby i szkodniki, jak również konkurencyjne wobec chwastów formy lokalne, które ukształtowały się w ciągu wielu lat uprawy w danym regionie.

MATERIAŁ SIEWNY I SADZENIOWY
Ideą rolnictwa ekologicznego jest, by materiał siewny był reprodukowany regionalnie, w gospodarstwach ekologicznych.

Niedozwolona jest uprawa roślin genetycznie modyfikowanych.

Syntetyczne zaprawy nasienne są zakazane.

Dozwolone jest zaprawianie nasion wapnem hydratyzowanym w ilości 2 kg100kg.

Można przedsiewnie traktować nasiona preparatami biodynamicznymi i dojrzałym kompostem, dopuszczone są zabiegi fizyczne przyspieszające kiełkowanie, jak moczenie nasion, skaryfikowanie, a także – w celach fitosanitarnych – moczenie w roztworze nadmanganianu potasu.

REGULATORY WZROSTU I ROZWOJU
-Dozwolone są naturalne substancje, jak: preparaty biodynamiczne, wyciągi kompostowe, ekstrakty roślinne, itp..

-Niedozwolone jest stosowanie substancji syntetycznych o charakterze hormonów roślinnych, jak: antywylegacze, substancje stymulujące rozkrzewianie, stymulujące zapłodnienie i inicjujące partenokarpiczne zawiązywanie owoców, przyśpieszające lub opóźniające dojrzewanie, hamujące kiełkowanie bulw i cebul, pobudzające ukorzenianie sadzonek i in.

OCHRONA ROŚLIN
Podstawą ochrony są działania zapobiegające nadmiernemu rozwojowi chorób i szkodników.

Składają się na nie: właściwe kształtowanie krajobrazu, wprowadzenie prawidłowego płodozmianu; podwyższanie aktywności biologicznej gleby; wzmacnianie kondycji roślin uprawnych.

OGRANICZANIE POPULACJI SZKODNIKÓW
Dopuszcza się stosowanie następujących środków:

– preparatów wirusowych, bakteryjnych (np. na bazie Bacillus thuringiensis) i grzybowych;

– substancji feromonowych pod warunkiem, że nie są nimi traktowane bezpośrednio rośliny uprawne;

– sterylizacja samców szkodliwych owadów;

– emulsji na bazie oleju parafinowego oraz na bazie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych;

– preparatów roślinnych, np. z pokrzywy, skrzypu, z bylicy, wrotyczu pospolitego, z miodli indyjskiej, z gorzkli, złocienia dalmatyńskiego, z derysa trującego;

– szarego mydła;

– ziemi okrzemkowej;

– sproszkowanych skał;

– mleka.

OGRANICZANIE CHORÓB ROŚLIN
Dozwolone jest stosowanie preparatów pochodzenia roślinnego, np. skrzypu, cebuli, czosnku, chrzanu i innych.

Preparaty miedziowe (na bazie CuSO4, w stężeniu do 0,05%) mogą być stosowane wyjątkowo, ze względu na niebezpieczeństwo gromadzenia się miedzi w glebie.

Preparaty siarkowe mogą być stosowane z zachowaniem zasad bezpieczeństwa, tak by nie szkodzić owadom pożytecznym.

Dozwolone są następujące środki roślinne i mineralne do pielęgnacji oraz wzmacniania roślin, a także zwiększające przyczepność:

wyciągi, wywary, napary, „gnojówki” ziołowe, wyciągi i mączki glonów, mączki skalne, np.bentonit, bazalt, szkło wodne (krzemian sodu) nadmanganian potasu (w stężeniu do 2%) do zaprawiania nasion; preparaty krzemionkowe, propolis, szare mydło.

CHÓW I HODOWLA ZWIERZĄT
Obecność zwierząt w gospodarstwie ekologicznym sprzyja urozmaiceniu upraw polowych, ze względu na konieczność pozyskania odpowiednich pasz. Chów zwierząt usprawnia zamknięcie obiegu materii organicznej w ramach gospodarstwa (produkcja obornika). Zwierzęta mogą wykorzystywać takie tereny gospodarstwa, które nie nadają się pod uprawę roślin towarowych.

Obsada zwierząt powinna zawierać się w przedziale 0,5-1,5 SD na 1 ha przeliczeniowy.

GATUNKI I RASY ZWIERZĄT
Dobór gatunków i ras zwierząt gospodarskich jest uzależniony od warunków lokalnych. Różnorodność zwierząt zapewnia również różnorodność produkcji roślinnej. Zwierzęta gospodarskie są z natury zwierzętami stadnymi i należy zapewnić im odpowiednie warunki zoohigieniczne oraz możliwość korzystania z wybiegów. Oznacza to m.in. dostosowanie wielkości stada do wymagań gatunku (rasy) zwierząt, jak i możliwości produkcyjnych gospodarstwa.

Wskazany jest dobór takich zwierząt, które zapewniają zadowalający poziom produkcji i charakteryzują się dobrą zdrowotnością, długowiecznością, łagodnością, dobrym wykorzystaniem pasz gospodarskich.

Sztuczne krycie jest dopuszczalne.

Zwierzęta wyhodowane na drodze inżynierii genetycznej nie są dopuszczone do utrzymywania w gospodarstwach ekologicznych. Ograniczenie to dotyczy także zabiegów transplantacji zarodków.

POCHODZENIE ZWIERZĄT
Zaleca się, aby zwierzęta utrzymywane w gospodarstwach ekologicznych pochodziły z danego gospodarstwa lub innych gospodarstw ekologicznych.

Zobacz stronę gospodarstwa ekologicznego Państwa Aleksandry i Mieczysława Babalskich.  

 

 

Facebook
Twitter
Email

Newsletter

Co miesiąc najlepsze teksty WW w Twojej skrzynce!

Newsletter

Co miesiąc najlepsze teksty WW w Twojej skrzynce!