Choroba Parkinsona jest to powoli postępujące schorzenie zwyrodnieniowe mózgu, w którym dochodzi do stopniowego zaniku komórek. Najczęściej zaczyna się po 60 – 65 roku życia, niekiedy dużo wcześniej. Szacuje się, że w Polsce obecnie choruje ok.70 tysięcy osób. Opisał ją w 1817 roku londyński lekarz James Parkinson.
Bezpośrednią przyczyną wystąpienia objawów jest niedobór dopaminy w mózgu. Jest ona produkowana przez komórki nerwowe w substancji czarnej, bardzo małym regionie, w głębi mózgu i dalej jest przekazywana do innych ośrodków i mięśni. Dopomina odpowiada więc za przesyłanie wiadomości do mięśni i prawidłową ich funkcję.
Początek choroby wyprzedza na wiele lat wystąpienie objawów, które pojawiają się dopiero, gdy ulegnie zniszczeniu 60-80% komórek substancji czarnej. Do tej pory nie wiadomo, dlaczego dochodzi do choroby, tylko u części pacjentów (ok.10%) stwierdzono rodzinne występowanie, wywołane czynnikami genetycznymi.
OBJAWY
Po długim okresie względnego zdrowia pojawiają się stopniowo pierwsze objawy. Najczęściej zaczyna się od drżenia jednej ręki, później nogi. Występuje spowolnienie ruchowe, sztywność mięśni, pacjent z opóźnieniem rozpoczyna ruch. Porusza się w zwolnionym tempie, zakres ruchów jest zmniejszony, przy chodzeniu zwracają uwagę małe kroki i szuranie nogami. Twarz ze zmniejszoną mimiką staje się mało wyrazista, mowa monotonna, najczęściej cicha, pojawiają się trudności z pisaniem. Zmienia się postawa, która staje się mało stabilna, łatwo o upadek. Pacjent chodzi z nadmiernie pochyloną do przodu głową i górną częścią tułowia, ze zgiętymi w stawach kolanowych i łokciowych kończynami. Występują wcześniej lub towarzyszą tym objawom zaburzenia węchu i smaku, zaparcia, ślinotok, nadmierne pocenie, łojotok, zaburzenia w oddawaniu moczu, kłopoty ze snem. Może pojawić się depresja.
Późne objawy choroby występują po kilku, a czasem nawet kilkunastu latach. Dużą rolę odgrywają powikłania polekowe. U części pacjentów pojawiają się zaburzenia pamięci. Chód pogarsza się, pacjent ma momenty „zastygnięcia”, nie może poruszyć się, przy początku ruchu występuje dreptanie, często zdarzają się upadki. Mogą towarzyszyć temu spadki ciśnienia tętniczego krwi i zaburzenia widzenia. W tej fazie choroba Parkinsona bardzo pogarsza jakość życia, pacjent wymaga stałej opieki. Zgon najczęściej występuje w wyniku powikłań.
ROZPOZNANIE
Rozpoznanie we wczesnym okresie nie jest łatwe, później lekarz neurolog może ustalić diagnozę na podstawie typowych objawów. Nie ma żadnego badania dodatkowego, które mogłoby potwierdzić rozpoznanie.
LECZENIE
Niestety, w chwili obecnej nie ma możliwości wyleczenia z choroby Parkinsona. Leczenie może jednak złagodzić objawy i spowolnić przebieg choroby. Stosuje się terapię farmakologiczną, jest wiele leków, które mają na celu spowolnienie postępu choroby lub zmniejszenie nasilenia objawów. Ważną rolę odgrywa rehabilitacja (gimnastyka, pływanie, masaż), odpowiedni tryb życia, właściwe odżywianie (należy unikać nadmiaru białka), psychoterapia oraz terapia mowy. Konieczna jest edukacja chorych i pomoc w przystosowaniu, poradniki oraz Internet. Dużą rolę odgrywają grupy wsparcia – stowarzyszenia i koła samopomocowe. Działa również Fundacja Żyć z Chorobą Parkinsona. Warto wiedzieć, że 11. kwietnia jest Światowym Dniem Choroby Parkinsona.
Jest jeszcze inna choroba – parkinsonizm, która bywa mylona z chorobą Parkinsona, ponieważ objawy mogą być podobne. Parkinsonizm występuje najczęściej u pacjentów powyżej 70 lat, przyczyną mogą być zmiany zwyrodnieniowe w mózgu, ale o innej lokalizacji (nie w substancji czarnej), zmiany miażdżycowe tętnic mózgowych, czasem urazy mózgu. Rozpoznaje się również parkinsonizm polekowy. Mimo pozornego podobieństwa doświadczony lekarz potrafi odróżnić te dwie jednostki. Przy parkinsonizmie objawom podobnym do choroby Parkinsona mogą towarzyszyć np. niedowłady, otępienie, zaburzenia ruchu gałek ocznych, które nie występują w chorobie Parkinsona. Ważne jest odróżnienie tych chorób, ponieważ różni je również leczenie.
Ważne strony internetowe:
