Chorobę opisał po raz pierwszy w 1906 roku psychiatra i neuropatolog Alois Alzheimer i nazwano ją jego nazwiskiem.
Jest to schorzenie o wieloletnim, postępującym przebiegu, prowadzące do całkowitej niepełnosprawności fizycznej i umysłowej. Polega na stopniowym, powolnym zaniku tkanki mózgowej z odkładaniem się w mózgu substancji białkowej, beta-amyloidu, w postaci tak zwanych „starczych płytek”.
Nie wiemy, jaka jest przyczyna choroby. Najwięcej zachorowań występuje po 65 roku życia i zapadalność wzrasta wraz z wiekiem. U części pacjentów występuje rodzinnie (uwarunkowanie genetyczne). Uważa się, że na zachorowanie mogą wpływać urazy głowy, wylewy, cukrzyca, choroby układu krążenia, palenie papierosów, a także zakażenie wirusem opryszczki.
OBJAWY ALZHEIMERA
Objawy w początkowym okresie są trudne do uchwycenia. Zaczyna się zwykle od kłopotów z pamięcią, które stopniowo nasilają się, pacjent zapomina coraz więcej nowych informacji. Typowy jest także brak orientacji w terenie, trudności z trafieniem do domu. W miarę upływu czasu pojawiają się kłopoty z wykonywaniem czynności życia codziennego, jak przygotowywanie posiłków, telefonowanie, pacjent zapomina, po co wszedł do kuchni, co chciał powiedzieć? Często zdarza się umieszczanie różnych rzeczy w niewłaściwym miejscu (np. klucze w lodówce). Występują trudności w mówieniu, zapominanie różnych słów, zastępowanie ich innymi, mowa staje się trudna do zrozumienia. Pojawia się dezorientacja w czasie i miejscu, niewłaściwa ocena sytuacji, brak myślenia abstrakcyjnego. Chory nie potrafi rozpoznać osób. Nastrój bywa zmienny, szybko przechodzi np. ze smutku do agresji. Może występować mylenie dnia z nocą. Są pacjenci, którzy tracą całkiem inicjatywę i na przykład godzinami siedzą przed telewizorem. W zaawansowanym stadium choroby pacjent nie może wykonywać samodzielnie nawet prostych, codziennych czynności, nie jest w stanie nikogo rozpoznać, nie je samodzielnie, nie trzyma moczu i stolca, wymaga stałej opieki. Choroba trwa średnio 6-12 lat, ale czasem o wiele dłużej. Chorzy umierają najczęściej z powodu powikłań (np. zapalenia płuc), a nie przyczyn mózgowych.
ROZPOZNANIE
Rozpoznanie ustala lekarz psychiatra na podstawie dokładnych wywiadów od pacjenta (o ile to możliwe) i rodziny, przeprowadza szereg testów, zleca badania laboratoryjne, rezonans magnetyczny, tomografię komputerową. Zaleca odpowiednie leki farmaceutyczne oraz terapię.
LECZENIE
Leczenia przyczynowego nie ma, nie potrafimy ani wyleczyć, ani zatrzymać choroby. Wczesne wdrożenie odpowiedniego leczenia może jednak znacznie spowolnić przebieg choroby. Są leki, które łagodzą objawy, oraz takie, które dają szansę na spowolnienie jej przebiegu. Poza tym zaleca się psychoterapię, fizjoterapię i terapię zajęciową.
PROFILAKTYKA
Profilaktyka – to zapobieganie urazom głowy (zakładanie kasków przy jeździe konnej, na rowerze, motocyklu, zapinanie pasów w samochodzie), przestrzeganie zdrowej diety, nie spożywanie nadmiernych ilości alkoholu, zrezygnowanie z papierosów, prowadzenie aktywnego trybu życia.
Opiekun osoby chorej na chorobę Alzheimera – to najczęściej ktoś z najbliższej rodziny. Zajmowanie się przez cały dzień, a czasem i noc, osobą otępiałą jest niesłychanie wyczerpujące fizycznie i psychicznie. Bardzo trudny jest okres, gdy u pacjenta występuje agresja oraz zaawansowane stadium choroby. Opiekun chorego, który często wypala się psychicznie, powinien mieć odpowiednie wsparcie. Jest wręcz nieludzkie zrzucenie całej opieki na jedną osobę, konieczne są zmiany. Powinien także mieć odpowiednią wiedzę na temat choroby Alzheimera. Poza najbliższą rodziną i przyjaciółmi, pomocy można szukać w Polskim Stowarzyszeniu Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera (są w większych miastach) oraz w ośrodkach pomocy społecznej.
Ważne strony internetowe:
