Jest to przewlekła, nawracająca choroba skóry, która nie jest zakaźna i nie jest złośliwa. Jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych chorób skóry, choruje na nią ok. 2-4% populacji. Najwięcej zachorowań jest w krajach wysoko uprzemysłowionych. Objawy mogą pojawić się w każdym wieku, najczęściej między 15 a 30 rokiem życia.
OBJAWY
Choroba jest uwarunkowana genetycznie, często występuje rodzinnie. Czynniki wyzwalające mogą być różne: infekcje bakteryjne, wirusowe, choroby internistyczne, niektóre leki, podrażnienia i uszkodzenia skóry, alkohol, stres. Dochodzi do zaburzeń immunologicznych i bardzo szybkiego namnażania się komórek naskórka, proces przechodzenia ich do warstwy rogowej trwa 3-4 dni (prawidłowo 28 dni). Na skórze pojawiają się płaskie, czerwono-brunatne lub zaróżowione grudki, o średnicy od kilku mm do 2 cm. Mają wyraźne brzegi, pokryte są srebrzystą, nawarstwiającą się łuską. Po zdrapaniu łuska złuszcza się i pojawia się punkcikowate krwawienie. Grudki mogą powiększać się i zlewać w większe, plackowate ogniska. Typowa lokalizacja wykwitów to kolana, łokcie, okolica kości krzyżowej, uszy i owłosiona skóra głowy (nie dochodzi do zniszczenia włosów).
PRZEBIEG CHOROBY
Przebieg choroby jest nieprzewidywalny. Pojawiają się nagle krótkotrwałe lub trwające nawet kilka lat okresy remisji. Nie można również przewidzieć, kiedy nastąpi nawrót lub zaostrzenie choroby. Niektórzy pacjenci traktują objawy łuszczycy jako defekt kosmetyczny, obawiają się negatywnej oceny lub wręcz odrzucenia ze strony społeczeństwa. Ponadto często występują uciążliwe objawy jak: świąd, pieczenie i nadwrażliwość skóry. To wszystko może być przyczyną długotrwałego stresu oraz depresji.
Opisanym zmianom skórnym może towarzyszyć łuszczyca paznokci. Pojawiają się punkcikowate zagłębienia, bruzdy oraz nadmierne rogowacenie pod paznokciami. Objawy te przypominają grzybicę paznokci i bywają z nią mylone. Może również dołączyć się łuszczyca stawowa, najczęściej dotycząca stawów dłoni, stóp i kręgosłupa. Ciężki przebieg może doprowadzić do inwalidztwa. Opisane powyżej zmiany skórne i towarzyszące im czasem objawy ze strony paznokci lub stawów to jest najczęstsza postać łuszczycy, stanowi około 90% przypadków i nazywana jest łuszczycą pospolitą. Są jeszcze rzadziej występujące postaci choroby (wysiękowe, krostkowe, uogólnione), ale nie będziemy ich omawiać w tym tekście.
LECZENIE
Łuszczyca jest chorobą praktycznie nieuleczalną, trwa przez całe życie, ale jej przebieg bywa różny. Korzystny wpływ może odgrywać uregulowany tryb życia. Leczenie jest wyłącznie objawowe, jest wiele leków i metod leczenia, ale bezwzględnie powinien je prowadzić lekarz dermatolog. W pierwszym etapie, kiedy celem jest usunięcie łusek, stosuje się smarowanie (maści, kremy, żele), mające działanie złuszczające. W następnym etapie przechodzi się na preparaty, które mają ograniczyć nadmierne namnażanie się komórek naskórka i ich nieprawidłowe rogowacenie. W niektórych postaciach, przy braku poprawy po leczeniu miejscowym, stosuje się silne leki doustne. Ich działanie jest też objawowe i nie zapobiega wystąpieniu nawrotów. Zastosowanie ma także fototerapia, czyli naświetlanie różnymi specjalistycznymi lampami. Również promienie słoneczne mają często korzystny wpływ na cofanie się zmian skórnych. Należy jednak być bardzo ostrożnym, bo zbyt intensywne opalanie może prowadzić do poważnych powikłań, z rakiem skóry włącznie. Po skutecznym leczeniu farmakologicznym zaleca się często leczenie klimatyczne, np. wyjazd w góry lub do ciepłych krajów. Pacjentów, którzy nie radzą sobie psychicznie z chorobą, należy objąć opieką psychologa, a w przypadku podejrzenia depresji, również psychiatry.
Dr Irena Dziewońska
