Nasze dziedzictwo
Nadrzędnym celem każdego narodu jest ochrona własnego dziedzictwa kulturowego. W Europie bez granic, o odrębności i tożsamości narodowej świadczyć będzie kultura oraz związany z nią dorobek poszczególnych nacji. Dotyczy to również szeroko pojętego dorobku kulturowego, a w tym też rodzimej hodowli zwierząt i roślin. Dlatego bardzo ważnym zadaniem jest skuteczna ochrona i właściwa promocja starych rodzimych ras.
Dziedzictwo kulturowe narodu, to nie tylko zabytki architektury, dzieła malarstwa, rzeźby czy też literatury. W szerokim pojęciu dziedzictwa mieści się cała spuścizna duchowa i materialna oddziedziczona po naszych praojcach.
Musimy sobie uzmysłowić, że naszym dziedzictwem kulturowym jest wszystko co nas otacza, wszystko co jest widoczne i namacalne.
W obszernym zakresie dziedzictwa mieści się cała nasza kultura; dawne sposoby życia, wiedza, zwyczaje oraz wytwory materialne przekazywane z pokolenia na pokolenie. Do wytworów kultury materialnej zaliczamy również dorobek hodowlany naszych przodków i wyhodowane przez nich rasy zwierząt gospodarskich, drób użytkowy i gołębie.
Dziedzictwem jest też cała zachowana wiedza hodowlana przekazywana nam przez wieki przez naszych przodków. W skutek zmian jakie niesie ze sobą ewolucja społeczna, ta unikalna wiedza oraz cała plejada starych polskich ras, są coraz bardziej zagrożone zapomnieniem i zagładą. Musimy mieć świadomość, że zniszczenie nawet małej cząstki wielopokoleniowego dorobku polskich hodowców, stanowi niepowetowane zubożenie dziedzictwa całego narodu, dlatego też naszym obowiązkiem jest ochrona i zachowanie tych bezcennych wartości w celu przekazania ich następnym pokoleniom.
(Wstęp do książki pt.”Nasze gołebie – rasy polskie”)
Ryś polski
Rysie to jedna z najstarszych polskich ras gołębi o dość dobrze udokumentowanym pochodzeniu. Rasa ta wyhodowana została na terenie Małopolski a centrum hodowli tej rasy znajdowało się w Krakowie i okolicznych miejscowościach. Stamtąd rozprzestrzeniła się na teren Małopolski Wschodniej (Rzeszów – Jarosław – Przemyśl – Lwów). Jest to z całą pewnością jedna z najbardziej udanych rodzimych ras, powszechnie znanych poza granicami kraju. Bywa, że w niektórych krajach jest bardziej ceniona i liczniej hodowana niż w Polsce.
Wśród wielu rodzimych ras tylko ryś zyskał uznanie i sławę oraz podbił serca hodowców chyba całej Europy, znany i hodowany jest też na innych kontynentach. Swoją popularność zyskał zarówno za efektowny barwny rysunek (kilkanaście odmian barwnych) jak i wyjątkowe walory użytkowe – duża masa ciała, wysoka płodność, odporność na złe warunki bytowe i samodzielność w zdobywaniu pokarmu.
Pamiętać przy tym należy, że ryś jest typowym produktem racjonalnej hodowli wiejskiej. Łączy on w sobie najlepsze cechy wymagane od gołębia użytkowego, a swoją niepowtarzalną urodą zaspakaja doznania estetyczne hodowców. To właśnie spowodowało, że ryś był licznie hodowany w zagrodach chłopskich.
Rasę te spopularyzował prof. J. Rozwadowski publikując (ok. 1880r) artykuły w ówczesnej specjalistycznej prasie niemieckiej. Publikacje spowodowały niebywały wzrost zainteresowania tą rasą wśród hodowców zagranicznych. Popularność ta zaowocowała szybkim wzrostem populacji, udoskonaleniem eksterieru oraz powstaniem nowych odmian barwnych. W krajach ościennych największą popularność rysie zdobyły na terenie Niemiec, gdzie znane już były ok. 1870 r. Jednak dopiero po roku 1880 nastąpił tam dynamiczny rozwój hodowli tych pięknych i użytecznych ptaków. Na niemieckich wystawach rysie pojawiły się w latach 1881-1885. Natomiast w 1906r utworzono w Niemczech „Klub Hodowców Polskich Rysi”. Organizacja ta uczyniła bardzo wiele w doskonaleniu rasy oraz popularyzacji jej w innych krajach. Ogromną popularnością cieszą się rysie na terenie Czech i Słowacji. Należą tam do czołówki ras cenionych za urodę.
Natomiast polscy hodowcy i miłośnicy rysia, zrzeszeni byli od 1930 roku w „Klubie Ras Opasowych”, działającym przy CKHD w Warszawie i datę tą można przyjąć jako początek zorganizowanej hodowli tej rasy na ziemiach polskich. (…)
*
Opublikowane teksty pochodzą z książki autorstwa Zbigniewa Gilarskiego pt. „NASZE GOŁEBIE – rasy polskie”, wyd. OW Hoża W-wa.
***
Dla przyjaciół i pasjonatów ras polskich oferuję książkę z imienną dedykacją- zamówienia ;e-mail gereza@poczta.fm lub tel.094/314 3677.
Korzystając z okazji dziękuję wszystkim hodowcom i sympatykom gołębiarstwa, którzy dzielili się ze mną swoją wiedzą, doświadczeniem, służyli dobrą radą oraz bezinteresownie udostępniali mi posiadane archiwalia. To dzięki nim powstała książka opisująca historię polskiego gołębiarstwa – te zapiski dokumentują dziedzictwo hodowlane naszych przodków.
Pozdrawiam gorąco i życzę przyjemnej lektury.
autor: Zbigniew Gilarski
