Co to jest Biznesplan?

Przedsiębiorcy prowadzący małą działalność gospodarczą z pojęciem biznesplanu stykają się zazwyczaj po raz pierwszy, starając się pozyskać kredyt bankowy lub finansowanie dla własnych projektów lub inwestycji z innych źródeł (np. funduszy unijnych).

Niewielu właścicieli małych firm tworzy biznesplan, gdy nie ma takiej konieczności. W przeciwieństwie do korporacji lub dużych i średnich firm, gdzie biznesplany opracowuje się standardowo w przypadku jakiejkolwiek inwestycji. W momencie, gdy przedsiębiorca postanawia (lub jest zmuszony) napisać biznesplan, staje znienacka przed ogromną liczbą pytań, często trudnych, a czasami z pozoru bezsensownych.

W artykule postaram się odpowiedzieć na kilka podstawowych pytań: czym jest biznesplan, czy przydaje się tylko w przypadku starań o kredyt, a potem można wyrzucić go do kosza, czy tworzenie biznesplanu w małej firmie ma rację bytu, gdy nie staramy się o żadne środki. Przedstawię też podstawowe zasady konstrukcji biznesplanu oraz strony internetowe, które mogą się przydać przy jego pisaniu.

Funkcje biznesplanu

Biznesplan to przede wszystkim narzędzie. Przydatne nie tylko w procesie pozyskania środków na finansowanie inwestycji, ale również jako element wprowadzający porządek w funkcjonowaniu firmy.

Zazwyczaj prowadząc małą działalność gospodarczą nie kłopoczemy się tworzeniem biznesplanu; i tak jest dość zachodu z pozyskaniem klientów, przypilnowaniem płatności, obsługą pracowników lub podwykonawców. W perspektywie małego przedsiębiorcy biznesplan to często zawracanie głowy.

Tymczasem konstrukcja biznesplanu, zbudowana z kilku stałych elementów, jest pomocna w uporządkowaniu istotnych dla firmy spraw. Biznesplan wymaga odpowiedzi na konkretne pytania: cele firmy i sposoby ich osiągnięcia, plany na przyszłość i taktykę działania. O rodzaj klientów i otoczenie konkurencji. To, że celem działania wszystkich firm jest zysk, jest jasne. Na tym polega życie gospodarcze, że podmioty działające na rynku chcą osiągać zyski. Ale czy chcemy je osiągać poprzez opanowanie jakiejś części rynku? Pozyskanie określonej ilości klientów, pozyskanie konkretnych klientów, wprowadzenie na rynek nowego produktu lub usługi? Każdy właściciel lub menadżer w firmie zadaję sobie takie pytania – biznesplan pomaga je po prostu usystematyzować.

Niezależnie od tego, czy do stworzenia biznesplanu zmusza nas konieczność – chcemy pozyskać środki na jakieś przedsięwzięcie (otworzyć nową firmę lub rozbudować już prowadzoną) – czy też chcemy napisać go dla celów strategicznych, proponuję zacząć od zadania sobie kilku pytań.

– czym chcę się zajmować?

– w jaki sposób chcę to robić?

– kim będą moi klienci?

– dlaczego mają wybrać moją firmę spośród innych w branży?

– jaki jest główny powód, dla którego moim zdaniem odniosę sukces?

Pytania te są tylko pozornie proste. Spróbujmy odpowiedzieć na nie w pięciu prostych zdaniach, a zobaczymy, że sformułowanie dobrych odpowiedzi zajmie trochę czasu. Niemniej zachęcam, aby zacząć właśnie od takiego prostego ćwiczenia. Najlepiej wziąć kilka oddzielnych kartek i na każdej rozbudowywać poszczególne odpowiedzi. Jeśli pojawi się jakaś ważna kwestia – na przykład jaki segment klientów chcielibyśmy obsługiwać – można wziąć kolejną kartkę i poświęcić kilka punków na rozwinięcie tego zagadnienia. Taki sposób pracy nad biznesplanem może być pomocny dla osób, które maja kłopot z ograniczaniem swoich wypowiedzi.

Język biznesplanu

To, jak napiszesz biznesplan, będzie miało kluczowe znaczenie. Pamiętaj, że ci, którzy będą go czytać (bankowcy, analitycy w instytucjach finansowych, urzędnicy – czyli w profesjonalnym języku – interesariusze), dostają do oceny wiele takich dokumentów. Dlatego ważne jest, żeby sformułować cele klarownie, już w pierwszym akapicie.

Język musi być prosty i czytelny, zdania dobrze zbudowane, a każdy kolejny aspekt musi wynikać ze wcześniej wspomnianych przesłanek. Jeżeli nad biznesplanem pracuje kilka osób, najlepiej wyznaczyć osobę odpowiedzialną za jego ostateczny kształt. Niekoniecznie musi być to ekonomista; ważniejsze jest, żeby ta osoba budowała logiczne i proste zdania i miała dobre wyczucie języka. Należy unikać zbyt wielu przymiotników i jeżeli się da – przedstawiać dane w formie tabeli. Pamiętajmy, że jeśli potencjalny odbiorca nie będzie rozumiał celu, biznesplan okaże się po prostu nieskuteczny. Warto również pamiętać, że ekonomista lub analityk, czyli najczęstszy odbiorca biznesplanu, jest zainteresowany głównie liczbami. Dlatego część opisowa musi być maksymalnie zrozumiała. Jeśli w kilku prostych zdaniach na początku uda Ci się zawrzeć istotę Twojego pomysłu na biznes, być może łaskawszym okiem będą patrzyli na część finansową.

Gdy już stworzysz biznesplan, koniecznie daj go komuś do przeczytania. Może to być znajomy przedsiębiorca lub ktoś, kto spojrzy nań świeżym okiem. Poproś, żeby przeczytał pod kątem jasności tekstu, a nie oceniał wartość merytoryczną projektu.

Części składowe biznesplanu

Nie ma jednego ustalonego wzorca, jak powinien wyglądać biznesplan, ani określonej objętości, jaką powinien zająć. Zasadniczo, jeżeli ubiegamy się o środki finansowe w danej instytucji, możemy się domagać formatu biznesplanu, który akceptuje dana instytucja. Te formaty będą dość różne, niemniej części składowe będą w miarę stałe. Przedstawię te elementy, które są wymagane najczęściej, oraz postaram się je pokrótce opisać. Są to:

1. streszczenie (inaczej: deklaracja celów, wstęp),

2. opis firmy (zarys firmy, umiejętności, doświadczenie i środki własne wniesione),

3. otoczenie biznesowe (analiza rynku albo konkurencji, ocena rynku, rynek),

4. korzyści dla Klientów,

5. strategia (sposób zainicjowania perspektywy, plan działania, cele finansowe),

6. analiza finansowa (ubiegana kwota, sposób wykorzystania funduszy),

7. załączniki (rachunek przepływów pieniężnych, analiza księgowa),

8. historia firmy (tam, gdzie ma to zastosowanie).

Jeżeli chodzi o objętość biznesplanu, nie powinna ona przekraczać 15-20 stron. Nie jest to jednak żaden formalny wymóg. Zwyczajowo przyjmuje się, że im mniejsza kwota, o którą się ubiegamy, tym krótszy ma być biznesplan. 15- 20 stron może się wydawać niewielką objętością, szczególnie, gdy nasz projekt ma szeroki zakres lub jest nowatorski. Niemniej jednak zachęcam do tego, aby biznesplan pisać ‘oszczędnie’. Mniejsza ilość słów zmusza nas do dyscypliny myślowej i starannego przeanalizowania treści, które chcemy zawrzeć w biznesplanie. Być może dzięki temu zyska on większą jasność.

Skąd wziąć dane

Ze wszystkich części biznesplanu analiza konkurencji i otoczenia biznesowego jest najbardziej kłopotliwa. Dane finansowe możemy zazwyczaj pozyskać od księgowego, a na część poświęconą przepływom pieniężnym dostajemy zazwyczaj od instytucji, w której ubiegamy się o finansowanie – gotową formułę w pliku excelowskim. Natomiast, jeżeli chodzi o analizę otoczenia biznesowego, gotowej formuły brak, a skąd wziąć do niej dane?

Przede wszystkim z Internetu. Zachęcam do starannego przeglądania portali i stron poświęconych analizom gospodarczym oraz charakterystykom poszczególnych branż. Polecam adresy: www.gospodarka.pl, www.biznespolska.pl, www.egospodarka.pl, www.money.pl. Dodatkowym źródłem są zawsze gazety lub czasopisma, które publikują szczegółowe dane ekonomiczne dotyczące nawet niewielkich rynków czy branż. W wydaniach internetowych gazet można zawsze skorzystać z archiwum i znaleźć odpowiednie dane bez wychodzenia z domu.

Innym, dobrym źródłem mogą być internetowi dostawcy danych. Na rynku e-usług działa coraz więcej firm, które gromadzą i dostarczają dane na wybrany temat. Zazwyczaj za takie dane trzeba będzie zapłacić, niemniej jednak, nie będą to kwoty wysokie. Proponuje zapoznać się z usługami oferowanymi przez www.infobroking.pl czy www.analizy.pl.

Źródła publiczne często lekceważymy, a tymczasem dane o wielu branżach znajdziemy na portalach publicznych takich jak www.parp.gov.pl lub www.stat.gov.pl.

Stowarzyszenia i organizacje branżowe – w wielu branżach takie stowarzyszenia dysponują najświeższymi danymi dotyczącymi branży. Warto umówić się na rozmowę w lokalnym stowarzyszeniu przedsiębiorców lub agencji.

Bezpośrednie kontakty i obserwacje. Część cennych danych (wielkość sprzedaży, udział w rynku) możemy uzyskać bezpośrednio od własnych konkurentów – na spotkaniach branżowych. Jeśli przedsiębiorcy odnoszą sukcesy – lubią się nimi chwalić. Znając swoje bezpośrednie otoczenie konkurencji i pozostając z nim w dobrych stosunkach – informacje o obrocie możemy uzyskać bez problemu.

Dusza biznesplanu

Jak już wspomniałam, biznesplany czytają najczęściej ekonomiści, dla których najważniejsza jest część finansowa. Czy są to bankowcy, czy w przypadku projektów, przedstawiciele funduszy inwestycyjnych lub inwestorzy kapitałowi – kimkolwiek są liczą przede wszystkim na zyski z inwestycji i część finansowa jest dla nich kluczowa.

Ale już w przypadku ubiegania się o środki unijne, urzędnicy, którzy czytają przygotowany przez nas dokument, niekoniecznie muszą być ekonomistami i część opisowa może być równie istotna. Dlatego niektórzy specjaliści od tworzenia biznesplanów mówią o czymś takim jak ‘dusza projektu’.

Trudno ująć to w kilku słowach, ale zasadniczo chodzi o przekazanie w biznesplanie specjalności naszego projektu albo oryginalności pomysłu na biznes. Jest to dość trudne, szczególnie w przypadku, gdy specjalizujemy się w usługach lub produktach już istniejących na rynku lub nawet popularnych.

Specjaliści radzą, żeby przed stworzeniem biznesplanu – wypisać czynniki, które w naszym mniemaniu będą stanowić o powodzeniu naszego przedsięwzięcia. Nie musi to być pełna lista, wystarczy wymienić te najbardziej znaczące. W tych pierwszych zdaniach może zawierać się siła wynikająca z początkowego entuzjazmu.

Z czasem, gdy poświęcimy tworzeniu biznesplanu dłuższy czas, ten entuzjazm zaniknie, co jest naturalne dla każdego procesu twórczego. Niemniej jego siła początkowa, spisana w kilku zdaniach zawierających kluczowe czynniki sukcesu, być może sprawi, że nasz projekt zostanie dobrze zapamiętany i pozytywnie oceniony.
 

Facebook
Twitter
Email

Newsletter

Co miesiąc najlepsze teksty WW w Twojej skrzynce!

Newsletter

Co miesiąc najlepsze teksty WW w Twojej skrzynce!